Στην Εργατική Πρωτομαγιά του 2022 είναι αφιερωμένο το σημερινό Doodle της Google, καθώς σήμερα 1η Μαΐου είναι μια μέρα ορόσημο για τους αγώνες του εργάτη.
Η Google με το σημερινό Doodle θέλησε να τιμήσει τις αιματοβαμμένες εξεγέρσεις των εργατών του Σικάγο στις αρχές Μάη του 1886. Η προέλευση της Εργατικής Πρωτομαγιάς εντοπίζεται στα εργατικά και συνδικαλιστικά κινήματα στα τέλη του 19ου αιώνα.
Καθώς οι φρικτές συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια έγιναν γνωστές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ιδιαίτερα σε εργοστάσια συσκευασίας κρέατος, μέσω έργων όπως το «The Jungle» του Άπτον Σίνκλερ, αυξήθηκαν σε ένταση οι κινητοποιήσεις για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια. Στις 3 Μαΐου 1886, κατά τη διάρκεια συγκέντρωσης εργατών που απαιτούσαν οκτάωρη εργασία στην πλατεία Haymarket του Σικάγο, επικράτησε πανικός όταν μια βόμβα εξερράγη και η αστυνομία άνοιξε πυρ εναντίον του πλήθους. Η υπόθεση Haymarket χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για εκτεταμένη καταστολή των εργαζομένων και για συλλήψεις συνδικαλιστών. Προηγήθηκαν και επιτυχημένες διεκδικήσεις εργαζομένων στον Καναδά το 1872.
Προοδευτικές οργανώσεις και εργατικά κόμματα σε όλο τον κόσμο άρχισαν να γιορτάζουν την Εργατική Ημέρα την 1η Μαΐου τιμώντας τους εργαζόμενους που διεκδίκησαν τα δικαιώματά τους στην πλατεία Haymarket. Ωστόσο, αρχικά η Εργατική Ημέρα καθιερώθηκε να εορτάζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1894 την πρώτη Δευτέρα του Σεπτεμβρίου κυρίως για να απομακρυνθεί το εργατικό κίνημα από τα πιο ριζοσπαστικά στοιχεία του.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες η πρώτη Εργατική Ημέρα γιορτάστηκε την Τρίτη 5 Σεπτεμβρίου 1882, στη Νέα Υόρκη, σύμφωνα με τα σχέδια του Κεντρικού Εργατικού Συνδικάτου. Μέχρι το 1894, 23 ακόμη πολιτείες είχαν υιοθετήσει την ημέρα και στις 28 Ιουνίου 1894, ο Πρόεδρος Γκρόβερ Κλίβελαντ υπέγραψε νόμο που καθιστούσε την πρώτη Δευτέρα του Σεπτεμβρίου κάθε έτους εθνική εορτή. Ακόμα και σήμερα η 5η Σεπτεμβρίου είναι αφιερωμένη στους αγώνες των εργαζομένων.
Η Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα
Ο σχηματισμός των πρώτων εργατικών κινημάτων στην Ελλάδα συμπίπτει χρονικά με την ανάπτυξη της καπνοκαλλιέργειας τον 19ο αιώνα. Η πρώτη απεργία επί Οθωμανικής διοίκησης έγινε το 1888 στη Δράμα. Οι καπνεργάτες είχαν ως κύριο αίτημα τις δέκα ώρες εργασίας, καθώς εκείνη την εποχή οι εργάτες απασχολούνταν από δώδεκα έως και δεκατρείς ώρες ημερησίως. Οι αγώνες των καπνεργατών της εποχής ήταν τόσο κρίσιμοι που μπορεί να ισχυριστεί κανείς με ασφάλεια ότι οι πρώτοι αγώνες του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα ανήκαν στο καπνεργατικό κίνημα.
Το 1892 έγινε η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στο νεοελληνικό κράτος, από τον Κεντρικό Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Σταύρου Καλλέργη, ενός εκ των πρωτοπόρων του συνδικαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα. Το 1893 έγινε ο πρώτος μαζικός εορτασμός στην Ελλάδα, όταν 2.000 εργάτες διαδήλωσαν ζητώντας ανάμεσα σε άλλα οκτάωρο, να καθιερωθεί η Κυριακή ως αργία και να υπάρχει υγειονομική περίθαλψη και σύνταξη στα θύματα εργατικών ατυχημάτων με έξοδα της Πολιτείας.
Στα χρόνια που ακολούθησαν η Εργατική Πρωτομαγιά γιορτάστηκε σχεδόν κάθε χρόνο. Σταθμό στους εορτασμούς του προηγούμενου αιώνα αποτέλεσε η Εργατική Πρωτομαγιά του 1936. Η μητέρα του 25χρονου αυτοκινητιστή Τάσου Τούση θρήνησε το γιο της, που έγινε ο πρώτος νεκρός της αιματηρής καταστολής της διαδήλωσης των καπνεργατών της Θεσσαλονίκης. Η φωτογραφία που απαθανάτισε τη μητέρα του να τον θρηνεί μόνη στο μέσον του δρόμου στη διασταύρωση των οδών Βενιζέλου και Εγνατίας, η οποία δημοσιεύθηκε στον Τύπο αποτέλεσε την έμπνευση του Γιάννη Ρίτσου για τη συγγραφή της συλλογής του «Ο Επιτάφιος».
Στα χρόνια της ναζιστικής Κατοχής, οι εκδηλώσεις είχαν απαγορευθεί, ωστόσο, και το 1942 και το 1943 έγιναν απεργίες και συγκεντρώσεις πολύ περιορισμένης κλίμακας. Η Πρωτομαγιά του 1944 έχει μείνει στην ιστορία ως «μαύρη ημέρα», καθώς οι κατοχικές δυνάμεις πήραν 200 κρατούμενους από το στρατόπεδο Χαϊδαρίου, τους οδήγησαν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής και τους πολυβολούσαν κατά ομάδες 20 κρατουμένων από τις δέκα το πρωί μέχρι τις δύο το μεσημέρι.
Η εφημερίδα «Καθημερινή» στις 30 Απριλίου 1944, μετά την επίθεση ανταρτών του ΕΛΑΣ, δημοσίευσε την εξής ανακοίνωση:
«Την 27ην Απριλίου 1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι παρά τους Μολάους κατόπιν μιας εξ ενέδρας επιθέσεως εδολοφόνησαν ανάνδρως έναν Γερμανόν Στρατηγόν και τρεις συνοδούς του. Πολλοί Γερμανοί στρατιώται ετραυματίστησαν. Ως αντίποινα διατάχτηκε:
Ο τυφεκισμός 200 Κομμουνιστών την 1.5.1944. Ο τυφεκισμός όλων των ανδρών τους οποίους θα συναντήσουν τα γερμανικά στρατεύματα επί της οδού Μολάοι προς Σπάρτην έξωθεν των χωρίων. Υπό την εντύπωσιν κακουργήματος τούτου Έλληνες εθελονταί εφόνευσαν αυτοβούλως 100 άλλους κομμουνιστάς.
Ο Στρατιωτικός Διοικητής Ελλάδος».
Η πρώτη Πρωτομαγιά μετά την Κατοχή γιορτάστηκε στις 10 Μαΐου με δεκάδες χιλιάδες να συγκεντρώνονται στο Παναθηναϊκό Στάδιο.
Τις επόμενες δεκαετίες δεν επιτρέπονταν πάντα οι επετειακές εκδηλώσεις με αποκορύφωμα την επταετία της Δικτατορίας που απαγόρευσε κάθε συγκέντρωση. Η πρώτη μεγάλη συγκέντρωση με μαζική συμμετοχή των εργαζόμενων μετά την πτώση της Χούντας έγινε το 1975.
Φέτος οι εκδηλώσεις για την Εργατική Πρωτομαγιά ανά τον κόσμο αναμένεται να είναι πιο μαζικές, μετά από δύο χρόνια σχεδόν πλήρους απουσίας εορτασμών λόγω της πανδημίας.
Η ιστορία του εργατικού κινήματος σε όλον τον κόσμο αντανακλά σε μεγάλο βαθμό την παγκόσμια ιστορία που γράφτηκε μέσα από αγώνες ανθρώπων που διεκδικούσαν ένα καλύτερο αύριο, που ενώθηκαν σε κρίσιμες στιγμές με αλληλεγγύη, που αγωνίστηκαν για έναν καλύτερο, πιο δίκαιο κόσμο.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163