Ο αστεροειδής Δίμορφος μοιάζει με «σωρό από συντρίμμια» προερχόμενα από τον μεγαλύτερο αδελφό του, τον Δίδυμο. Τον Σεπτέμβριο του 2022 «βομβαρδίστηκε» από το κρουστικό διαστημόπλοιο DART της NASA, στο πλαίσιο πειράματος αλλαγής τροχιάς.
Αντικείμενο ενός πειράματος άνευ προηγουμένου, με στόχο να αλλάξει η τροχιά του, ο Δίμορφος, φαίνεται πλέον σαν μία μάζα από συντρίμμια, προερχόμενα από τον μεγαλύτερο αστεροειδή Δίδυμο, γύρω από τον οποίο κινείται σε τροχιά, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα (26.02.2024).
Ο Δίμορφος χτυπήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2022 από το κρουστικό διαστημόπλοιο DART της NASA, σε ένα πείραμα που είχε ως στόχο να διαπιστωθεί αν υπήρχε η δυνατότητα να τροποποιηθεί η τροχιά ενός αστεροειδούς που θα μπορούσε να συγκρουστεί με τη Γη. Η επιτυχία της αποστολής αυτής, σε απόσταση 11 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, δεν μπορούσε να μετρηθεί, παρά μόνο διαπιστώνοντας τις συνέπειες που είχε η πρόσκρουση στην τροχιά του Δίμορφου γύρω από τον Δίδυμο.
Ο Δίμορφος και ο Δίδυμος
Στο ζευγάρι αυτό, το πρώτο άστρο, που έχει διάμετρο 160 μέτρα, έκανε μια πλήρη περιφορά γύρω από το μεγαλύτερο (περίπου 800 μέτρα διάμετρος) κάθε σχεδόν 12 ώρες. Μετά τη σύγκρουση με το DART ο χρόνος αυτός μειώθηκε κατά περισσότερο από μισή ώρα. Η λεπτομέρεια αυτή αποτυπώθηκε στις εικόνες που τράβηξε ο ιταλικός μικροδορυφόρος που συνόδευε την αποστολή DART και από τηλεσκόπια που τον παρακολουθούσαν από τη Γη.
Σύμφωνα με τη διεθνή ομάδα, με επικεφαλής της Σαμπίνα Ραντουκάν, ειδική στα μικρά διαστημικά σώματα στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης, τα δεδομένα «υποδηλώνουν ότι ο Δίμορφος είναι ένας σωρός συντριμμιών», όπως αναφέρει στη μελέτη της, στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Astronomy.
«Με βάση τις προσομοιώσεις, οι μόνες λύσεις που βρίσκουμε λένε ότι αρχικά ο Δίμορφος μάλλον ήταν ένα πολύ εύθραυστο αντικείμενο που προέβαλε ελάχιστη αντίσταση» στην πρόσκρουση με τα 610 κιλά του DART, εξήγησε ο Πατρίκ Μισέλ, αστροφυσικός στο Αστεροσκοπείο της Κυανής Ακτής και εκ των συγγραφέων της μελέτης. Πιστεύεται πως ήταν τόσο εύθραυστος που με την σύγκρουση, αντί να δημιουργηθεί ένας κρατήρας διαμέτρου καμιά δεκαριά μέτρων, ο αστεροειδής «παραμορφώθηκε εντελώς», πρόσθεσε.
Η χρήση του υποθετικού λόγου γίνεται επειδή οι επιστήμονες για να βεβαιωθούν περιμένουν να φτάσει στον Δίμορφο, το 2026, το διαστημόπλοιο HERA της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας που θα εξετάσει τον αστεροειδή με μεγαλύτερη ακρίβεια.
Ο «μεγάλος αδελφός»
Ο Δίμορφος φαίνεται ότι αποτελείται από ένα ετερόκλητο συνονθύλευμα υλικών με βάση το πυρίτιο, από μικρούς βράχους εκ των οποίων ούτε το 40% δεν ξεπερνά τα 2,5 μέτρα, σύμφωνα με τις τελευταίες εικόνες που τράβηξε το DART πριν από την πρόσκρουσή του. Η δομή του άστρου, που θα μελετηθεί λεπτομερέστερα από ένα ραντάρ χαμηλών συχνοτήτων του HERA, πιστεύεται ότι είναι πορώδης, κάτι που εξηγεί την τρωτότητά του.
Αυτό, από την άλλη πλευρά, μπορεί να σημαίνει ότι ο Δίμορφος γεννήθηκε και μεγάλωσε χάρη στα συντρίμμια που εκτόξευε ο «μεγάλος αδελφός» του, ο Δίδυμος, ο οποίος περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του σαν σβούρα – και μοιάζει με σβούρα. Και η ταχύτητά του είναι τέτοια που λόγω της φυγόκεντρου μπορεί να εκτοξεύει στο διάστημα το υλικό του, το οποίο συσσωρεύτηκε για να σχηματίσει τον «μικρό αδελφό».
Ο Πατρίκ Μισέλ θεωρεί ότι τα νέα θα είναι «καλά» αν επιβεβαιωθεί ότι ένας αστεροειδής πυριτίου όπως ο Δίμορφος έχει την ίδια συμπεριφορά όπως εκείνοι με βάση τον άνθρακα (όπως οι Μπένου και Ριούγκου), δηλαδή ότι προβάλλει «ελάχιστη αντίσταση». Θα γνωρίζαμε επομένως ήδη τι θα έπρεπε να κάνουμε αν χρειαζόταν, στο μακρινό μέλλον, να εκτρέψουμε κάποιον για να σώσουμε τη Γη. Και αυτή είναι σημαντική πρόοδος, δεδομένου ότι τα αντικείμενα αυτά «έχουν μια συμπεριφορά που δεν γνωρίζουμε, δεδομένου ότι το περιβάλλον τους είναι πολύ διαφορετικό από αυτό της Γης», εξήγησε.
Το 2029 ο αστεροειδής Απόφις θα περάσει «κοντά» από τη Γη, σε απόσταση 32.000 χιλιομέτρων, προσφέροντας τη δυνατότητα να μελετηθούν αυτά τα άστρα. Ετοιμάζεται ήδη μια αποστολή που θα μελετήσει τη συμπεριφορά του αστεροειδούς αυτού κατά το πέρασμά του, χωρίς να χρειαστεί να τον πλησιάσει αφού θα είναι ορατός από τη Γη.