Ένας νεαρός άνδρας καπνίζει νευρικά το τσιγάρο του λίγο πριν περάσει την είσοδο των φυλακών Λαντέν έξω από τη Λιέγη. Είναι μόλις 20 χρονών και σύντομα θα αναγκαστεί να εκτίσει ποινή φυλάκισης για κάποιο αδίκημα που διέπραξε.
Ο Ιβ Λατιέ περιμένει τον νεαρό για να του πάρει τα στοιχεία του, να τον καταγράψει και να τον οδηγήσει στις φυλακές. Εδώ και 27 χρόνια ο Ιβ Λατιέ εργάζεται ως δεσμοφύλακας. Για τον ίδιο, τα προβλήματα των βελγικών φυλακών είναι γνωστά: Υπερβολικά πολλοί τρόφιμοι και ελάχιστο προσωπικό. Μαζί με έναν ακόμη φύλακα είναι υπεύθυνοι για 80 κρατούμενους. Όπως αναφέρει, οι φυλακές είναι κατασκευασμένες μόνο για 600 άτομα. Οι τρόφιμοι σήμερα ανέρχονται στους 960…
Οι βελγικές φυλακές βρίσκονται συχνά στο στόχαστρο της διεθνούς κριτικής, αναφέρει η Deutsche Welle. Μάλιστα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (EΔΔΑ), έχει κρίνει πάνω από μία φορά ότι τα βελγικά σωφρονιστικά ιδρύματα καταπατούν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Μόλις τον περασμένο Ιούλιο, έκθεση της επιτροπής Πρόληψης Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης, κατηγόρησε το Βέλγιο για απάνθρωπες συνθήκες κράτησης στις φυλακές της χώρας. Η επίμαχη φυλακή στα περίχωρα της Λιέγης, χρησιμοποιήθηκε μάλιστα ως κατεξοχήν αρνητικό παράδειγμα.
Δεν είναι τυχαίο ότι πέρσι εκεί, για δύο μήνες τρόφιμοι έκαναν μακρά απεργία πείνας. «Οι φυλακισμένοι κρατούνταν διαρκώς στα κελιά τους», ανέφερε στη DW o Βέλγος ποινικολόγος Ματιέ Σιμονίς. Ο ίδιος σημειώνει, ότι οι φυλακές θύμιζαν κατά τη διάρκεια της απεργίας πείνας «υγειονομική βόμβα». Οι τουαλέτες δεν καθαρίζονταν και κανείς δεν μάζευε τα σκουπίδια. Η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κατέρρευσε. Αποκορύφωμα της κρίσης, ήταν η δολοφονία ενός τροφίμου από άλλον έγκλειστο των φυλακών, που αντιμετώπιζε σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα.
Ο Ματιέ Σιμονίς έχει κρατήσει δεκάδες επιστολές που έλαβε πέρσι από κρατούμενους στις εν λόγω φυλακές. Οι περισσότεροι περιέγραφαν την κατάσταση που βίωναν εκεί ως «κόλαση». Αλλοιωμένο φαγητό, διαρκής φόβος για την προσωπική τους ασφάλεια και ακυρώσεις επισκέψεων, είναι μερικά μόνο από τα προβλήματα. Ο Βέλγος ποινικολόγος κίνησε σχετική δίκη και κέρδισε. Το Βέλγιο καλείται τώρα να αποζημιώσει τους κρατούμενους. Στο μεταξύ, ο Σιμονίς συνεχίζει να λαμβάνει επιστολές με καταγγελίες από κρατούμενους.
Όπως επισημαίνει στην Deutsche Welle η Ντελφίν Πασί από το Διεθνές Παρατηρητήριο Φυλακών (OIP), αντίστοιχες υποθέσεις φτάνουν συχνά, τόσο στα βελγικά δικαστήρια όσο και στο ΕΔΔΑ. «Οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι συχνό φαινόμενο στο Βέλγιο», εκτιμώντας ότι πάνω από 700 φυλακισμένοι υφίστανται εξευτελιστική μεταχείριση.
Όπως εξηγεί η ειδικός, οι συνθήκες αυτές στις βελγικές φυλακές είναι απόρροια ενός κοινωνικού τραύματος, που σημάδεψε τη βελγική κοινωνία τις δεκαετίες του ’80 και ’90. Πρόκειται για την υπόθεση του παιδεραστή Μαρκ Ντιντρού, ο οποίος απήγαγε και βίασε πέντε κορίτσια. Έπειτα φυλακίστηκε αλλά αφέθηκε πρόωρα ελεύθερος. Στη συνέχεια απήγαγε άλλα έξι κορίτσια και δολοφόνησε τέσσερα εξ αυτών. «Είναι αδύνατο έκτοτε να μιλήσει κανείς για δικαιώματα των φυλακισμένων. Έχουν δαιμονοποιηθεί και έχουν τεθεί στο απόλυτο περιθώριο της κοινωνίας», αναφέρει η Ντελφίν Πασί.
Ωστόσο, σύμφωνα με την Ντελφίν Πασί, τίποτε δεν έχει ακόμη χαθεί. «Κάποια στιγμή θα αντιληφθούμε ότι συμφέρει περισσότερο να βελτιώσουμε τις συνθήκες στις φυλακές, από το να πληρώνουμε συνεχώς το κόστος ζημιών» λέει η ίδια. Πίσω στις φυλακές της Λιέγης όμως, οι ελπίδες της Πασί φαίνονται μάλλον μη ρεαλιστικές. «Τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει εδώ» σημειώνει ο Ιβ Λατιέ.
Στο μεταξύ η βελγική κυβέρνηση, έχει ήδη δεσμευθεί από το 2014 ότι θα βελτιώσει τις συνθήκες στις φυλακές, ωστόσο έκτοτε δεν έχει γίνει τίποτα προς αυτή την κατεύθυνση. Μετά την απεργία πείνας πέρσι, η κυβέρνηση προέβη σε νέες εξαγγελίες, αλλά και πάλι η κατάσταση παραμένει στάσιμη. Ο Ιβ Λατιέ που δουλεύει όλη του τη ζωή ως φύλακας, δεν πιστεύει τίποτα. «Μόνο με θαύμα μπορούν να αλλάξουν εδώ οι συνθήκες», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Πηγή: Deutsche Welle
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163