Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ – Κίνας μπαίνει σε νέα τροχιά μετά την εφαρμογή της απόφασης του Λευκού Οίκου να προχωρήσει στην επιβολή δασμών ύψους 104% στην Κίνα από τα ξημερώματα της Τετάρτης (09.04.2025), καθώς το Πεκίνο δεν ήρε τους δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα όπως είχε αξιώσει ο Ντόναλντ Τραμπ. Μάλιστα η κινεζική πλευρά δηλώνει έτοιμη να πολεμήσει μέχρι τέλους και να μην υποκύψει.
Η κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας προκαλεί ανησυχίες για την παγκόσμια οικονομία, με αυξήσεις δασμών και ανταποδοτικά μέτρα να πλήττουν το διεθνές εμπόριο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τι σημαίνει όμως η κλιμακούμενη εμπορική σύγκρουση ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη για την παγκόσμια οικονομία και ποιες θα είναι οι συνέπειες;
Οι εμπορικές συναλλαγές ΗΠΑ και Κίνας
Το εμπόριο αγαθών μεταξύ των δύο οικονομικών δυνάμεων ανήλθε πέρυσι σε περίπου 585 δισ. δολάρια. Αν και οι ΗΠΑ εισήγαγαν πολύ περισσότερα από την Κίνα (440 δισ. δολάρια) από ό,τι η Κίνα από την Αμερική (145 δισ. δολάρια).
Αυτό άφησε τις ΗΠΑ με ένα εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα – η διαφορά μεταξύ των εισαγωγών και των εξαγωγών – ύψους 295 δισ. δολαρίων το 2024. Αυτό είναι ένα σημαντικό εμπορικό έλλειμμα, που ισοδυναμεί με περίπου 1% της αμερικανικής οικονομίας των ΗΠΑ, αλλά είναι μικρότερο από το ποσό του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων που επανειλημμένα ισχυρίστηκε ο Τραμπ αυτή την εβδομάδα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο Τραμπ επέβαλε σαρωτικούς δασμούς στην Κίνα κατά την πρώτη του θητεία ως πρόεδρος. Αυτοί οι δασμοί διατηρήθηκαν σε ισχύ και επεκτάθηκαν από τον διάδοχό του Τζο Μπάιντεν.
Αυτοί οι εμπορικοί φραγμοί συνέβαλαν στη μείωση του μεριδίου των κινεζικών αγαθών στις συνολικές εισαγωγές των ΗΠΑ – από 21% το 2016, σε μόλις 13% πέρυσι.
Έτσι, η εξάρτηση των Ηνωμένων Πολιτειών από την Κίνα στο εμπόριο έχει μειωθεί την τελευταία δεκαετία.
Ωστόσο, αναλυτές επισημαίνουν ότι ορισμένες εξαγωγές κινεζικών προϊόντων προς τις ΗΠΑ επαναδρομολογούνται μέσω χωρών της νοτιοανατολικής Ασίας.
Για παράδειγμα, η κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε δασμούς 30% στις εισαγωγές ηλιακών πάνελ από την Κίνα το 2018.
Ωστόσο, το υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ παρουσίασε το 2023 στοιχεία που δείχνουν ότι οι Κινέζοι κατασκευαστές ηλιακών πάνελ είχαν μεταφέρει τις εργασίες συναρμολόγησης σε κράτη όπως η Μαλαισία, η Ταϊλάνδη, η Καμπότζη και το Βιετνάμ και στη συνέχεια έστελναν τα τελικά προϊόντα στις ΗΠΑ από τις χώρες αυτές, αποφεύγοντας ουσιαστικά τους δασμούς.
Οι νέοι «ανταποδοτικοί» δασμοί που πρόκειται να επιβληθούν σε αυτές τις χώρες θα οδηγήσουν επομένως προς τα πάνω τις τιμές στις ΗΠΑ για μία μεγάλη γκάμα προϊόντων που στην πραγαμτικότητα προέρχονται από την Κίνα.
Τι εισάγουν ΗΠΑ από την Κίνα και το αντίστροφο
Το 2024 η μεγαλύτερη κατηγορία εξαγόμενων αγαθών από τις ΗΠΑ προς την Κίνα ήταν τα φασόλια σόγιας – τα οποία χρησιμοποιούνται κυρίως για τη διατροφή των 440 εκατομμυρίων χοίρων που εκτιμάται ότι έχει η Κίνα. Οι ΗΠΑ έστειλαν επίσης φαρμακευτικά προϊόντα και πετρέλαιο στην Κίνα.
Στον αντίποδα, από την Κίνα προς τις ΗΠΑ, πήγαιναν μεγάλες ποσότητες ηλεκτρονικών ειδών, ηλεκτρονικών υπολογιστών και παιχνιδιών. Επίσης έστειλαν επίσης μεγάλες ποσότητες μπαταριών, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για τα ηλεκτρικά οχήματα. Η μεγαλύτερη κατηγορία εισαγωγών των ΗΠΑ από την Κίνα είναι τα smartphones, που αντιπροσωπεύουν το 9% του συνόλου. Ένα μεγάλο μέρος αυτών των smartphones κατασκευάζεται στην Κίνα για την Apple, της πολυεθνικής εταιρείας με έδρα τις ΗΠΑ.
Οι αμερικανικοί δασμοί στην Κίνα έχουν συμβάλλει σημαντικά στην πρόσφατη πτώση της χρηματιστηριακής αξίας της Apple τις τελευταίες εβδομάδες, με την τιμή της μετοχής της να υποχωρεί κατά 20% τον τελευταίο μήνα.
Όλα αυτά τα εισαγόμενα είδη στις ΗΠΑ από την Κίνα επρόκειτο ήδη να γίνουν σημαντικά ακριβότερα για τους Αμερικανούς λόγω του δασμού 20% που έχει ήδη επιβάλει η κυβέρνηση Τραμπ στο Πεκίνο.
Με δεδομένο ότι οι δασμοί αυξάνονται στο 104% – για όλα τα αγαθά – ο αντίκτυπος θα είναι πενταπλάσιος.
Και οι εισαγωγές των ΗΠΑ στην Κίνα θα αυξηθούν επίσης σε τιμές λόγω των ανταποδοτικών δασμών της Κίνας, πλήττοντας τελικά τους Κινέζους καταναλωτές με παρόμοιο τρόπο.
Πέρα όμως από τους δασμούς, υπάρχουν και άλλοι τρόποι με τους οποίους τα δύο αυτά έθνη προσπαθούν να βλάψουν το ένα το άλλο μέσω του εμπορίου.
Η Κίνα παίζει κεντρικό ρόλο στη διαδικασία επεξεργασίας πολλών κρίσιμων μετάλλων για τη βιομηχανία, από τον χαλκό και το λίθιο μέχρι τις σπάνιες γαίες.
Το Πεκίνο θα μπορούσε να βάλει εμπόδια στο να φτάσουν αυτά τα μέταλλα στις ΗΠΑ.
Αυτό είναι κάτι που έχει ήδη κάνει στην περίπτωση δύο υλικών που ονομάζονται γερμάνιο και γάλλιο, τα οποία χρησιμοποιούνται από τον στρατό σε τεχνολογίες όπως θερμική απεικόνιση και τα ραντάρ.
Όσο για τις ΗΠΑ, θα μπορούσαν να επιχειρήσουν να εντείνουν τον τεχνολογικό αποκλεισμό της Κίνας που ξεκίνησε ο Τζο Μπάιντεν, με στόχο να περιοριστεί η ικανότητα του Πεκίνου να εισάγει προηγμένα μικροτσίπ – απαραίτητα για εφαρμογές όπως η τεχνητή νοημοσύνη – τα οποία η Κίνα δεν μπορεί ακόμη να παράγει μόνη της.
Ο εμπορικός σύμβουλος του Ντόναλντ Τραμπ, Πίτερ Ναβάρο, εισηγήθηκε αυτή την εβδομάδα ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να ασκήσουν πίεση σε άλλες χώρες, όπως η Καμπότζη, το Μεξικό και το Βιετνάμ, να μην συναλλάσσονται με την Κίνα, εάν θέλουν να συνεχίσουν να εξάγουν στις ΗΠΑ.
Πώς θα μπορούσε αυτό να επηρεάσει άλλες χώρες
Οι ΗΠΑ και η Κίνα αντιπροσωπεύουν από κοινού ένα τόσο μεγάλο μερίδιο της παγκόσμιας οικονομίας, περίπου 43% φέτος σύμφωνα με το ΔΝΤ.
Αν εμπλακούν σε έναν ολοκληρωτικό εμπορικό πόλεμο που θα επιβραδύνει την ανάπτυξή τους ή ακόμη και θα τις ωθήσει σε ύφεση, αυτό θα έβλαπτε πιθανότατα τις οικονομίες άλλων χωρών με τη μορφή βραδύτερης παγκόσμιας ανάπτυξης.
Οι παγκόσμιες επενδύσεις θα υποφέρουν επίσης. Υπάρχουν και άλλες πιθανές συνέπειες.
Η Κίνα είναι η μεγαλύτερη βιομηχανική δύναμη στον κόσμο και παράγει πολύ περισσότερα από όσα καταναλώνει εσωτερικά.
Διαθέτει ήδη εμπορικό πλεόνασμα ύψους σχεδόν 1 εκατ. δολαρίων, που σημαίνει πρακτικά ότι εξάγει περισσότερα αγαθά στον υπόλοιπο κόσμο από όσα εισάγει.
Και συχνά παράγει αυτά τα προϊόντα σε τιμές χαμηλότερες από το πραγματικό κόστος παραγωγής λόγω των κρατικών επιδοτήσεων και της κρατικής στήριξης, όπως τα χαμηλότοκα δάνεια, για τις ευνοούμενες επιχειρήσεις.
Η χαλυβουργία είναι ένα τέτοιο παράδειγμα.
Υπάρχει ο κίνδυνος ότι αν τέτοια προϊόντα δεν μπορούσαν να εισαχθούν στις ΗΠΑ, οι κινεζικές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να επιδιώξουν να τα «ξεφορτωθούν» σε άλλες αγορές του εξωτερικού.
Αν και αυτό μπορεί να φαίνεται θετικό για κάποιους καταναλωτές λόγω χαμηλότερων τιμών, μπορεί παράλληλα να υπονομεύσει παραγωγούς σε άλλες χώρες, απειλώντας θέσεις εργασίας και μισθούς.
Οι παρενέργειες ενός ολοκληρωτικού εμπορικού πολέμου Κίνας-ΗΠΑ θα γίνονταν αισθητές σε παγκόσμιο επίπεδο και οι περισσότεροι οικονομολόγοι κρίνουν ότι ο αντίκτυπος θα ήταν εξαιρετικά αρνητικός.
Πληροφορίες από BBC
