Ένα χρόνο πριν από τους Ολυμπιακούς του Πεκίνου το 2008 βρέθηκα στην κινεζική πρωτεύουσα. Από εκείνο το ταξίδι δύο πληροφορίες έμειναν χαραγμένες στη μνήμη μου.
Η πρώτη ήταν η μελέτη Κινέζων επιστημόνων, σύμφωνα με την οποία η Κίνα για να διατηρήσει την εσωτερική της σταθερότητα και να αποφύγει εξεγέρσεις, έπρεπε να πετυχαίνει ρυθμό ανάπτυξης μεγαλύτερο από 8% ετησίως ώστε να απορροφούνται τα κύματα των πολιτών που έρχονται από την εσωτερική καθυστερημένη Κίνα (τότε υπήρχαν περιοχές που όργωναν με το βόδι και ξύλινο υνί) στην παράκτια αναπτυγμένη ζώνη για αναζήτηση εργασίας.
Η δεύτερη ήταν οι προειδοποιήσεις καθηγητών πανεπιστημίου σύμφωνα με τις οποίες η Κίνα έπρεπε να επενδύσει σε επιχειρήσεις έντασης κεφαλαίου και όχι εργασίας γιατί οι τελευταίες είχαν αρχίσει ήδη να μεταναστεύουν σε άλλες χώρες με φθηνότερα εργατικά χέρια, όπως το Βιετνάμ.
Πέρασαν 8 χρόνια για να αρχίσει ο «κίτρινος δράκος» να ρετάρει και να απειλεί την παγκόσμια οικονομία.
Σε αυτό το διάστημα η κυρίαρχη πολιτική ήταν επεκτατική με κύριο χαρακτηριστικό την τροφοδότηση με ρευστότητα την κινεζική οικονομία. Η εξουσία στο Πεκίνο επιχείρησε και επιχειρεί με την ανάπτυξη της εσωτερικής ζήτησης να διατηρήσει τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης που τόσο αναγκαίοι είναι για τη χώρα.
Το αποτέλεσμα ήταν να συσσωρεύει φούσκες (ακίνητα και χρηματιστήριο οι μεγαλύτερες), ενώ και ο ρυθμός ανάπτυξης φέτος υπολογίζεται στο 7% (κάτω από το κρίσιμο 8%) και αυτό άρχισε να φοβίζει Κινέζους και ξένους επενδυτές.
Στο σημείο αυτό αξίζει να επισημανθούν οι αναλύσεις σύμφωνα με τις οποίες σήμερα που η Κίνα έφτασε να είναι μία χώρα με μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα, η ανάπτυξη είναι πλέον πιο περίπλοκη και οι υψηλοί ρυθμοί πιο δύσκολο να επιτευχθούν απ΄ ότι πριν από μερικά χρόνια όταν δεν χρειάζονταν παρά άφθονα κεφάλαια και επενδύσεις στη βιομηχανία για την αναπτυξιακή απογείωση.
Τώρα, όμως η οικονομία ωρίμασε και απαιτεί πολύ περισσότερα. Εξάλλου, στον βιομηχανικό τομέα και γενικότερα στις κινεζικές επιχειρήσεις τίθεται το ζήτημα της ανταγωνιστικότητας, όπως είχε επισημανθεί από το 2007, και γι΄ αυτό οι Κινέζοι ηγέτες επιχείρησαν τους τελευταίους μήνες να το αντιμετωπίσουν με τρεις διαδοχικές υποτιμήσεις του γουάν. Παρά ταύτα, όμως οι εξαγωγές από την αρχή του χρόνου είναι μειωμένες κατά 8% σε σύγκριση με το 2014. Κι΄ αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα, αφού η ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας στηρίζεται στις εξαγωγές.
Κοντά σε αυτό έρχεται να προστεθεί η φούσκα των ακινήτων και ο κίνδυνος να σκάσει μεγεθύνοντας τον πανικό. Στο σημείο αυτό αξίζει να επισημάνουμε πως όταν έσκασε η φούσκα των ακινήτων στην Ισπανία, τα ακίνητα αντιπροσώπευαν το 13% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ τώρα στην Κίνα έχει ξεπεράσει το 15%, αριθμός που προκαλεί ανησυχία.
Όσον αφορά στη χρηματιστηριακή φούσκα θα αναφέρουμε ότι η κεφαλαιοποίηση της Σαγκάης από 500 δις. δολάρια το καλοκαίρι του 2014 εκτοξεύτηκε στα 6.500 δισ. δολάρια τον Ιούνιο του 2015 για να χάσει 3.000 δις. δολάρια σε τρεις εβδομάδες.
Τα 3.000 δισ. δολάρια που έγιναν κυριολεκτικά καπνός δεν έθιξαν μόνο ξένους επενδυτές, αλλά και τα 200 εκατομμύρια της μεσαίας τάξης της Κίνας τα οποία είναι το στήριγμα της εσωτερικής ζήτησης, δημιουργώντας έτσι πρόσθετα εμπόδια στη στήριξη της ανάπτυξης μέσω της επέκτασης της εσωτερικής ζήτησης.
Και για να συμπληρώσουμε την εικόνα και να ρίξουμε λίγο περισσότερο φως τι σημαίνει και τι θα σημάνει περαιτέρω η κρίση του «κίτρινου δράκου» θα προσθέσουμε ότι:
– Οι τιμές του χαλκού, των εμπορευμάτων, των σιδηρομεταλλευμάτων εξαρτώνται στο μεγαλύτερο βαθμό από την πορεία της κινεζικής οικονομίας, αφού η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής παγκοσμίως.
– Η κατανάλωση πετρελαίου και συνεπώς η τιμή του εξαρτάται επίσης από την κινεζική οικονομία και γι΄ αυτό χτες το χρηματιστήριο της Σαουδικής Αραβίας υποχώρησε 7%.
– 44 χώρες έχουν ως πρώτο εμπορικό εταίρο στις εξαγωγές τους την Κίνα (31 τις ΗΠΑ και 21 τη Γερμανία), που σημαίνει πως αρχίζουν να αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τις εξαγωγές τους.
– 300 δις. δολάρια κάθε μήνα φεύγουν από τις αναδυόμενες αγορές και τις επενδύσεις υψηλού ρίσκου αναζητώντας ασφαλές καταφύγιο στα ομόλογα των αναπτυγμένων χωρών.
– Οι χώρες των BRICS (που τόσο αγάπησαν Τσίπρας και Λαφαζάνης) έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν προβλήματα εξαιτίας της στενής οικονομικής διασύνδεσης με την Κίνα.
Στο προηγούμενο τοπίο αν προσθέσουμε τον πανικό των αγορών και των επενδυτών, κινδυνεύουμε να βρεθούμε κοντά σε μία κρίση ανάλογη ή και μεγαλύτερη ακόμα από εκείνη του 2008 και ειδικοί στα τραπεζικά δεν αποκλείεται να επαναληφθεί το φαινόμενο της έλλειψης εμπιστοσύνης και κανένας να μη δανείζει κανένα, πράγμα που θα βάλει την παγκόσμια οικονομία σε μεγάλη περιπέτεια.
