Δώδεκα εκατομμύρια Ολλανδοί ψηφοφόροι προσέρχονται στις κάλπες την Τετάρτη 15 Μαρτίου, έχοντας να επιλέξουν μεταξύ 28 κομμάτων, για τη νέα τους κυβέρνηση. Δεδομένης της πολιτικής κατάστασης που επικρατεί στη χώρα, ίσως χρειαστεί συνεργασία ως και 6 κομμάτων για να προκύψει κυβέρνηση, κάνοντας αυτές τις εκλογές τις πιο πολύπλοκες και κομβικές των τελευταίων ετών.
Η εκλογική μάχη προμηνύεται ιδιαιτέρως συναρπαστική καθώς εκτός από το ενδιαφέρον που παρουσιάζει η διαφαινόμενη στροφή των Ολλανδών προς το αντιευρωπαϊκό, ακροδεξιό κόμμα του Γκερτ Βίλντερς, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, κανένα από τα κόμματα που λαμβάνουν μέρος στη διαδικασία, δε φαίνεται να μπορεί να πάρει ποσοστό μεγαλύτερο του 20%.
Η εκλογική μάχη προμηνύεται ιδιαιτέρως συναρπαστική καθώς εκτός από το ενδιαφέρον που παρουσιάζει η διαφαινόμενη στροφή των Ολλανδών προς το αντιευρωπαϊκό, ακροδεξιό κόμμα του Γκερτ Βίλντερς, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, κανένα από τα κόμματα που λαμβάνουν μέρος στη διαδικασία, δε φαίνεται να μπορεί να πάρει ποσοστό μεγαλύτερο του 20%.
Ο Μαρκ Ρούτε, 50 ετών, είναι ο απερχόμενος πρωθυπουργός, ηγείται του συνασπισμού Φιλελεύθερων και Εργατικών. Ο Ρούτε είναι ο πρώτος Ολλανδός ηγέτης από το 1998 που καταφέρνει να ολοκληρώσει θητεία ως επικεφαλής συνασπισμού κομμάτων, παρά τις ιδεολογικές διαφορές των συνιστωσών. Ο Ολλανδός πρωθυπουργός, αντιμετωπίζει σφοδρή κριτική από τους εθνικιστές, υιοθετώντας τελικώς μέρος της ατζέντας τους. Νωρίτερα, μέσα στο 2017, ο Ρούτε καταχώρισε διαφήμιση η οποία προειδοποιούσε τους μετανάστες “Φερθείτε φυσιολογικά ή φύγετε”.
Ο Λόντεβικ Άσερ, 42 ετών, είναι επικεφαλής του Εργατικού Κόμματος από τον περασμένο Δεκέμβρη όταν και διαδέχθηκε τον Ντίντερικ Σαμσομ. Ο Άσερ, είναι ο απερχόμενος αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός Κοινωνικών Υποθέσεων. Ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα ως δημοτικός σύμβουλος στο Άμστερνταμ, όπου και εργαζόταν για το κλείσιμο οίκων ανοχής στο κέντρο της πόλης. Βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση, καθώς η καμπάνια του στηρίζεται στην κριτική της αυστηρής λιτότητας, την οποία ως μέρος του κυβερνητικού συνασπισμού έχει στηρίξει.
Ο Εμίλ Ρέμερ, 54 χρονών, είναι ο ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος και παραλίγο να γίνει πρωθυπουργός το 2012. Τελικώς, οι ψήφοι κατευθύνθηκαν στον βασικό του ανταγωνιστή στα αριστερά του, Ντιντερίκ Σαμσομ. Αιχμές της καμπάνιας του ένα βιώσιμο ασφαλιστικό για όλους αλλά και η μείωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 65 χρόνια.
Ο Ζίμπραντ φαν Χέρσμα Μπούμα, 51 ετών, ηγείται των Χριστιανοδημοκρατών από το 2012, ενώ είναι μέλος του κοινοβουλίου από το 2002. Στην προεκλογική του εκστρατεία στοχεύει στο συντηρητικό ακροατήριο, παίρνοντας αντιμεταναστευτικές θέσεις. Προσπαθεί να κερδίσει μέρους κοινού του Βίλντερς που προηγείται στις δημοσκοπήσεις.
Ο Γκέρτ Βίλντερς, 53 ετών ηγείται του αντι-ισλαμικού Κόμματος Ελευθερίας. Θεωρείται ο Ολλανδός εκπρόσωπος του λαϊκισμού που οδηγήσε την Μεγάλη Βρετανία στην απόφαση εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ στην εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ. Ο Βίλντερς, που αποχώρησε από το Φιλελεύθερο Κόμμα του Ρούτε το 2004, ζει εδώ και χρόνια υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας και μετακινείται από σπίτι σε σπίτι έχοντας δεχθεί πολλές απειλές για τη ζωή του. Το 2016 καταδικάστηκε για ρατσιστικές δηλώσεις όμως η ποινή που του επιβλήθηκε μπορεί να θεωρηθεί “χάδι”. Τα περισσότερα κόμματα αρνούνται ότι πρόκειται να τον βοηθήσουν να σχηματίσει κυβέρνηση, κάτι που σημαίνει πως ο Βίλντερς έχει ελάχιστες πιθανότητες να γίνει πρωθυπουργός της χώρας.
Ο Αλεξάντερ Πέχτολντ, 51 ετών, ηγείται των Δημοκρατικών από το 2006. Ασχολούνταν με την Τοπική Αυτοδιοίκηση αρκετά χρόνια πριν μετακομίσει στην κεντρική πολιτική σκηνή. Οι Δημοκρατικοί, έχουν ταχθεί υπέρ της ευθανασίας, ενώ πρόσφατα πέρασαν νόμο για τον περιορισμό παραγωγής κάνναβης.
Ο Γκερτ-Γιαν Σέγκερς, 47 ετών, είναι επικεφαλής της Χριστιανικής Ένωσης από το 2015. Έχει σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες. Από το 2000 ως το 2007 υπήρξε συντονιστής του κέντρου Χριστιανικών σπουδών του Καΐρου.
Ο Γιέσε Κλαβέρ, 30 ετών, ηγείται των Πρασίνων από τον Μάη του 2015. Πολύ συχνά τον συγκρίνουν με τον Καναδό πρωθυπουργό, Τζαστίν Τριντό, καθώς είναι ο νεότερος υποψήφιος από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μοιάζει να έχει την στήριξη της νεολαίας. Οι Πράσινοι οργανώνουν μεγάλες συναντήσεις, στις οποίες ο Κλαβέρ απευθύνεται αφού πρώτα παίξει το κομμάτι “I gotta feeling” των Black Eyed Peas.
Η Μαριάν Θιμ, 45 ετών, είναι η ιδρύτρια του Κόμματος για τα Ζώα. Είναι η μόνη γυναίκα κοινοβουλευτική αρχηγός που παίρνει μέρος στις εκλογές. Το κόμμα ιδρύθηκε για να προασπίζει τα δικαιώματα των ζώων, ενώ τα τελευταία δύο χρόνια έχει διευρύνει την θεματολογία του σε ευρύτερα περιβαλλοντικά θέματα.
Ο νικητής δεν τα παίρνει όλα
Το βασικό ζήτημα στις ολλανδικές εκλογές, όπως και στις υπόλοιπες εκλογές σε δυτικές χώρες, μετά τη νίκη του Brexit και του Τραμπ, είναι η διαμάχη μεταξύ ενός αναδυόμενου λαϊκισμού και του σημερινού status quo. Αφήνοντας στην άκρη, το γεγονός πως τόσο το Brexit όσο και ο Τραμπ δεν επικράτησαν μόνο λόγω της λαϊκίστικης ψήφου και στις δύο περιπτώσεις, υπήρχε ένας νικητής και ένας χαμένος. Αντίθετα, η Ολλανδία εκλέγει κοινοβούλιο με το πιο αναλογικό εκλογικό σύστημα στον κόσμο, κάτι που σημαίενι ότι θα υπάρξουν πολλοί νικητές και πολλοί χαμένοι, σε απόλυτους και σχετικούς όρους. Έτσι ο νικητής δεν τα παίρνει όλα. Στην πραγματικότητα ο νικητής, θα πάρει στην καλύτερη για τον ίδιο περίπτωση 20% των ψήφων.
Οι Ολλανδοί δεν ψηφίζουν για την ΕΕ
Την τελευταία εβδομάδα υπήρξαν πολλές συγκεντρώσεις υπέρ της ΕΕ σε όλη την Ευρώπη. Στην Γερμανία διαδηλωτές κρατούσαν πλακάτ που καλούσαν την Ολλανδία να παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολλοί είναι εκείνοι που συνδέουν μια πιθανή νίκη του Βίλντερς με την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όμως δεν είναι ακριβώς έτσι. Ακόμα και αν ο Βίλντερς κερδίσει, κάτι που δεν είναι απόλυτα βέβαιο, δεν υπάρχει συναίνεση για Nexit μεταξύ των υπόλοιπων κομμάτων. Πολύ περισσότερο δεν υπάρχει καμία υποστήριξη ούτε λαϊκή, ούτε κομματική για μια απόφαση αποχώρησης από την Ευρωζώνη.
Δεν εκλέγουν πρόεδρο
Τα διεθνή ΜΜΕ αναφέρονται στις ολλανδικές εκλογές ως μια “στήθος με στήθος μάχη” μεταξύ του συντηρητικού πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε και του ξενοφοβικού Μαρκ Ρούτε, μεταξύ του σημερινού status quo εναντίον του λαϊκισμού. Απόλυτα λογικά, ο Ρούτε προσπαθεί να προωθήσει την συγκεκριμένη ιδέα και στα ολλανικά ΜΜΕ, χρίζοντας τον εαυτό του ως μοναδική δημοκρατική ελπίδα στην επέλαση των λαϊκιστών. Όσο και αν αυτό το αφήγημα είναι βολικό τόσο για τις πωλήσεις των εφημερίδων όσο και για τον ίδιο τον Ρούτε, η αλήθεια απέχει κάπως από την συγκεκριμένη ανάγνωση. Οι Ολλανδοί εκλέγουν κοινοβούλιο και όχι πρόεδρο και βέβαια κανείς δεν εγγυάται στον αρχηγό του πρώτου κόμματος, ότι θα είναι ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της χώρας. Στα κοινοβουλευτικά συστήματα, οι κυβερνήσεις χρειάζεται να έχουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, όχι απαραίτητα του μεγαλύτερου κόμματος. Η μάχη μεταξύ Ρούτε και Βίλντερς αφορά μια μειοψηφία των ψηφοφόρων. Ακόμα και αν τα δύο κόμματα συνεργάζονταν μετεκλογικά και σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις δεν θα συγκέντρωναν περισσότερο από 35%.
Κανείς δεν εμπνέει τους Ολλανδούς
Το πιο εντυπωσιακό νούμερο που κατέγραψαν οι δημοσκοπήσεις, λίγες μέρες πριν τις εκλογές, είναι ότι σχεδόν το 54% του εκλογικού σώματος δηλώνει αναποφάσιστο. Οι περισσότεροι έχουν περιορίσει τις πιθανές επιλογές τους σε 2 ή 3 κόμματα, όμως ένα 15% δεν έχει ιδέα ποιον θα ψηφίσει! Αυτός ο εντυπωσιακός αριθμός μπορεί να διαβαστεί με διάφορους τρόπους. Σε τελική ανάλυση, δείχνει ότι παρά την πληθώρα των επιλογών -28 κόμματα συμμετέχουν στις εκλογές- κανείς δεν μπορεί να εμπνεύσει τους ψηφοφόρους.
Κανείς δεν συζητά τα φλέγοντα
Ένας από τους βασικούς λόγους που κανείς δεν μπορεί να εμπνεύσει τους Ολλανδούς πολίτες είναι και το γεγονός ότι τα ολλανδικά κόμματα συζητούν άλλα θέματα από αυτά που ενδιαφέρουν την πλειοψηφία. Από την αρχή του 21ου αιώνα, όλες οι εκλογικές μάχες έχουν ως βασικά θέματα συζήτησης την μετανάστευση, την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και το Ισλάμ.
Αντίθετα και σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις τα θέματα που απασχολούν τους Ολλανδούς είναι κατά σειρά: Η προσβασιμότητα στο σύστημα υγείας, η κοινωνική ασφάλιση, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και η αύξηση των δαπανών για την παιδεία! Το θέμα της μετανάστευσης κατατάσσεται μόλις… 9ο.
Στην Ολλανδία στρέφεται το ενδιαφέρον των Βρυξελλών, καθώς με τις αυριανές εκλογές ανοίγει ένας ιστορικής σημασίας εκλογικός κύκλος που αναμένεται να σηματοδοτήσει μια νέα εποχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέχρι το τέλος του 2017 και μετά τις εκλογές σε Ολλανδία, Γαλλία και Γερμανία, όλοι συμφωνούν, πως η Ευρώπη μπορεί να μοιάζει πολύ διαφορετική από σήμερα.
Επιμέλεια: Αντώνης Αναστασόπουλος
ΠΗΓΗ: bloomberg.com, theguardian.com, ΑΠΕ-ΜΠΕ