Την επιφανή Τουρκάλα Φαχρελνισά Ζεΐντ τιμάει σήμερα Δευτέρα 07/01/2019 με ένα Doodle η Google. Η ζωή και οτ έργο της τουρκάλας ζωγράφου που έμεινε στην ιστορία.
H πριγκίπισσα Φαχρελνισά Ζεΐντ (Fahrelnissa Zeid), γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το έτος 1901, και πέθανε στις 5 Σεπτεμβρίου 1991 στο Αμάν. Η Fahrelnissa Zeid (Φαχρελνισά Ζεΐντ) ήταν επιφανής Τουρκάλα ζωγράφος, το έργο της οποίας υπήρξε ποικιλόμορφο και χαρακτηρίζεται για τη σύνθεση Ισλαμικών και Βυζαντινών στοιχείων με επιρροές από τη δυτική τέχνη. Αναγνωρίζεται επίσης ως εκπρόσωπος της αφηρημένης και γεωμετρικής τέχνης.
Γεννημένη στην Πρίγκηπο της Κωνσταντινούπολης το 1901, η Fahrelnissa Zeid (Φαχρελνισά Ζεΐντ) υπήρξε κόρη του Τούρκου διπλωμάτη και ιστορικού Σακίρ Πασά, μέλος επιφανούς οικογένειας διανοουμένων και πολιτικών. Η ενασχόλησή της με τη ζωγραφική ξεκίνησε όταν ήταν σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών και υπήρξε από τις πρώτες γυναίκες που φοίτησαν στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Κωνσταντινούπολης. Ξεκίνησε τις σπουδές της το 1920 και το 1927 ταξίδεψε στο Παρίσι όπου σπούδασε στην Académie Ranson με δάσκαλο τον Ροζέρ Μπισιέρ (Roger Bissière).
Επιστρέφοντας στη γενέτειρά της φοίτησε υπό την επίβλεψη του Ναμκ Ισμαΐλ (Namık Ismail) στην Ακαδημία Καλών Τεχνών και το 1942 προσχώρησε στην ομάδα καλλιτεχνών D Group που είχε ιδρυθεί το 1933 και αποτελούνταν από νέους Τούρκους ζωγράφους. Από το 1934, υπήρξε σύζυγος του πρίγκιπα Ζεΐντ Ιμπν Χουσεΐν, ο οποίος διαδέχτηκε τον βασιλιά Φαϊσάλ Β’, αν και ο ίδιος δεν βασίλεψε αλλά ανέλαβε ρόλο πρεσβευτή της Δημοκρατίας του Ιράκ.
Ατομικές εκθέσεις της πραγματοποιήθηκαν αρχικά στην Τουρκία, την περίοδο 1944-46, καθώς και στη δυτική Ευρώπη, όταν εγκαταστάθηκε εκεί εκ νέου. Το 1951, 1953 και 1954 συμμετείχε στο Salon des Réalités Nouvelles του Παρισιού, ενώ μεγάλη έκθεση έργων της πραγματοποιήθηκε στην Άγκυρα το 1964. Το 1975 η Φαχρελνισά Ζεΐντ εγκαταστάθηκε στο Αμάν της Ιορδανίας, όπου και ανέλαβε να διδάσκει στο Βασιλικό Ινστιτούτο Τέχνης. Στο Αμάν πραγματοποιήθηκε επίσης σημαντική αναδρομική έκθεσή της, στο Βασιλικό Κέντρο Τέχνης της πόλης.
Το έργο της περιλαμβάνει κυρίως ελαιογραφίες και υδατογραφίες, καθώς και λιθογραφίες και χαρακτικά. Οι πρώιμοι πίνακές της, με επιδράσεις από τη γαλλική ζωγραφική, απεικονίζουν πορτρέτα και σκηνές σε εσωτερικούς χώρους, ωστόσο κατά τη δεκαετία του 1940 στράφηκε περισσότερο στην αφηρημένη τέχνη. Στο Παρίσι, το έργο της επαινέθηκε από τον Αντρέ Μπρετόν.
Επινόησε τη μέθοδο που ονόμασε παλαιοκρύσταλλο, κατά την οποία τοποθετούσε χρωματιστές πέτρες, σμάλτο και άλλα υλικά σε μείγμα γυάλινου πολτού και ρητίνης, το οποίο έθεταν σε κίνηση ηλεκτροκινητήρες. Συλλογές έργων της εκτίθενται σε μουσεία μοντέρνας τέχνης στο Παρίσι, στη Νέα Υόρκη, στο Σινσινάτι, στο Εδιμβούργο, στην Κωνσταντινούπολη και στην Άγκυρα, ενώ αρκετά έργα της ανήκουν επίσης σε ιδιωτικές συλλογές.
Η Φαχρελνισά Ζεΐντ εκπαιδεύτηκε τόσο στο Παρίσι όσο και στην Κωνσταντινούπολη και ήταν σημαντική προσωπικότητα της τουρκικής αβάν γκαρντ ομάδας «d» στις αρχές της δεκαετίας του 1940 και στην École de Paris (Σχολή του Παρισιού) τη δεκαετία του 1950. Οι παλλόμενοι αφηρημένοι πίνακές της αποτελούν μια σύνθεση ισλαμικών, βυζαντινών, αραβικών και περσικών επιρροών, συγχωνευμένων με τις ευρωπαϊκές προσεγγίσεις στην αφαίρεση. Πολλά από τα αφηρημένα έργα της είναι μνημειακά και απαιτούν προσοχή.
Η φήμη της Φαχρελνισά Ζεΐντ (Fahrelnissa Zeid) ως καλλιτέχνιδας επικυρώθηκε τη δεκαετία του 1950, όταν ζούσε μεταξύ Λονδίνου και Παρισιού και εξέθετε εκτενώς σε διεθνές επίπεδο. Η καλλιτέχνης άρχισε επίσης να πειραματίζεται με τη ζωγραφική σε οστά γαλοπούλας και κοτόπουλου, τα οποία αργότερα χύτεσε σε πάνελ πολυεστερικής ρητίνης που θυμίζουν βιτρό. Στα τελευταία χρόνια της ζωής της επέστρεψε απροσδόκητα στην αναπαραστατική ζωγραφική, δημιουργώντας στυλιζαρισμένα πορτρέτα των φίλων και της οικογένειάς της.
