Επισημαίνοντας ότι η προσφυγική κρίση ανέδειξε τις αδυναμίες του παρόντος συστήματος ελέγχου των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και την έλλειψη συντονισμού μεταξύ των κρατών-μελών, η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού οργανισμού για τη φύλαξη των συνόρων, ο οποίος θα αντικαταστήσει τη FRONTEX.
Σύμφωνα με το σχέδιο της πρότασης της Επιτροπής, τα κράτη μέλη θα μπορούν να απευθυνθούν στον νέο αυτό οργανισμό εάν αντιμετωπίζουν ένα σοβαρό πρόβλημα στα σύνορά τους. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, σε καταστάσεις κρίσης στα εξωτερικά σύνορα και αν ένα κράτος μέλος δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την κρίση, ο οργανισμός αυτός θα μπορεί να επεμβαίνει άμεσα στέλνοντας προσωπικό για τη φύλαξη των συνόρων.
Ο Ευρωπαϊκός οργανισμός για τη φύλαξη των συνόρων θα απασχολεί περί τα 1500 άτομα που θα προέρχονται από εθνικούς τελωνειακούς, ενώ το κόστος του αναμένεται να φτάσει τα 280 εκατ. ευρώ το χρόνο, δηλαδή το διπλάσιο σε σχέση με το ετήσιο κόστος της FRONTEX. O νέος οργανισμός φύλαξης των συνόρων, θα αναλύει διαρκώς την κατάσταση που επικρατεί στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, προκειμένου να αποσοβηθούν οι κρίσεις, θα έχει τη δικαιοδοσία να συνεργάζεται με τρίτες χώρες, ιδίως με τα Δυτικά Βαλκάνια, θα βοηθά στην ταυτοποίηση και δακτυλοσκόπηση των μεταναστών, ενώ παράλληλα θα βοηθά στη διαδικασία επιστροφής στις χώρες προέλευσής τους των μεταναστών εκείνων των οποίων η αίτηση χορήγησης ασύλου απορρίπτεται.
H πρόταση της Επιτροπής θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ και αναμένεται να αντιμετωπίσει τη σθεναρή αντίσταση ορισμένων χωρών-μελών. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η πρόταση της Επιτροπής, παρά τη στήριξη της Γερμανίας και της Γαλλίας, έχει ήδη προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις από μια μερίδα χωρών-μελών που θεωρούν ότι μια τέτοια λύση αποτελεί παραχώρηση μέρους της κυριαρχίας τους.
Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Φρανς Τίμερμανς υποστήριξε στη φλαμανδική εφημερίδα «De Morgen» ότι η καλύτερη φύλαξη των συνόρων θα ελαφρύνει σημαντικά την πίεση προς την Ευρώπη. «Όλο και περισσότερο, αυτοί που καταφθάνουν στην Ευρώπη δεν είναι Σύριοι που θέλουν να αποφύγουν τον πόλεμο αλλά μετανάστες από το Μαρόκο, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές. Μετανάστες που είναι σαφές ότι δεν έχουν δικαίωμα για προστασία».
Αναφορικά με την κατάσταση στα ελληνοτουρκικά θαλάσσια σύνορα, ο Φ. Τίμερμανς τονίζει ότι «η εμπειρία δείχνει ότι εάν κανείς περιμένει πάρα πολύ, η κατάσταση ξεφεύγει εντελώς από τον έλεγχο. «Τα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποτελούν σύνορα της Ευρώπης. Άρα είναι κάτι περισσότερο από λογικό ότι η φύλαξή τους αποτελεί συλλογική ευθύνη. Δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση. Έχουμε ένα κολοσσιαίο πρόβλημα με τα εξωτερικά μας σύνορα, αλλιώς δεν θα είχαν φτάσει σχεδόν ένα εκατομμύριο άτομα στα γερμανικά σύνορα τους τελευταίους έντεκα μήνες», δήλωσε ο Ολλανδός Επίτροπος.
Τέλος, ο επίτροπος, αρμόδιος για θέματα μετανάστευσης και εσωτερικών υποθέσεων, Δημήτρης Αβραμόπουλος υποστήριξε πρόσφατα από τη Ρώμη ότι τα κράτη μέλη «δεν είναι έτοιμα” να αντιμετωπίσουν την τεράστια εισροή αιτούντων άσυλο και «δεν μπορούν να δράσουν μόνα τους». «Χρειαζόμαστε κάτι πιο ολοκληρωμένο και καλύτερα διαρθρωμένο από τα εργαλεία που έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας», τόνισε ο Δ. Αβραμόπουλος, χαρακτηρίζοντας την πρόταση της Επιτροπής «τολμηρό σχέδιο».
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163