Τον Απρίλιο του 2017, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κέρδισε με μικρή διαφορά ένα αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα με το οποίο διευρύνθηκαν οι εξουσίες του προέδρου της χώρας. Όταν την προσεχή Κυριακή, διεξαχθούν οι εκλογές στην Τουρκία, ταυτόχρονα προεδρικές και βουλευτικές, η μετάβαση στο νέο σύστημα διακυβέρνησης θα έχει ολοκληρωθεί.
Ακολουθούν ορισμένες σημαντικές αλλαγές όπως τις παραθέτει το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Έχουν ήδη εφαρμοστεί
– Ο πρόεδρος μπορεί να ανήκει σε πολιτικό κόμμα: τον Μάιο του 2017, ο Ερντογάν έγινε και πάλι μέλος του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), του οποίου είναι ιδρυτικό μέλος. Τον ίδιο μήνα επανεξελέγη πρόεδρος του κόμματος.
– Ο πρόεδρος έχει μεγαλύτερη επιρροή στο δικαστικό σώμα: μπορεί να διορίζει τέσσερα από τα 13 μέλη του Συμβουλίου Δικαστών και Εισαγγελέων (ΣΔΔ) –το οποίο είναι υπεύθυνο για τον διορισμό δικαστών και εισαγγελέων–, ενώ το κοινοβούλιο μπορεί να επιλέξει επτά. Τα μόνιμα μέλη παραμένουν ο υπουργός και ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, τους οποίους επίσης επιλέγει ο πρόεδρος. Το ΣΔΔ απέκτησε νέα σύνθεση τον Μάιο του 2017.
Με βάση το προηγούμενο σύστημα, οι δικαστές και οι εισαγγελείς επέλεγαν οι ίδιοι την πλειονότητα των 22 μελών του συμβουλίου.
– Τα στρατοδικεία έχουν καταργηθεί.
Οι αλλαγές μετά τις εκλογές στην Τουρκία
– Οι Τούρκοι θα ψηφίζουν την ίδια ημέρα για τον πρόεδρο και το κοινοβούλιο, που θα έχουν πενταετείς θητείες αντίστοιχα. Η ταυτόχρονη διεξαγωγή των εκλογών αυξάνει την πιθανότητα το κόμμα του προέδρου να πάρει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.
– Ο πρόεδρος θα είναι ο αρχηγός του κράτους και της κυβέρνησης. Η θέση του πρωθυπουργού θα καταργηθεί. Ο πρόεδρος είναι υπεύθυνος για τον διορισμό και την απομάκρυνση ενός αριθμού αντιπροέδρων της δικής του επιλογής, υπουργών και υψηλόβαθμων δημοσίων υπαλλήλων∙ το κοινοβούλιο δεν έχει κανέναν λόγο. Τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου δεν μπορούν να είναι και μέλη του κοινοβουλίου. Όποιος είναι υποψήφιος για την προεδρία δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα και υποψήφιος βουλευτής.
– Ο πρόεδρος μπορεί να εκδίδει διατάγματα σε τομείς της εκτελεστικής εξουσίας, τα οποία τίθενται σε ισχύ με τη δημοσίευσή τους στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Δεν χρειάζεται κοινοβουλευτική ψηφοφορία προκειμένου να τεθούν σε ισχύ. Τα διατάγματα καθίστανται ατελέσφορα αν το κοινοβούλιο εγκρίνει έναν νόμο στον ίδιο τομέα. Τα προεδρικά διατάγματα δεν μπορούν να περιορίζουν συνταγματικά δικαιώματα και δεν μπορούν να αφορούν ορισμένες ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται ήδη σε νόμο. Οι νόμοι –με εξαίρεση το προσχέδιο του προϋπολογισμού– εισάγονται μόνο από το κοινοβούλιο.
– Ο αριθμός των βουλευτών αυξάνεται από 550 σε 600.
Πώς μπορούν να γίνουν νέες εκλογές στην Τουρκία
– Νέες εκλογές μπορούν να προκαλέσουν τόσο το κοινοβούλιο όσο και ο πρόεδρος, με πλειοψηφία τριών πέμπτων στο κοινοβούλιο. Και στις δύο περιπτώσεις, τόσο το κοινοβούλιο όσο και ο πρόεδρος εκλέγονται ταυτόχρονα, ανεξάρτητα από το ποια από τις δύο πλευρές έχει προκαλέσει τις εκλογές.
– Υπάρχει ένα όριο δύο θητειών για τον πρόεδρο. Ωστόσο, το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης προέβλεψε ένα «παραθυράκι»: αν το κοινοβούλιο αποφασίσει να διεξαγάγει νέες εκλογές στη διάρκεια της δεύτερης θητείας του προέδρου, τότε ο πρόεδρος μπορεί να είναι και πάλι υποψήφιος.
– Ο αριθμός των θητειών ξεκινά από την αρχή με το νέο προεδρικό σύστημα. Αυτό σημαίνει πως αν ο Ερντογάν κερδίσει τον Ιούνιο, θα είναι η πρώτη του θητεία. Με αυτό το «παραθυράκι», θεωρητικά μπορεί να παραμείνει στην εξουσία έως το 2033.
– Ο πρόεδρος δεν μπορεί να κατηγορηθεί μόνο για προδοσία αλλά και για οποιοδήποτε άλλο έγκλημα. Προκειμένου να παραπεμφθεί σε δίκη απαιτείται κοινοβουλευτική πλειοψηφία δύο τρίτων.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163