Έντονη κριτική άσκησαν το μεσημέρι στη διάρκεια διεθνούς συνέντευξης Τύπου στη Βιέννη, γνωστοί επιστήμονες στο πόρισμα που είχε παρουσιάσει τέλη Δεκεμβρίου η αποκαλούμενη “Επιτροπή Ιστορικών” η οποία επί σχεδόν δύο χρόνια εξέταζε το αμφιλεγόμενο παρελθόν του μέχρι τον περασμένο Μάιο συγκυβερνώντος στην Αυστρία ακροδεξιού εθνικιστικού Κόμματος και τις “μαύρες κηλίδες” στην ιστορία του.
Οι αντιρρήσεις για το πόρισμα στην Αυστρία
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, στο πόρισμα δεν διαφωτίζεται κατά κανένα τρόπο η πρόσφατη ιστορία του Κόμματος των Ελευθέρων, όπως, για παράδειγμα, οι θέσεις των πρώην αρχηγών του, Φρίντριχ Πέτερ και Γεργκ Χάιντερ, απέναντι στον εθνικοσοσιαλισμό ή οι σχετιζόμενες με αυτόν δραστηριότητες του παραιτηθέντα τον περασμένο Μάιο πρώην αρχηγού του κόμματος και πρώην αντικαγκελάριου της Αυστρίας, Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε.
Επιπλέον, στη σημερινή συνέντευξη Τύπου οι επιστήμονες επέκριναν ιδιαίτερα το γεγονός ότι το πόρισμα αρνείται την ύπαρξη αντισημιτισμού στις τάξεις των Ελευθέρων, κάτι που θεωρείται κύριο χαρακτηριστικό της εθνικιστικής ιδεολογίας τους και συνεχίζεται αδιάκοπα μετά το 1945.
Ως “μία συσσώρευση μεμονωμένων απόψεων” χαρακτήρισε το πόρισμα ο διεθνώς γνωστός καθηγητής Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης Όλιβερ Ράτκολμπ, επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι σε αυτό δεν διαφωτίζεται ούτε η νεότερη κομματική ιστορία ούτε οι επιρροές στο κόμμα από τις πανγερμανιστικές ακροδεξιές “αδελφότητες” και τα ακραία ακροδεξιά κινήματα, όπως το διαβόητο “Κίνημα Ταυτοτήτων”.
Παραπέμποντας στη μη αναφορά, μεταξύ άλλων, στον ρόλο των “Αδελφοτήτων”, που υπήρξαν η αφορμή για τη σύσταση της “Επιτροπής Ιστορικών” τον Φεβρουάριο 2018, από το ίδιο το Κόμμα των Ελευθέρων, ο Όλιβερ Ράτκολμπ κατήγγειλε την έλλειψη σοβαρότητας στο πόρισμα, ενώ απέρριψε τις δικαιολογίες ότι οι συμμετέχοντες στην Επιτροπή δεν είχαν πρόσβαση σε υλικό αρχείου.
Και ο ναζισμός στο επίκεντρο στην Αυστρία
Από την πλευρά της, η καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Σάλτσμπουργκ Μάργκιτ Ράιτερ κατήγγειλε ότι στο πόρισμα, πέραν κάποιων “βιογραφικών σκίτσων”, δεν γίνεται αναφορά στη συμμετοχή στελεχών του προκάτοχου κόμματος των Ελευθέρων στο γερμανοναζιστικό Εθνικό Σοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα (NSDAP) και στον πραγματικό ρόλο τους την περίοδο του ναζισμού, όπως επίσης στα πολιτικά φρονήματα τους μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ως “αρκετά επιφανειακό”, που στην ουσία αποτελεί ένα ψυχόγραμμα της σημερινής ηγεσίας του Κόμματος των Ελευθέρων, χαρακτήρισε το πόρισμα ο διευθυντής του Αρχείου Τεκμηρίωσης της Αυστριακής Αντίστασης Γκέρχαρντ Μπάουμγκαρτνερ, σημειώνοντας πως στο πόρισμα δημιουργείται η εντύπωση ότι το ναζιστικό κόμμα NSDAP υπήρξε “μία ομάδα φολκλορικών χορών με λευκές κάλτσες”, αντί της “ομάδας τρομοκρατίας” που αυτό ήταν στην πραγματικότητα.
Ήδη, σε παλαιότερο ψήφισμά τους κορυφαίοι ιστορικοί της Σύγχρονης Αυστριακής Ιστορίας ασκούσαν έντονη κριτική στο έργο της αποκαλούμενης “Επιτροπής Ιστορικών” , ότι απώτερος στόχος της είναι να “ξεπλύνει” και να απαλλάξει το κόμμα από το ακροδεξιό στίγμα και τις μαύρες κηλίδες του παρελθόντος του.
Με το… ζόρι στην δημοσιότητα
Το πόρισμα της Επιτροπής Ιστορικών, η οποία είχε συσταθεί τον Φεβρουάριο του 2018 από το τότε συγκυβερνών στην Αυστρία Κόμμα των Ελευθέρων για να εξετάσει το αμφιλεγόμενο παρελθόν του, είχε δοθεί στη δημοσιότητα στις 23 Δεκεμβρίου 2019, έπειτα από επανειλημμένες αναβολές της παρουσίασης του.
Τον περασμένο Αύγουστο είχε παρουσιαστεί μία περιληπτική έκδοση του πορίσματος, από 32 σελίδες, στην οποία ο πρόεδρος της Επιτροπής και ανώτατος αξιωματούχος των Ελευθέρων Βίλχελμ Μπράουνεντερ εμφάνιζε τους Ελευθέρους ως “ένα κόμμα σχεδόν όπως όλα τα άλλα”.
Ήδη, εκείνη η σύντομη έκδοση του πορίσματος είχε προκαλέσει έντονες κριτικές του επιστημονικού κόσμου, με τον κορυφαίο ιστορικό Σύγχρονης Ιστορίας Όλιβερ Ράτκολμπ να το χαρακτηρίζει “επιδίωξη ξεπλύματος” και να επισημαίνει πληθώρα ιστορικών ανακριβειών και παραποιήσεων, όπως επίσης το γεγονός της συμμετοχής στη συγγραφή του, μιας σειράς στελεχών του Κόμματος των Ελευθέρων.
Η τελευταία αναβολή δημοσιοποίησης του πορίσματος είχε αιτιολογηθεί με τις τότε επικείμενες εκλογές της 26ης Μαΐου για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ μετά τη διεξαγωγή τους, ο νέος αρχηγός των Ελευθέρων Νόρμπερτ Χόφερ διαμήνυε μέσω του γραφείου του, πως “δίνει μεγάλη σημασία στη δημοσίευση του πορίσματος, παρά τις ανατροπές των τελευταίων ημερών”.
Αναβολές και χαμός στην Αυστρία
Οι “ανατροπές” αυτές συνδέονταν με την παραίτηση του Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε, του πρώην αρχηγού του Κόμματος των Ελευθέρων και πρώην αντικαγκελάριου στην αυστριακή κυβέρνηση συνασπισμού –με το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα του πρώην και νυν καγκελάριου Σεμπάστιαν Κουρτς– ως συνέπεια της “Υπόθεσης Ίμπιζα”, το πρωτοφανές σκάνδαλο διαφθοράς στο οποίο φέρεται να εμπλέκεται ο Στράχε και το οποίο οδήγησε τελικά στη διάλυση της κυβέρνησης και στην προκήρυξη των πρόωρων βουλευτικών εκλογών της 29ης Σεπτεμβρίου.
Η τελευταία αναβολή οφειλόταν και στο γεγονός ότι θα έπρεπε να συμπεριληφθούν στο πόρισμα και οι συζητήσεις ως προς ενδεχόμενες διασυνδέσεις πολιτικών των Ελευθέρων με την ακραία ακροδεξιά οργάνωση “Κίνημα ταυτοτήτων Αυστρίας”, όπως και στην άρνηση των ακροδεξιών πανγερμανιστικών “Αδελφοτήτων-Συνδέσμων” — από τις οποίες προέρχονται πολλά στελέχη και μέλη των Ελευθέρων– να συνεργαστούν στην Επιτροπή.
Τον Φεβρουάριο του 2018, όταν ανακοινώθηκε η σύσταση μίας τέτοιας Επιτροπής, έντονες υπήρξαν οι αμφιβολίες που διατυπώνονταν από διάφορες πλευρές, ως προς την αξιοπιστία της πρόθεσης του Κόμματος των Ελευθέρων να αναθέσει σε Επιτροπή Ιστορικών την εξέταση της ιστορίας του, για να απαλλαγεί ενδεχομένως από το ακροδεξιό στίγμα και τις μαύρες (φαιές) κηλίδες του παρελθόντος του.
Και τούτο, επειδή το κόμμα αυτό φέρεται να είχε συγκεντρώσει στους κόλπους του, μετά τη συντριβή του γερμανοναζιστικού Τρίτου Ράιχ και το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μεγάλο μέρος πρώην ναζιστών, ενώ καταγγέλλεται επανειλημμένα ότι ζημιώνει διαρκώς την Αυστρία σε διεθνές επίπεδο, καθώς ο κατάλογος των δήθεν μεμονωμένων περιστατικών με ρατσιστικές και αντισημιτικές δηλώσεις πολιτικών του κόμματος, συνεργατών του και οπαδών του, γίνεται ολοένα και μακρύτερος.
