Μια σημαντική ανακάλυψη για τον Γαλαξία μας έκανε το τηλεσκόπιο Gaia του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, το οποίο εντόπισε δύο ρεύματα άστρων, που σχηματίστηκαν πριν από περισσότερα από 12 δισεκατομμύρια χρόνια.
Αυτά τα δύο ρεύματα άστρων, που ονομάστηκαν Shakti και Shiva, βοήθησαν στον σχηματισμό του Γαλαξία μας. Και τα δύο είναι τόσο αρχαία που πιθανότατα σχηματίστηκαν πριν ακόμα από τα παλαιότερα μέρη των σπειροειδών βραχιόνων και του δίσκου του σημερινού Γαλαξία.
«Αυτό που είναι πραγματικά εκπληκτικό είναι ότι μπορούμε να ανιχνεύσουμε αυτές τις αρχαίες δομές», λέει ο επικεφαλής της έρευνας από το Ινστιτούτο Αστρονομίας Max Planck, Khyati Malhan. «Ο Γαλαξίας μας έχει αλλάξει τόσο σημαντικά από τότε που γεννήθηκαν αυτά τα αστέρια που δεν θα περιμέναμε να τα αναγνωρίσουμε τόσο ξεκάθαρα ως ομάδα, αλλά τα πρωτοφανή δεδομένα που λαμβάνουμε από το Gaia το κατέστησαν δυνατό».
Κάθε ρεύμα περιέχει τη μάζα περίπου 10 εκατομμυρίων Ήλιων, με αστέρια ηλικίας 12 έως 13 δισεκατομμυρίων ετών που κινούνται όλα σε πολύ παρόμοιες τροχιές με παρόμοια σύνθεση. Ο τρόπος με τον οποίο κατανέμονται υποδηλώνει ότι μπορεί να σχηματίστηκαν ως ξεχωριστά θραύσματα που συγχωνεύτηκαν με τον Γαλαξία νωρίς στη ζωή του. Αν και μοιάζουν πολύ, τα δύο ρεύματα δεν είναι πανομοιότυπα. Οι αστέρες Shakti περιφέρονται λίγο πιο μακριά από το κέντρο του Γαλαξία και σε πιο κυκλικές τροχιές από τους αστέρες Shiva.
Και τα δύο ρεύματα βρίσκονται προς την καρδιά του Γαλαξία. Το τηλεσκόπιο εξερεύνησε αυτό το τμήμα του Γαλαξία το 2022 χρησιμοποιώντας ένα είδος «γαλαξιακής αρχαιολογίας», που έδειξε ότι η περιοχή είναι γεμάτη με τα παλαιότερα αστέρια σε ολόκληρο τον Γαλαξία, όλα γεννημένα πριν καν σχηματιστεί σωστά ο δίσκος του Γαλαξία.
«Τα αστέρια εκεί είναι τόσο αρχαία που τους λείπουν πολλά από τα βαρύτερα μεταλλικά στοιχεία που δημιουργήθηκαν αργότερα κατά τη διάρκεια της ζωής του Σύμπαντος. Αυτά τα βαρέα μέταλλα είναι εκείνα που σφυρηλατούνται μέσα στα αστέρια και διασκορπίζονται στο διάστημα όταν αυτά πεθαίνουν. Τα αστέρια στην καρδιά του Γαλαξία μας είναι φτωχά σε μέταλλα, γι’ αυτό ονομάσαμε την περιοχή αυτή “φτωχή παλιά καρδιά” του Γαλαξία μας», λέει ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, από το ίδιο Ινστιτούτο, ο Hans-Walter Rix, επικεφαλής «γαλαξιακός αρχαιολόγος» στην έρευνα.
Πριν από περίπου 12 δισεκατομμύρια χρόνια, ο Γαλαξίας μας έμοιαζε πολύ διαφορετικός από σήμερα. Πιστεύεται ότι σχηματίστηκε, καθώς συνενώθηκαν πολλαπλά μακρόστενα, ακανόνιστα νήματα αερίου και σκόνης, τα οποία σχημάτισαν αστέρια και τυλίχτηκαν μεταξύ τους για να προκαλέσουν τη γέννηση του Γαλαξία, όπως τον ξέρουμε. Φαίνεται ότι τα ρεύματα Shakti και Shiva είναι δύο από αυτά τα στοιχεία.
