Η δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια στο Ιράν εντείνει τους φόβους για έναν ολοκληρωτικό πόλεμο στη Μέση Ανατολή και προκαλεί τριγμούς στις ήδη εύθραυστες ισορροπίες στην περιοχή.
Η Χαμάς θα χρειαστεί να βρει τον αντικαταστάτη του Ισμαήλ Χανίγια μετά τη δολοφονία του στο Ιράν, αλλά η οργάνωση δεν δείχνει να ανησυχεί καθώς έχει ανακάμψει και στο παρελθόν από δολοφονίες πολιτικών και στρατιωτικών ηγετών της.
Με λίγα λόγια, ο θάνατος του Ισμαήλ Χανίγια στην Τεχεράνη θα κλονίσει αλλά δεν θα καταστρέψει τη Χαμάς, τονίζουν οι αναλυτές.
Ο Ισμαήλ Χανίγια ήταν η κορυφαία προσωπικότητα που διαχειριζόταν τις διεθνείς σχέσεις της Χαμάς και ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα της οργάνωσης παγκοσμίως.
Από τη βάση του στη Ντόχα του Κατάρ, κατηύθυνε τις κρίσιμες διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και εκφωνούσε πύρινους λόγους που μεταδίδονταν σε όλο τον αραβικό κόσμο.
Το επόμενο ερώτημα που τίθεται αμέσως μετά την ανακοίνωση της δολοφονίας του είναι το κατά πόσο η εξέλιξη αυτή θα επηρεάσει τη Χαμάς.
Σύμφωνα με αναλυτή στους New York Times, παρά τον ηγετικό του ρόλο, η δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια, είναι απίθανο να αποσταθεροποιήσει τη Χαμάς μακροπρόθεσμα, καθώς η οργάνωση έχει αντιμετωπίσει στο παρελθόν κι άλλες δολοφονίες πολιτικών και στρατιωτικών ηγετών χωρίς να απειληθεί η ύπαρξη και συνέχισή της.
«Η Χαμάς θα βγει πιο δυνατή»
«Η δολοφονία του είναι ένα σημαντικό πλήγμα», δήλωσε σε συνέντευξή του στους ΝΥΤ ο αναλυτής Ibrahim Madhoun, ωστόσο επισήμανε ότι «η Χαμάς έχει αντιμετωπίσει αυτήν την κατάσταση στο παρελθόν» και «βγήκε πιο δυνατή».
Στον μακρύ κατάλογο των ηγετών της Χαμάς που δολοφονήθηκαν από το Ισραήλ περιλαμβάνονται ο Ahmed Yassin, ιδρυτής και πνευματικός ηγέτης της Χαμάς, το 2004, ο Salah Shehadeh, ιδρυτής της ένοπλης πτέρυγας της Χαμάς, το 2002, ο Abdel Aziz Rantisi, ανώτερος ηγέτης της Χαμάς στη Γάζα, το 2004 και ο Ahmed al-Jabari, ανώτατος διοικητής, το 2012.
Για δεκαετίες, το όνομα του Χανίγια ήταν συνώνυμο με εκείνο της Χαμάς.
Όμως, η εξάρτηση της Χαμάς στους θεσμούς της κι όχι σε συγκεκριμένα άτομα, τη βοήθησε να ξεπεράσει τις δολοφονίες των ηγετών της στο παρελθόν, δήλωσε στους ΝΥΤ, ο Mkhaimar Abusada, καθηγητής πολιτικών επιστημών από την πόλη της Γάζας.
«Υπάρχει εξάρτηση σε ορισμένα άτομα στη Χαμάς», είπε.
«Αλλά η απουσία αυτών των ανθρώπων δεν οδηγεί σε κενό, γιατί η Χαμάς έχει θεσμούς και αυτοί οι θεσμοί είναι έτοιμοι να καλύψουν οποιοδήποτε κενό».
Ωστόσο, η Χαμάς έχει περιορισμένες δυνατότητες να απαντήσει μόνη της στη δολοφονία του Χανίγια, καθώς βρίσκεται ήδη σε πόλεμο με το Ισραήλ για σχεδόν 10 μήνες.
Τους τελευταίους μήνες, ο Ισμαήλ Χανίγια αφιέρωσε μεγάλο μέρος του χρόνου του στις διαπραγματεύσεις με τη διαμεσολάβηση του Κατάρ και της Αιγύπτου για την επίτευξη εκεχειρίας, γνωστοποιώντας τις θέσεις της Χαμάς μετά από εσωτερικές συζητήσεις.
Ο επόμενος πολιτικός αρχηγός της Χαμάς είναι πιθανό να είναι κάποιο πρόσωπο εκτός της Δυτικής Όχθης και της Γάζας, επειδή η θέση απαιτεί συχνά ταξίδια. Πιθανότατα, ο επόμενος ηγέτης της Χαμάς να επιλεχθεί από το Συμβούλιο Σούρα της Χαμάς.
Όταν ο Χανίγια εξελέγη για πρώτη φορά επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, έμεινε στην πόλη της Γάζας, τη γενέτειρά του, αλλά αργότερα μετακόμισε με μερικά από τα μέλη της οικογένειάς του στη Ντόχα.
Πριν αναλάβει την ηγεσία της οργάνωσης είχε διατελέσει επικεφαλής σε μια σειρά από σημαντικές θέσεις.
Ήταν στενός σύμβουλος του Yassin, του ιδρυτικού ηγέτη της Χαμάς, πρωθυπουργός της μοναδικής κυβέρνησης υπό την ηγεσία της Χαμάς και ηγέτης της Χαμάς στη Γάζα, μια θέση που τώρα κατέχει ο Γιαχία Σινουάρ, ο οποίος θεωρείται ο αρχιτέκτονας των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου στο νότιο Ισραήλ.
Από το 2017, ήταν ο γενικός αρχηγός του πολιτικού γραφείου της Χαμάς.
Οι πιθανοί διάδοχοι του Χανίγια
Ο Khaled Meshal είναι μεταξύ των υποψηφίων που ενδέχεται να διαδεχθούν τον Χανίγια. Ο Meshal βρίσκεται εδώ και πολύ καιρό στη Ντόχα και βρισκόταν πλάι στον Χανίγια σε συναντήσεις με υπουργούς και αξιωματούχους.
«Μπορεί να συγκεντρώσει περισσότερη ομοφωνία στη Χαμάς από οποιονδήποτε άλλο», αναφέρουν πηγές εντός της Χαμάς.
Ο Mousa Abu Marzouk και ο Khalil al-Hayya, και οι δύο ανώτεροι αξιωματούχοι της Χαμάς στη Ντόχα, ενδέχεται επίσης να είναι υποψήφιοι για τη θέση που μέχρι σήμερα κατείχε ο Χανίγια.
Σε κρίσιμη καμπή οι συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα
Η Χαμάς είναι πιθανό να αποσυρθεί από τις συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός με το Ισραήλ, τουλάχιστον για λίγες ημέρες ή εβδομάδες, αλλά τελικά θα πρέπει να επιστρέψει για να σταματήσει τον πόλεμο και να παράσχει στους Παλαιστίνιους στη Γάζα μια αναβολή των εχθροπραξιών.
«Οι επιλογές της είναι περιορισμένες», είπε, σημειώνοντας ότι η στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς είχε αποδυναμωθεί στη Γάζα. Η ομάδα, ανέφερε, θα μπορούσε να απαντήσει εξαπολύοντας επίθεση στην κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη.
Ο καθηγητής Mkhaimar Abusada τονίζει, ωστόσο, ότι εάν το Ιράν αποφασίσει να απαντήσει, δεδομένου ότι η δολοφονία έγινε εντός των συνόρων του, θα μπορούσε να αποτελέσει μια πολύ πιο σημαντική πρόκληση για το Ισραήλ.
Τι ξέρουμε μέχρι τώρα
Μέχρι στιγμής αυτά που έχουν γίνει γνωστά είναι ότι ο Ισμαήλ Χανίγια βρισκόταν στην ιρανική πρωτεύουσα για την ορκωμοσία του νέου προέδρου της χώρας, Μασούντ Πεζεσκιάν.
Σε βίντεο από τις τελευταίες δημόσιες εμφανίσεις του Χανίγια στην Τεχεράνη, φαίνεται να επισκέφθηκε με μεγάλη συνοδεία διάφορα σημεία της Τεχεράνης.
Βρέθηκε στο ιρανικό κοινοβούλιο για την ορκωμοσία ενώ συναντήθηκε και με τον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
Ο ηγέτης της Χαμάς διέμεινε σε ένα συγκρότημα κατοικιών βετεράνων του ιρανικού στρατού που βρίσκεται στα βόρεια της Τεχεράνης. Σύμφωνα με ιρανικές πηγές, το χτύπημα έγινε με πύραυλο, ο οποίος εκτοξεύθηκε από χώρα από το εξωτερικό και όχι από ιρανικό έδαφος στις 2 τα ξημερώματα.
Τα ιρανικά ΜΜΕ μετέδωσαν ότι ο Ισμαήλ Χανίγια σκοτώθηκε από αερομεταφερόμενο βλήμα, ενώ πηγές ανέφεραν στο σαουδαραβικό πρακτορείο Al Hadath ότι η επίθεση έγινε με κατευθυνόμενο πύραυλο.