Οι ευρωπαίοι ηγέτες βρίσκονται στις Βρυξέλλες για να αρχίσουν τη διαδικασία της ανάδειξης μιας νέας γενιάς κορυφαίων αξιωματούχων της ΕΕ μετά τις εκλογές που κλόνισαν παραδοσιακές συμμαχίες.
Η κεντρική θέση που πρέπει να πληρωθεί είναι αυτή του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η θητεία του θα είναι πενταετής και θα διαδεχθεί στη θέση αυτή τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.
Βάσει της συνθήκης της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των 28 εθνικών ηγετών ορίζει τον πρόεδρο της Επιτροπής και στη συνέχεια το νέο 751μελές ευρωκοινοβούλιο επικυρώνει την επιλογή τους.
Όμως η διαδικασία αυτή, όπως επισημαίνει το Euractiv, κρύβει μια περίπλοκη κούρσα για την εξουσία ανάμεσα σε αντίπαλα κράτη και αντίπαλους ιδεολογικούς συνασπισμούς, καθώς και ανάμεσα στους ηγέτες και στο ίδιο το κοινοβούλιο.
Αρχίσει το… Game Of Thrones
Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής του Γιούνκερ και κεντροαριστερός διεκδικητής της κορυφαίας θέσης, ο Φρανς Τίμερμανς, πρώην υπουργός της ολλανδικής κυβέρνησης, συγκρίνει τις ανελέητες ίντριγκες της διαδικασίας αυτής με την τηλεοπτική σειρά «Game of Thrones».
Και το παιγνίδι αρχίζει σήμερα, όταν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ παραθέσει στους ηγέτες της ΕΕ δείπνο στις Βρυξέλλες για να τους εκθέσει τους βασικούς κανόνες.
Στις 9 Μαΐου οι ηγέτες συμφώνησαν να συμμετάσχουν σε μια έκτακτη σύνοδο κορυφής στις 28 Μαΐου, αμέσως μετά τις ευρωεκλογές, καθώς ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ έχει πει πως θέλει να αποφασισθεί τον Ιούνιο η κατανομή των κορυφαίων αξιωμάτων της ΕΕ.
Πολλοί στις Βρυξέλλες υποστηρίζουν πως το ευρωπαϊκό σχέδιο υπηρετείται καλύτερα από μια «πολιτική επιτροπή» με επικεφαλής έναν πρόεδρο ο οποίος να έχει εντολή από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Όμως οι περισσότεροι ηγέτες πιστεύουν πως η νομιμότητα της ένωσης απορρέει από τα κράτη μέλη της και πως το Συμβούλιο θα πρέπει να μπορεί να επιλέξει κάποιον δικό τους, κάποιον που να έχει ηγετική εμπειρία.
Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών δεν ενισχύουν τη θέση του κοινοβουλίου — εκτός ίσως από την ώθηση που του δίνει η μεγαλύτερη από το αναμενόμενο συμμετοχή των ψηφοφόρων.
Κερδίζουν έδαφος οι “πράσινοι”
Ενώ η επαπειλούμενη άνοδος ευρωσκεπτικιστικών και ακροδεξιών λαϊκιστικών κομμάτων περιορίσθηκε, το φιλοευρωπαϊκό κέντρο είναι κατακερματισμένο, με τους φιλελεύθερους και τους Πράσινους να κερδίζουν έδαφος.
Τα προηγούμενα χρόνια, ένας συνασπισμός των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) και του συντηρητικού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) είχε την πλειοψηφία. Τώρα δεν μπορεί να την έχει χωρίς τη Συμμαχία Φιλελεύθερων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE) ή τους Πράσινους.
Και αυτό περιπλέκει την επιλογή ενός «Spitzenkandidat» ή κορυφαίου υποψηφίου.
Ως κορυφαίος υποψήφιος του ΕΛΚ, το οποίο έχασε έδαφος, όμως παραμένει η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα, ο συντηρητικός Βαυαρός Μάνφρεντ Βέμπερ πιστεύει ότι θα πρέπει να ηγηθεί της Επιτροπής.
«Κέρδισαμε τις εκλογές και ο υποψήφιος του ΕΛΚ Μάνφρεντ Βέμπερ θα είναι ο πρόεδρος της Επιτροπής», επέμεινε ο πρόεδρος του κόμματος Ζοζέφ Ντολ ενώ καταμετρούνταν οι ψήφοι.
Ωστόσο το ΕΛΚ έχασε έδαφος στις εκλογές, συνολικά 40 έδρες.
Πρόεδρος επικεφαλής ή… κάτι άλλο;
Ο πρόεδρος Αντόνιο Ταγιάνι δήλωσε ότι η πλειοψηφία του σώματος τάσσεται υπέρ της διαδικασίας του Spitzenkandidat (κορυφαίου υποψηφίου), ενώ ο ηγέτης των φιλελευθέρων Γκι Φερχόφστατ ξεκαθάρισε ότι δεν υποστηρίζει το σύστημα του ορισμού του επικεφαλής του συνδυασμού με την μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ισχύ στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπό την παρούσα μορφή του.
Η θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες οφείλουν να επιλέξουν τον επικεφαλής της πλειοψηφούσας ομάδας ως πρόεδρο της Κομισιόν, δήλωσε ο Ταγιάνι.
Αντίθετος ο Φερχόστατ
Αντίθετα, ο Γκι Φερχόστατ επέμεινε ότι είναι σημαντικό ο πρόεδρος της επόμενης Κομισιόν να αντιπροσωπεύει ευρεία φιλοευρωπαϊκή πλειοψηφία.
«Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα πιέζει σκληρά υπέρ του συστήματος των Spitzenkandidaten, αλλά δυστυχώς σκότωσαν την νομιμοποίησή του όταν καταψήφισαν τις υπερεθνικές λίστες. Ενας Spitzenkandidat για τον οποίο δεν μπορείς να ψηφίσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη απλώς δεν είναι σοβαρός», έγραψε στο Twitter ο Γκι Φερχόφστατ.
Βέμπερ: Είμαστε έτοιμοι για όλα
Από την πλευρά του ο Spitzenkandidat του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ δήλωσε ότι το κόμμα του είναι έτοιμο για «όλους τους αναγκαίους συμβιβασμούς» για τον διορισμό του προέδρου της Κομισιόν.
Ο Μάνφρεντ Βέμπερ τοποθετήθηκε αφού οι επικεφαλής των κομμάτων της πλειοψηφίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησαν από τους ευρωπαίους ηγέτες που συναντώνται αργότερα σήμερα στις Βρυξέλλες να ορίσουν το μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που θα είναι ο επόμενος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ανακοίνωση υπέρ ενός… Spitzenkandidat
Σε ανακοίνωση που συμφωνήθηκε κατά την πρώτη συνάντηση των επικεφαλής των πολιτικών ομάδων του νέου κοινοβουλίου, η διάσκεψη των προέδρων ανακοίνωσε ότι επιθυμεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να σεβασθεί την διαδικασία του Spitzenkandidat.
Στην ανακοίνωση αναφέρουν ότι επιβεβαιώνουν την προσήλωσή τους στην διαδικασία του «κορυφαίου υποψηφίου», σύμφωνα με την οποία ο επόμενος πρόεδρος της Κομισιόν έχει γνωστοποιήσει το πρόγραμμά του /της πριν από τις ευρωεκλογές και πραγματοποίησε πανευρωπαϊκή προεκλογική εκστρατεία.
Ο Μάνφρεντ Βέμπερ δήλωσε στην συνέχεια ότι ο νέος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα πρέπει να προέρχεται από την λίστα των προσώπων που έκαναν προεκλογική εκστρατεία για το πόστο. Αυτή η λίστα περιλαμβάνει τον ίδιο, τον υποψήφιο της κεντροαριστεράς Φρανς Τίμερμανς και την φιλελεύθερη Μαργκρέτε Βεστάγκερ.
Η εκ των επικεφαλής της λίστας των Πρασίνων Σκα Κέλερ δήλωσε από την πλευρά της ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν μπορούν να παρακάμψουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην επιλογή του νέου προέδρου της Κομισιόν, ενώ πρόσθεσε ότι είναι η ώρα μία γυναίκα να αναλάβει την προεδρία της Επιτροπής.
Οποιοσδήποτε εκτός του Βέμπερ;
Στα χαρτιά, οκτώ από τους 28 ηγέτες της ΕΕ ανήκουν σε κόμματα του ΕΛΚ, όμως η συμμετοχή του κόμματος Fidesz του ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν έχει ανασταλεί και ο αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς παύθηκε χθες, Δευτέρα.
Ο Τίμερμανς, ένας κεντροαριστερός Ολλανδός με περισσότερη κυβερνητική εμπειρία, θα έχει την υποστήριξη των S&D ενώ η ALDE μπορεί να υποστηρίξει την Μαργκρέτε Βεστάγκερ.
Η δανέζα επίτροπος Ανταγωνισμού μπορεί να λάβει την υποστήριξη του γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ενώ η γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ υποστηρίζει τον Βέμπερ.
Όμως, σύμφωνα με έναν ανώτερο ευρωπαίο αξιωματούχο, αν πρόκειται να υπάρξει γαλλο-γερμανική σύγκρουση, οι ηγέτες μπορεί να επιλέξουν να αποφύγουν μια κρίση και να υποστηρίξουν τον Τίμερμανς ως συμβιβαστική λύση.
«Φαντάζομαι πως ένας ορισμένος αριθμός ηγετών θα προσπαθήσει να τορπιλίσει έναν Spitzenkandidat, όχι όμως όλους τους Spitzenkandidaten», είπε ο αξιωματούχος, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομασθεί.
Οι τρεις μεγάλες πολιτικές ομάδες είναι ενωμένες στην αντίθεσή τους στους ακροδεξιούς ευρωσκεπτικιστές, όμως υπάρχουν σημάδια πως οι Πράσινοι, η ALDE και οι S&D μπορεί να προτιμήσουν έναν προοδευτικό υποψήφιο αντί του ΕΛΚ.
Η επιλογή της Βεστάγκερ
Η Βεστάγκερ είναι μια νεώτερη επιλογή, έχει ένα ορισμένο προφίλ ως η γυναίκα που από τη θέση της επιτρόπου Ανταγωνισμού τα έβαλε με τους γίγαντες του Ίντερνετ, ενώ θα ήταν η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Επιτροπής.
Όμως προέρχεται από τη Δανία, μια χώρα που δεν ανήκει στον πυρήνα της ΕΕ και η οποία επέλεξε να μείνει έξω από το ευρώ και τη ζώνη Σένγκεν, και πιθανόν δεν θα έχει την υποστήριξη της κυβέρνησής της.
Μπορεί να έχει τον Μακρόν, όμως η απόφαση του γάλλου ηγέτη να εμπλακεί προσωπικά στην προεκλογική εκστρατεία για να έρθει ωστόσο δεύτερος, μετά το ακροδεξιό ψηφοδέλτιο της Μαρίν Λεπέν τον έχει εξασθενήσει.
Και εδώ μπαίνει ο Τίμερμανς. «Όλοι αναγνωρίζουν το διανοητικό του μπρίο. Έχει αγωνισθεί με πάθος για το κράτος δικαίου», λέει ο ανώτερος αξιωματούχος.
Βεστάγκερ: Δεν μπορεί μόνο το μεγαλύτερο κόμμα να βγάζει τον πρόεδρο
Από τη μεριά της η Βεστάγκερ δηλώνει πως «δεν μπορεί μόνο το μεγαλύτερο κόμμα να έχει πρόσβαση στο αξίωμα του προέδρου της Κομισιόν, ειδικά όταν το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) έχει χάσει τις εκλογές”.
«Η πολιτική της οικογένεια, οι Φιλελεύθεροι, θα συζητήσει τώρα με τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Πράσινους για μια πιθανή συνεργασία», πρόσθεσε.=
Η Δανέζα πολιτικός αναμένει ωστόσο ότι, εκτός από τους κορυφαίους υποψηφίους (Spitzenkandidaten) των κομμάτων, θα υπάρξουν περισσότεροι υποψήφιοι για τη διαδοχή του Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ. “Θα μπορούσαν επίσης να θέσουν υποψηφιότητα και αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων”, δήλωσε.
H κ. Βεστάγκερ δεν αναμένει πάντως να ληφθεί σύντομα απόφαση για το πρόσωπο που θα αναλάβει το κορυφαίο ευρωπαϊκό αξίωμα: «Πρέπει να δημιουργηθεί ένα παζλ με πολλά κομμάτια – και αυτό απαιτεί χρόνο», είπε στην Handelsblatt.
Πρόταση των χωρών του Βίσενγκαρντ… ή όχι;
Νωρίτερα έγινε γνωστό πως Τσεχία, Ουγγαρία, Σλοβακία και Πολωνία θα προτείνουν τον απερχόμενο αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μάρος Σέφτσοβιτς ως υποψήφιό τους για την προεδρία του εκτελεστικού βραχίονα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επικαλούμενη τσεχικές και ευρωπαϊκές πηγές, εφημερίδα ανέφερε πως η Τσεχική Δημοκρατία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία και η Πολωνία –γνωστές ως οι Τέσσερις του Βίσεγκραντ– θα μπορούσαν επίσης να προωθήσουν τον Σέβτσοβιτς, έναν διπλωμάτη καριέρας, για τη θέση του επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, σε περίπτωση που δεν μπορέσει να εξασφαλίσει τον ανώτατο ευρωπαϊκό θώκο.
Ωστόσο ο Τσέχος πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις δήλωσε σήμερα πως δεν έχουν συμφωνήσει να προτείνουν τον απερχόμενο αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μάρος Σέφτσοβιτς ως υποψήφιό τους για να ηγηθεί της επόμενης Κομισιόν.
Ο Μπάμπις δήλωσε στους δημοσιογράφους πως η Τσεχική Δημοκρατία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία και η Πολωνία –γνωστές ως οι Τέσσερις του Βίσεγκραντ– θα ήθελαν να εξασφαλίσουν ένα από τα ανώτατα αξιώματα της ΕΕ, αλλά διέψευσε το δημοσίευμα μιας τσεχικής εφημερίδας σύμφωνα με το οποίο κατέληξαν σε συμφωνία για τον Σέφτσοβιτς.