Ήταν ίσως το τελευταίο ευρωπαϊκό δείπνο στο οποίο παρακάθισε ο Ντέιβιντ Κάμερον ως πρωθυπουργός της Βρετανίας, της πρώτης χώρας από την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποφάσισε, με το ιστορικό δημοψήφισμα της περασμένης Πέμπτης (25.06.2016) να εγκαταλείψει την ευρωπαϊκή «οικογένεια». Και όπως του διεμήνυσε η Μέρκελ, όποιος εγκαταλείπει την «οικογένεια» χάνει και τα προνόμια.
Το κλίμα στο δείπνο των ηγετών, όπου ο Ντέιβιντ Κάμερον ενημέρωσε τους 27 για το βρετανικό δημοψήφισμα, κατηγορώντας τους πως η μεταναστευτική πολιτική της Ε.Ε. ήταν εκείνοι που έκανε τους Βρετανούς να ψηφίσουν υπέρ της αποχώρησης, ήταν βαρύ. Γεμάτο θλίψη και λύπη όπως είπε ο απερχόμενος Βρετανός πρωθυπουργός.
Η ομιλία Κάμερον στο δείπνο, όπως ανέφερε ευρωπαϊκή πηγή, ήταν συναισθηματικά φορτισμένη. Ήταν «πολύ συγκινημένος», όπως είπε ο πρόεδρος της Γαλλίας που καθόταν δίπλα του, μαζί με τον πρωθυπουργό της Σλοβενίας. Απέναντί του στη μεγάλη αίθουσα οι υπόλοιποι ηγέτες των 27, ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ.
«Εξήγησε τι συνέβη στη χώρα του με το δημοψήφισμα. Μίλησε για τα ψέματα που ειπώθηκαν για τους συμψηφισμούς», διηγήθηκε ο Φρανσουά Ολάντ. Και υπεραμύνθηκε της απόφασής του να οργανώσει δημοψήφισμα. «Φυσικά και λυπάμαι για το αποτέλεσμα, αλλά δεν λυπάμαι που οργάνωσα το δημοψήφισμα, ήταν η σωστή απόφαση», είπε ο Κάμερον. Ο Κάμερον απολογήθηκε ότι με το δημοψήφισμα ήθελε να πείσει τους Βρετανούς για την Ευρώπη. Χωρίς επιτυχία.
«Αισθανόταν ότι ήταν μία ιστορική απόφαση και συναισθανόταν τις ευθύνες του». Όμως δεν υπήρχε οργή ούτε στους υπόλοιπους. «Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στο σύνολό τους είπαν ότι ο Ντέιβιντ Κάμερον είναι αφοσιωμένος και ότι από την πλευρά του επέδειξε γενναιότητα».
«Και επίσης ήταν λυπημένοι», πρόσθεσε η Αγγελα Μέρκελ. «Οι πολιτικοί είμαστε πολύ ανθρώπινοι, άρα φαντάζομαι ότι γι’ αυτόν δεν ήταν εύκολο», δήλωσε ο Ισπανός Μαριάνο Ραχόι. «Χάσαμε ένα μέλος της οικογένειάς μας», είπε ο πρωθυπουργός της Μάλτας, ο Τζόζεφ Μουσκάτ.
Αλλά απέναντι του, πάντως, βρήκε… «πάγο» από τους θεσμούς. Οι Βρυξέλλες θέλουν να ξεκινήσουν οι διαδικασίες του διαζυγίου το συντομότερο δυνατό και το Λονδίνο να τελειώνει με την ενεργοποίηση του άρθρου 50. Από την άλλη, Γερμανία, Ολλανδία και Λιθουανία θέλουν να δοθεί χρόνος στη Βρετανία.
Αλλά ο Κάμερον δεν βιάζεται. Και δεν βιάζεται γιατί θέλει να περάσει την “καυτή” πατάτα στον διάδοχό του (στην πρωθυπουργία και την ηγεσία των Συντηρητικών). Και αυτός θα γίνει γνωστός, όπως ανακοινώθηκε και επίσημα, στις 9 Σεπτεμβρίου.
Κάτι που σημαίνει πως θα είναι εκείνος που θα εκπροσωπήσει το Ηνωμένο Βασίλειο στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. που θα γίνει τον Σεπτέμβριο στη Μπρατισλάβα της Σλοβανίας. Αν και ακόμη δεν έχει οριστεί η ημερομηνία της νέας Συνόδου, θεωρείται πιθανότερο να γίνει στις 16 ή τις 27 Σεπτεμβρίου σύμφωνα με ευρωπαϊκή πηγή. Τότε, ο νέος Βρετανός πρωθυπουργός θα πρέπει να ενημερώσει τους 27 για την ενεργοποίηση του άρθρου 50 και τη διαδικασία που θα ακολουθήσει μετά: αν δηλαδή θα ακολουθήσει κατά γράμμα το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και να μπει σε διαδικασία σύννομου διαζυγίου ή αν θα οδηγήσει τη Μ. Βρετανία σε εκλογές. Σύμφωνα με ευρωπαϊκή πηγή, το άρθρο 50 δεν μπορεί να ανακληθεί μονομερώς και ο μόνος τρόπος για να συμβεί αυτό είναι να το ζητήσει η Μ. Βρετανία και να συμφωνήσουν οι «27» με ειδική πλειοψηφία. Όσο για την «ανατροπή» του δημοψηφίσματος; Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με εκλογές στη Μεγάλη Βρετανία.
Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά το τέλος των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ο Κάμερον είπε πως Μεγάλη Βρετανία και Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αναζητήσουν για το μέλλον τη στενότερη δυνατή σχέση. Και τόνισε πως παρά τη θλίψη και την απογοήτευση (και τους “υψηλούς” τόνους που προηγήθηκαν) έγινε μια εποικοδομητική και ήρεμη συζήτηση σχετικά με τις διαδικασίες που θα πρέπει να ακολουθηθούν.
Διεμήνυσε δε ότι μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία εξόδου, η Μ. Βρετανία παραμένει μέλος της ΕΕ με όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις και επανέλαβε ότι ο νέος Βρετανός πρωθυπουργός θα είναι αυτός που θα καθορίσει ποια ακριβώς θα είναι η διαδικασία που θα ακολουθηθεί. «Η Μ. Βρετανία δεν θα στρέψει την πλάτη της στην Ευρώπη», δήλωσε ο Ντ. Κάμερον και υπογράμμισε ότι η χώρα συνεχίζει να είναι εταίρος, φίλος και σύμμαχος των κρατών μελών της ΕΕ και μοιράζεται μαζί τους την ίδια ιστορία και τις ίδιες αξίες.
Την ίδια στιγμή, σχεδόν, οι πρόεδροι της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ μαζί με τον πρωθυπουργό της χώρας που ασκεί την προεδρία της Ε.Ε., τον Ολλανδό Μαρκ Ρούτε εξέφραζαν την «κοινή θέση των θεσμών και των Ευρωπαίων ηγετών» πως δεν θα γίνει καμία διαπραγμάτευση πριν ενεργοποιηθεί το άρθρο 50.
Ο Τουσκ τόνισε πως παρόλο που χρειάζεται κάποιος χρόνος να «καταλαγιάσει η σκόνη» στο Ηνωμένο Βασίλειο, o Κάμερον θα πάρει ένα «ξεκάθαρο» μήνυμα μαζί του, ότι ο επόμενος πρωθυπουργός θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τη θέση του το «συντομότερο δυνατό». Επίσης, αναφερόμενος στην παρουσίαση του προέδρου της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι για τις οικονομικές επιπτώσεις ενός Brexit, ο Τουσκ σημείωσε πως θα είναι «σημαντικές» για τη Βρετανία με ενδεχόμενη επίδραση και στην παγκόσμια οικονομία. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, υπογράμμισε πάντως πως οι συνέπειες θα είναι μικρότερες από αυτό που είχε αρχικά προβλεφθεί.
Αντίθετα, αιχμηρός (ξανά) προς τον Κάμερον ήταν ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. «Δεν καταλαβαίνω πως κάποιος που υποστηρίζει μια έξοδο, δεν έχει σχέδιο», δήλωσε χαρακτηριστικά. Επιπλέον, προειδοποίησε πως η διαδικασία «δεν θα πάρει μήνες», καθώς εάν ο νέος πρωθυπουργός είναι από το στρατόπεδο του Bremain θα ενεργοποιηθεί η διαδικασία σε δύο βδομάδες και εάν είναι από το Brexit την επόμενη μέρα.
O πρόεδρος της Επιτροπής σημείωσε επίσης πως ο Βρετανός πρωθυπουργός εξέφρασε την άποψη ότι αυτό που οδήγησε στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι το μεταναστευτικό. «Δε συμφωνώ. Η εντύπωσή μου είναι ότι όταν για χρόνια λες ότι τα πράγματα είναι λάθος στην ΕΕ και κατηγορείς τις Βρυξέλλες κάθε μέρα, δεν θα πρέπει να εκπλαγείς αν οι ψηφοφόροι σε πιστέψουν» υπογράμμισε.
Απογοητευμένος από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δήλωσε ο Ρούτε και έσπευσε να πάρει αποστάσεις λέγοντας πως οι διαπραγματεύσεις οι οποίες αναμένονται «χρονοβόρες» πρέπει να διεξαχθούν σε «φιλικό κλίμα».
Η Μέρκελ από την πλευρά της ξεκαθάρισε ότι δεν διαβλέπει στον ορίζοντα το ενδεχόμενο να αλλάξει η Βρετανία “γνώμη” και να ανατρέψει το δημοψήφισμα, παραμένοντας μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η καγκελάριος της Γερμανίας χαρακτήρισε τις συνομιλίες με τον Κάμερον “σοβαρές” αλλά “φιλικές” και πρόσθεσε πως δεν ήταν η στιγμή για θλίψη ή θυμό, αλλά ότι η Ευρώπη πρέπει απλώς να αναζητήσει λύση στην κατάσταση με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη τώρα. “Θέλω να πω ξεκάθαρα, δεν βλέπω τρόπο να αντιστραφεί αυτό. Χρειάζεται όλοι μας να δούμε την κατάσταση ρεαλιστικά. Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για ευχολόγια”.
Αντίθετα από τη Μέρκελ, ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ προειδοποίησε την Βρετανία ότι θα χάσει την πρόσβαση στην ενοποιημένη αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πως το Λονδίνο δεν θα μπορέσει πια να λειτουργεί ως κέντρο διεκπεραίωσης για το ευρώ, εάν το διακόψει την ελεύθερη μετακίνηση εργατικού δυναμικού από την Ευρώπη. Ο Γάλλος πρόεδρος τόνισε πως η πρόσβαση της Βρετανίας στην ενιαία αγορά εξαρτάται από τις λεγόμενες τέσσερις ελευθερίες διακίνησης – αγαθών, κεφαλαίων, εργατικού δυναμικού και υπηρεσιών. “Εάν δεν θέλουν ελεύθερη διακίνηση, δεν θα έχουν πρόσβαση στην εσωτερική αγορά”, είπε στη συνέντευξη τύπου που παραχώρησε.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ – ΜΠΕ
Φωτογραφίες: Reuters, EPA
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163