Στο… μενού τη διαδοχή του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ έβαλαν έξι πρωθυπουργοί, προερχόμενοι από τις τρεις ισχυρότερες ευρωπαϊκές πολιτικές οικογένειες το βράδυ της Παρασκευής στις Βρυξέλλες. Οι συνομιλίες τους είχαν σκοπό προχωρήσουν οι ασυνήθιστα τεταμένες διαπραγματεύσεις για να οριστούν τα πρόσωπα που θα αναλάβουν τα κορυφαία αξιώματα της ΕΕ, με τους συμμετέχοντες να χαρακτηρίζουν «εποικοδομητική» τη συζήτηση.
«Η συνάντηση ήταν εποικοδομητική» και επέτρεψε «να εντοπιστούν οι προκλήσεις» που υπάρχουν, κατά την κοινή ανακοίνωση που εκδόθηκε.
Κύριο πιάτο του «άτυπου δείπνου»: η διαδοχή του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η συζήτηση συμπεριέλαβε και άλλες θέσεις, όπως την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ο βέλγος πρωθυπουργός Σαρλ Μισέλ κάλεσε τον φιλελεύθερο ολλανδό ομόλογό του Μαρκ Ρούτε, τους σοσιαλιστές επικεφαλής των κυβερνήσεων των δύο χωρών της Ιβηρικής, τον Ισπανό Πέδρο Σάντσεθ και τον Πορτογάλο Αντόνιο Κόστα, αλλά και δύο πρωθυπουργούς που ανήκουν στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ, δεξιά), τον Κροάτη Αντρέι Πλένκοβιτς και τον Λετονό Κρισγιάνις Καρίνς.
Οι έξι άνδρες ανήκουν στις τρεις πολιτικές οικογένειες που θα διαθέτουν τις περισσότερες έδρες στο νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μετά τις εκλογές που διεξήχθησαν στα τέλη του Μαΐου, και τους ανατέθηκε να κάνουν διερευνητικές επαφές. Μετά το δείπνο, ανακοίνωσαν ότι θα «διαβουλευθούν» με τις παρατάξεις τους και ότι θα «παραμείνουν σε στενή επαφή», σύμφωνα με την ανακοίνωση που δημοσιοποίησαν.
Πολλές ευρωπαϊκές πηγές προεξοφλούσαν πριν από δείπνο ότι δεν θα σημειωνόταν καμιά θεαματική εξέλιξη: οι γραμμές των ισχυρότερων πολιτικών ομάδων παραμένουν αμετακίνητες.
Οι σοσιαλιστές «θα ξαναπούν ότι θέλουν τον Φρανς Τίμερμανς», το ΕΛΚ «θα πει πως υποστηρίζει τον Μάνφρεντ Βέμπερ», συνόψισε με μια δόση ειρωνείας ευρωπαϊκή πηγή, αναφερόμενη στους δύο Spitzenkandidaten, αντιστοίχως τον Ολλανδό και τον Γερμανό που τέθηκαν επικεφαλής των ψηφοδελτίων της κεντροαριστεράς και της κεντροδεξιάς στις ευρωεκλογές.
Ανοικτό το παιχνίδι
Στο δείπνο δεν παρακάθισαν ούτε ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ούτε η γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ, υπενθύμισε η πηγή αυτή. Οι επικεφαλής των κυβερνήσεων των δύο ισχυρότερων ευρωπαϊκών χωρών θα έχουν καθοριστικό ρόλο στο να αποφασιστεί η νέα κατανομή των σημαντικότερων ευρωπαϊκών αξιωμάτων.
Στη Σύνοδο Κορυφής της 28ης Μαΐου στις Βρυξέλλες, ο Μακρόν δεν έκρυψε τις έντονες επιφυλάξεις του για την υποψηφιότητα του Βαυαρού Βέμπερ, στον οποίο μολαταύτα η Μέρκελ επανέλαβε τη στήριξή της για τη διαδοχή του Γιούνκερ τον Νοέμβριο.
Οι 28 θα αποπειραθούν να καταλήξουν σε συμφωνία για το ποιον θα προτείνουν στη σύνοδο της 20ής και της 21ης Ιουνίου στις Βρυξέλλες. Το όνομα θα πρέπει να λάβει την έγκριση τουλάχιστον 21 χωρών-μελών πριν τεθεί σε ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Επαφίεται κατόπιν στους ευρωβουλευτές να εγκρίνουν (με απλή πλειοψηφία, δηλαδή τουλάχιστον 376 έδρες) ή να απορρίψουν την υποψηφιότητα που θα προταθεί από τους αρχηγούς των κρατών και των κυβερνήσεων.
Το παιγνίδι ωστόσο μοιάζει ακόμη ανοικτό, δύο εβδομάδες έπειτα από μια εκλογική διαδικασία στην οποία το ΕΛΚ και οι Σ&Δ παρέμειναν μεν οι δύο μεγαλύτερες πολιτικές ομάδες στο ΕΚ, αλλά απώλεσαν την πλειοψηφία που μπορούσαν ιστορικά να σχηματίζουν συνεννοούμενες.
Η άνοδος της άκρας δεξιάς και των ευρωσκεπτικιστών αποδείχθηκε περιορισμένη. Όμως οι Φιλελεύθεροι, που μετατράπηκαν στην τρίτη δύναμη στο ΕΚ χάρη στην ενίσχυση των ευρωβουλευτών του κόμματος του Μακρόν, όπως και οι Πράσινοι, έχουν σκοπό να συμμετέχουν ενεργά στο εξής στη λήψη όλων των μεγάλων αποφάσεων.
Σύνοδος Κορυφής την 30ή Ιουνίου;
Η ευρωπαϊκή δεξιά ήδη όρισε τον Μάνφρεντ Βέμπερ αρχηγό της πολιτικής ομάδας του ΕΛΚ στο ΕΚ, θέση που θα του επιτρέψει να διεξαγάγει διαπραγματεύσεις με τις άλλες πολιτικές ομάδες για να διαμορφωθεί πλειοψηφία.
Οι συνομιλίες για να οριστεί το πρόγραμμα των εργασιών και η εντολή της επόμενης Επιτροπής επισήμως ξεκινούν τη 12η Ιουνίου. Σκοπός η συνεννόηση και ένα πρόγραμμα που θα μπορούν να προσυπογράψουν και οι τέσσερις μεγάλες φιλοευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες (ΕΛΚ, Σ&Δ, ALDE, Πράσινοι). Ταυτόχρονα θα εξεταστεί το ζήτημα της επιλογής του επόμενου επικεφαλής της Κομισιόν.
Το ΕΛΚ επιμένει να υπενθυμίζει πως είναι «η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα» στο ΕΚ κι έχει «πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο»· κατά συνέπεια, «ζητούμε την προεδρία της Επιτροπής. Για όλες τις άλλες θέσεις, μπορούμε να διαπραγματευθούμε», σύμφωνα με έναν από τους ηγέτες.
Με δεδομένη την περιπλοκότητα των διαπραγματεύσεων που βρίσκονται ατύπως ήδη σε εξέλιξη, γίνεται πλέον λόγος για την πιθανή σύγκληση έκτακτης συνόδου κορυφής την 30ή Ιουνίου, σε περίπτωση αποτυχίας αυτής της 20ής και της 21ης Ιουνίου.
