Τα πρόσωπα που θα αναλάβουν τα κορυφαία αξιώματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πρόεδροι της Κομισιόν, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Ευρωβουλής και ύπατος εκπρόσωπος για την εξωτερική πολιτική) θα τεθούν στο επίκεντρο της άτυπης Συνόδου Κορυφής που θα πραγματοποιηθεί στις 18:00 το απόγευμα (19:00 ώρα Ελλάδας), σε μια πρώτη αποτίμηση των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών της 9ης Ιουνίου.
Στην πρώτη συνάντησή τους μετά τις ευρωεκλογές οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα αποφασίσουν για τα πρόσωπα που θα αναλάβουν τα κορυφαία αξιώματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εναπόκειται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να ορίσει τα πρόσωπα και βάσει της Συνθήκης της ΕΕ, η απόφαση θα πρέπει να αντικατοπτρίζει την ποικιλομορφία της ΕΕ όσον αφορά τη γεωγραφία, το μέγεθος της χώρας, το φύλο και τις πολιτικές πεποιθήσεις.
Ο άγραφος κανόνας θέλει την πολιτική ομάδα που έρχεται πρώτη στις ευρωεκλογές να διεκδικεί την προεδρία της Επιτροπής.
Το ΕΛΚ παραμένει το κόμμα με τα περισσότερα μέλη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και μετά τη φανερή του νίκη στις ευρωεκλογές, η υποψήφιά του, η 65χρονη Γερμανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μοιάζει να βρίσκεται σε πολύ καλή θέση εκκίνησης για δεύτερη θητεία στην Προεδρία της Κομισιόν.
Κάθε πολιτική οικογένεια, αφού μέτρησε τις ψήφους της (ΕΛΚ, Σοσιαλδημοκράτες, Φιλελεύθεροι), θα διαπραγματευτεί τα κορυφαία αξιώματα της ΕΕ. H μεγαλύτερη χώρα υπό την ηγεσία του ΕΛΚ είναι η Πολωνία. Εναπόκειται στον πρωθυπουργό της, Ντόναλντ Τουσκ, μαζί με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, να υπερασπιστούν την υποψηφιότητα της Φον ντερ Λάιεν.
Από την πλευρά των Σοσιαλδημοκρατών, εντολή διαπραγμάτευσης έχουν λάβει ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς και ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, οι οποίοι υποστηρίζουν την υποψηφιότητα του πρώην πρωθυπουργού της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα για τη θέση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Η πρόεδρος της Επιτροπής φον ντερ Λάιεν θα συμμετάσχει στην πρώτη συνεδρίαση της Συνόδου Κορυφής, κατά την οποία θα συζητηθούν οι προτεραιότητες της επόμενης νομοθετικής περιόδου, αλλά στη συνέχεια θα πρέπει να αποχωρήσει από την αίθουσα για να επιτρέψει οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων να συζητήσουν για τα κορυφαία αξιώματα της ΕΕ.
Ποιοι θα αναλάβουν
Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες βρίσκονται κοντά σε συναίνεση για τα πρόσωπα που θα αναλάβουν.
Τα πρόσωπα αυτά είναι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Κόστα, η πρωθυπουργός της Εσθονίας Κάγια Κάλας (για τη θέση της Υπάτης Εκπροσώπου της ΕΕ) και η Ρομπέρτα Μέτσολα από τη Μάλτα για δεύτερη θητεία στην προεδρία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Δεν αποκλείεται, κατά συνέπεια, να υπάρξει ήδη σήμερα κιόλας πρώτη πολιτική συμφωνία, η οποία στη συνέχεια θα επισημοποιηθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 27ης και 28ης Ιουνίου.
Με βάση τη Συνθήκη της ΕΕ, ο/η μελλοντικός πρόεδρος της Επιτροπής πρέπει να έχει τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με ειδική πλειοψηφία (σ.σ. το 55% των χωρών και το 65% του πληθυσμού) και εν συνεχεία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλείται να τον εγκρίνει με μυστική ψηφοφορία.
Για την έγκριση του/της νέου προέδρου της Επιτροπής από το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απαιτείται απλή πλειοψηφία, δηλαδή 361 ψήφοι από το σύνολο των 720 ευρωβουλευτών.
Με βάση το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών της 9ης Ιουνίου, οι τρεις πολιτικές ομάδες που σχηματίζουν άτυπο συνασπισμό στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (189 έδρες), οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (135 έδρες) και οι Κεντρώοι-Φιλελεύθεροι (79 έδρες). Διαθέτουν συνολικά 403 από τις 720 έδρες, δηλαδή άνετη πλειοψηφία αρκετά πάνω από το όριο των 361 ψήφων.