Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Economist προκαλεί αίσθηση με ένα πρωτοσέλιδό του. Αυτή τη φορά είναι αφιερωμένο στις εκλογές στη Γερμανία και φυσικά στην Άνγκελα Μέρκελ.
Ύστερα από 16 χρόνια στην καγκελαρία, οι εκλογές της Κυριακής (26.09.2021) στη Γερμανία θα βρουν την Άνγκελα Μέρκελ σε μια πρωτόγνωρη θέση: αυτή της απλής ψηφοφόρου. Ο Economist δεν κρύβει την προτίμησή του για το ποιος θέλει να κερδίσει.
Από το βράδυ της Κυριακής, η «σιδηρά κυρία» των τελευταίων 16 ετών σε Γερμανία και Ευρώπη θα είναι μια καγκελάριος… υπ’ ατμόν. Γιατί όσο θα κάνουν τα κόμματα να βρουν τρόπο να συνεργαστούν και να σχηματίσουν κυβέρνηση, η Μέρκελ δεν θα το κουνήσει από την καγκελαρία. Θα ασκεί κανονικά τα καθήκοντά της. Και θα περιμένει πότε θα σχηματιστεί κυβέρνηση και ποιος θα είναι εκείνος που θα την αντικαταστήσει.
Εδώ και μέρες, όλη η Ευρώπη συζητά την επόμενη μέρα της Γερμανίας χωρίς την Άνγκελα Μέρκελ. Άρθρα, αναλύσεις, αφιερώματα. Αποφάσισε και ο Economist να κάνει το ίδιο. Και πέρασε την καγκελάριο γεννεές 14. Της αφιέρωσε και το πρωτοσέλιδό του (το ένα από τα δυο). Κι ήταν κόλαφος.
Το πρωτοσέλιδο του Economist είναι στα χρώματα του εθνόσημου της Γερμανίας (κίτρινο, μαύρο, κόκκινο). Μόνο που ο αετός σύμβολο της Γερμανίας, έχει «σκάσει» και έχει πέσει ξεθεωμένος κάτω, αποκαμωμένος και με βλέμμα απόγνωσης.
Έτσι βλέπει ο Economist τη Γερμανία που αφήνει πίσω της η Μέρκελ. Είναι άλλωστε και ο τίτλος ενδεικτικός: «Το χάος που αφήνει πίσω» της.
«Το CDU/CSU (σ.σ. ο συνασπισμός της Χριστιανικής Ένωσης επικεφαλής του οποίου ήταν η Μέρκελ) «έσκασε». Προτιμάμε το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα για να ηγηθεί της επόμενης κυβέρνησης συνασπισμού της Γερμανίας» έγραψε στον λογαριασμό του στο twitter ο Economits που φαίνεται ότι συντάσσεται με εκείνους που λένε ότι με το τέλος της Μέρκελ η Ευρώπη δεν χάνει μια οραματίστρια, αλλά μια διαχειρίστρια…
The CDU/CSU has blown it. We would prefer the Social Democratic Party to lead Germany’s next coalition. One of our two covers this week #BTW21 https://t.co/vIwMX2winc pic.twitter.com/YlMI0DbdOF
— The Economist (@TheEconomist) September 23, 2021
Άνγκελα Μέρκελ: Διαχειρίστρια συμβιβασμών, εγγυήτρια του status quo
Η Άνγκελα Μέρκελ αποσύρεται από την πολιτική σκηνή την ώρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει σημαντικά θέματα που έχουν σχέση με την επιβίωσή της, ενώ παράλληλα διακρίνεται η ελπίδα ενός ανέμου ανανέωσης.
Τους τελευταίους μήνες, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκές Ενωσης συναγωνίσθηκαν στην διατύπωση επαίνων και ευχαριστιών για την γυναίκα που ηγήθηκε της Γερμανίας από το 2005, σχεδόν όσο και ο καγκελάριος της επανένωσης της Γερμανίας, Χέλμουτ Κολ (1982-1998).
Κανείς, όμως, δεν μίλησε για όραμα για την Ευρώπη ή για τον κόσμο μέσα από μία εμπνευσμένη γερμανική εξωτερική πολιτική.
Η Άνγκελα Μέρκελ έπαιξε έναν απολύτως αποφασιστικό ρόλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εξήγησε ο πολιτικός επιστήμονας Γιάννης Εμμανουηλίδης του European Policy Center. Θα αποσυρθεί λίγους μήνες μετά τις γερμανικές βουλευτικές εκλογές της Κυριακής, όταν θα σχηματισθεί η επόμενη γερμανική κυβέρνηση (σ.σ. ίσως ξεπεράσει τον Χέλμουτ Κολ σε διάρκεια παραμονής στην εξουσία).
«Βεβαίως, η αποχώρησή της θα αφήσει ένα κενό», τόνισε ο Γιάννης Εμμανουηλίδης κάνοντας λόγο για «τέλος εποχής». Κατά την διάρκεια των 16 ετών της στην εξουσία, η Άνγκελα Μέρκελ αναγκάσθηκε να αντιμετωπίσει την «διαρκή κρίση» της ΕΕ, από την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 μέχρι το Brexit και την πανδημία.
Διαχειρίστρια των συμβιβασμών
Οι ομιλίες της για την Ευρώπη δεν θα μείνουν στην Ιστορία. Ελλείψει οράματος, η καγκελάριος οφείλει την εικόνα της στο ταλέντο της στην ρεαλιστική διαχείριση που της επέτρεψε να διατηρήσει την ενότητα της Ένωσης προωθώντας συμβιβαστικές λύσεις που δεν απείλησαν το οικοδόμημα, αλλά διατήρησαν ένα επισφαλές status quo.
Έδειξε «συνέπεια και πυγμή», χαρακτηριστικά που ορισμένοι Ευρωπαίοι εκτιμούν, δεδομένης της περιόδου της αστάθειας με την οποία συνέπεσε η ηγεσία της.
«Ο επόμενος καγκελάριος θα πρέπει πρώτα από όλα να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων πριν ισχυρισθεί ότι την αντικαθιστά στον ρόλο αυτόν», επεσήμανε ο Γιάννης Εμμανουηλίδης. Όποιο και αν είναι το όνομά του, Αρμιν Λάσετ, Ολαφ Σολτς ή Αναλένα Μπέρμποκ.
Σύμφωνα με έρευνα που έγινε σε 12 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τις Διεθνείς Σχέσεις (ECFR), το 41% των ατόμων που ερωτήθηκαν δηλώνουν ότι θα ψήφιζαν μάλλον την Άνγκελα Μέρκελ παρά τον Εμανουέλ Μακρόν εάν επρόκειτο να επιλέξουν πρόεδρο για την Ευρώπη.
Ωστόσο, κατά την διάρκεια της κρίσης του ευρώ στις αρχές της δεκαετίας του 2010 είχε προκαλέσει την οργή για την καθυστέρηση που επέδειξε στην παροχή βοήθειας προς τις υπερχρεωμένες χώρες, δημιουργώντας φόβους για την διάλυση της ευρωζώνης.
Αναμονή και δισταγμοί
«Η Άνγκελα Μέρκελ δεν έσωσε την Ευρώπη», λέει ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλόντ Γιούνκερ. «Αυτό είναι το γερμανικό αφήγημα που ήθελε την Μέρκελ να είναι η πηγή όλων των λύσεων στις σοβαρές κρίσεις», δήλωσε στη εφημερίδα Le Soir. «Δεν υποτιμώ τον ρόλο που έπαιξε, αλλά απέχω πολύ από το να την υπερκτιμήσω διότι έμεινε με τους δισταγμούς της κατά την διάρκεια της περιόδου αυτής που υπήρξε μία από τις πιο δύσκολες της ευρωπαϊκής οικοδόμησης».
Για τον Γιούνκερ, η Μέρκελ ενήργησε παρά ταύτα ως «ηγέτις» όταν άνοιξε τα γερμανικά σύνορα το 2015 παρά τις εναντίον της επιθέσεις και «αντέδρασε καλά» κατά την διάρκεια της πανδημίας αποδεχόμενη το ιστορικής σημασίας σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης που έκανε την υπέρβαση της γερμανικής ακαμψίας και αποτέλεσε την έκφραση ης συλλογικής ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.
Η πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας Ανα Παλάθιο προσάπτει στην καγκελάριο την «στρατηγική της να περιμένει μέχρι το σημείο που οι καταστάσεις απελπισίας θα ζητούν μέτρα απελπισίας». Αυτή η στρατηγική συχνά ωφέλησε εκείνους που παραβιάζουν τους κανόνες, επεσήμανε η Ισπανίδα πολιτικός αναφερόμενη στις παλινωδίες του Βερολίνου απέναντι στην ουγγρική κυβέρνηση του Βίκτορ Ορμπάν, που έχει απομακρυνθεί χωρίς συνέπειες από τις ευρωπαϊκές αξίες.
Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη με ιστορικά ζητήματα: οικονομική ανασυγκρότηση μετά την πανδημία, αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καθορισμός του γεωπολιτικού της ρόλου απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα…
«Η κα Μέρκελ διατήρησε ίσως ικανοποιητικά το status quo στην ευρωπαϊκή ήπειρο τα τελευταία χρόνια, αλλά οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη απαιτούν ριζοσπαστικές λύσεις και όχι καλλωπιστικές αλλαγές. Αυτό που έχει σήμερα ανάγκη η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι μία Γερμανία του οραματισμού», σημείωσε ο Πιοτρ Μπούρας του ECFR.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163