Στο κόκκινο είναι το θερμόμετρο της πόλωσης στη Σλοβακία μετά απόπειρα δολοφονίας του εθνολαϊκιστή πρωθυπουργού της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο.
Το κλίμα ήταν ήδη πολωμένο στη Σλοβακία από τη δολοφονία του 2018 του ερευνητή – δημοσιογράφου Γιαν Κούτσιακ και της αρραβωνιαστικιάς του Μαρτίνα Κουσνίροβα, αλλά εκτοξεύτηκε στα ύψη με την απόπειρα δολοφονίας του πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο με την πρόεδρο της χώρας, Ζουζάνα Τσαπουτόβα, να απευθύνει έκκληση να σταματήσει «η ρητορική μίσους».
Το Politico σε ανάλυσή του προσπαθεί να διαπιστώσει πώς η Σλοβακία έφτασε στο σημείο να διευθετεί τις πολιτικές διαφορές με τα όπλα και να ρίξει φως στα αίτια που οδήγησαν στην απόπειρα δολοφονίας του εθνολαϊκιστή πρωθυπουργού της Σλοβακίας Φίτσο.
«Τα συναισθήματα είναι φυσικά πολύ έντονα, αλλά θα ήταν πολύ κακό να ρίξουμε κι άλλο λάδι στη φωτιά μιας ήδη επικίνδυνης κατάστασης», συμφώνησε ο υπουργός Εσωτερικών της Σλοβακίας.
Το μήνυμα, ωστόσο φαίνεται ότι δεν έφθασε στα αυτιά κάποιων βουλευτών του κυβερνητικού συνασπισμού με τον φιλορώσο Λούμπος Μπλάχα του κόμματος του Φίτσο να φωνάζει μέσα στη Βουλή προς την αντιπολίτευση ότι «ο πρωθυπουργός παλεύει σήμερα για τη ζωή του λόγω του μίσους σας».
Από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος της Βουλής και επικεφαλής του ακροδεξιού Σλοβακικού Εθνικού Κόμματος, Αντρέι Ντάνκο να απευθύνεται επίσης προς την αντιπολίτευση: «Είστε ικανοποιημένοι;» και πρόσθεσε ότι θα υπάρξουν αλλαγές στα ΜΜΕ.
Από τον κομμουνισμό στον καπιταλισμό
Ο κοινωνικός διχασμός έριχνε πάντα βαριά τη σκιά του στην πολιτική σκηνή της Σλοβακίας.
Μετά την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ η πρώην κομμουνιστική χώρα βρέθηκε βυθισμένη σε μια ανελέητη εκδοχή του καπιταλισμού, προτού πάρει διαζύγιο από τους Τσέχους – σταθερούς εθνικούς εταίρους της για 75 χρόνια στην πρώην Τσεχοσλοβακία.
Ο αντίκτυπος αυτών των αιφνίδιων μετασχηματισμών ήταν τέτοιος που έστρεψε τους αστούς κατά των κατοίκων της υπαίθρου, τους νέους κατά των πιο ηλικιωμένων, τους Σλοβάκους πατριώτες κατά των Τσεχοσλοβάκων διεθνιστών σε μια φάση που όλοι τους αναζητούσαν να βρουν τα πατήματά τους.
Για τον Ρόμπερτ Φίτσο, που ήταν μόλις 25 ετών όταν οι κομμουνιστές έχασαν την εξουσία, η επανάσταση του 1989 πρέπει να ήταν ένα σοκ. Ο ίδιος είχε μόλις ολοκληρώσει τις νομικές σπουδές κι εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα όταν κατέρρευσε το Σύμφωνο της Βαρσοβίας συμπαρασύροντας στην πτώση του και την κοινωνική τάξη, εντός της οποίας είχε προετοιμαστεί να κάνει καριέρα ο νυν πρωθυπουργός της Σλοβακίας.
Νέος και ταλαντούχος ο Φίτσο εντάχθηκε στο διάδοχο κόμμα των Κομμουνιστών και εξελέγη βουλευτής το 1992. Και μολονότι το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του 1990 το πέρασε στο Στρασβούργο εργαζόμενος στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, διατήρησε μια ισχυρή θέση στην εγχώρια πολιτική σκηνή, ώστε να ιδρύσει το 1999 το σοσιαλιστικό κόμμα του «τρίτου δρόμου» Smer («Κατεύθυνση»), που έμελλε να κυριαρχήσει στη σλοβακική πολιτική για τα επόμενα 25 χρόνια.
Ο Φίτσο υιοθέτησε ένα στιλ πολιτικής που αποξένωσε μεγάλη μερίδα της χώρας, σύμφωνα με την ανάλυση του Politico. Το κόμμα του αναδύθηκε από τα ερείπια του Κινήματος για μια Δημοκρατική Σλοβακία (HZDS), που είχε κυριαρχήσει με επικεφαλής τον «τραμπούκο» πρωθυπουργό Βλαντίμιρ Μέτσιαρ στην πολιτική σκηνή της χώρας τη δεκαετία του 1990.
Οι ολιγάρχες που χρηματοδότησαν και κατεύθυναν τη Δημοκρατική Σλοβακία, αναζητούσαν ένα άλλο πολιτικό σχέδιο από τη στιγμή που ο Μέτσιαρ άρχισε να γίνεται τοξικός για τη Δύση και βρήκαν τον Φίτσο. Το Smer περιορίστηκε σε ένα ποσοστό 13,5% στις εκλογές του 2002 μετά μια επιθετική διαφημιστική εκστρατεία που παρουσίαζε μια οικογένεια να κάθεται γυμνή σε ένα παγκάκι με το σύνθημα «Προς την ΕΕ – αλλά όχι με γυμνό πάτο».
Τέσσερα χρόνια αργότερα, ωστόσο, ένας πιο εκλεπτυσμένος Φίκο πέτυχε τη νίκη με ποσοστό 29%, σχηματίζοντας κυβέρνηση με τα αυταρχικά απομεινάρια του HZDS και τους εθνικιστές του SNS.
Πριν ακόμη ξεκινήσει την πρώτη πρωθυπουργική του θητεία είχε ήδη αυτοπροσδιοριστεί ως νοσταλγός του σοσιαλισμού και κυνικός ρεαλιστής στο κυνήγι της εξουσίας, το ακριβώς αντίθετο δηλαδή εκείνου που αποζητούσαν το νεότερο, αντικομμουνιστικό, φιλοδυτικό τμήμα του εκλογικού κόμματος της Σλοβακίας.
Φόβοι για «εμφύλιο» στη Σλοβακία
Ο Φίτσο διένυε την τρίτη πρωθυπουργική του θητεία το 2018, όταν δολοφονήθηκε ο δημοσιογράφος Κούτσιακ που έκανε αποκαλύψεις για τη διαφθορά στην πολιτική της Σλοβακίας.
Ο φόνος του Κούτσιακ και της μέλλουσας γυναίκας του φαίνεται ότι αποπροσανατόλισαν τον Φίτσο.
Άμεσα οργάνωσε μια συνέντευξη Τύπου με δεσμίδες χαρτονομισμάτων σε ένα τραπέζι υποσχόμενος να δώσει ένα εκατομμύριο ευρώ για πληροφορίες που θα οδηγούσαν στη σύλληψη του εκτελεστή, ενώ κατηγόρησε την αντιπολίτευση ότι επιχείρησε να εκμεταλλευτεί πολιτικά τις δολοφονίες.
Δύο εβδομάδες αργότερα ο Φίτσο παραιτήθηκε και το κόμμα του γνώρισε την ήττα δύο χρόνια αργότερα, στις εκλογές του 2020.
Οι έρευνες σε βάρος του Φίτσο και των εμπίστων του κι η επιστροφή του στην εξουσία
Εκτός εξουσίας πλέον ο Φίτσο κι οι πολιτικοί του σύμμαχοι – από υπουργούς και βουλευτές, μέχρι δικαστές και αξιωματικούς της αστυνομίας και των μυστικών υπηρεσιών της Σλοβακίας – βρέθηκαν στο μικροσκόπιο έρευνας για διαφθορά, κατάχρηση εξουσίας και δολιοφθορά.
Μάλιστα ο Φίτσο συνελήφθη τον Απρίλιο του 2022 κατηγορούμενος για αδικήματα οργανωμένου εγκλήματος, κατηγορίες, ωστόσο, που έχουν στο μεταξύ αποσυρθεί.
Μετά την νίκη του στις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου ο φιλορώσος Φίτσο κι οι έμπιστοί του επέστρεψαν στην εξουσία και έβαλαν στόχο να ξηλώσουν την ηγεσία της ειδικής μονάδας της αστυνομίας που τους είχε κατηγορήσει για εγκλήματα κα να διαλύσουν την υπηρεσία δίωξης οικονομικούς εγκλήματος, απέρριψαν τα ανεξάρτητα ΜΜΕ, ξανάγραψαν τον ποινικό κώδικα για να ελαφρύνουν τις ποινές για διαφθορά κι απείλησαν να χαρακτηρίσουν βάσει ενός ρωσικής έμπνευσης νόμου «ξένους πράκτορες» τις ΜΚΟ με χρηματοδότηση από το εξωτερικό.
Την ώρα που ο Φίτσο βρισκόταν στο χειρουργείο, σλοβακικά ΜΜΕ δημοσίευσαν βίντεο με τον δράστη, τον 71χρονο συγγραφέα, να δηλώνει: «δεν συμφωνώ με την πολιτική αυτής της κυβέρνησης» επικαλούμενος την καταστολή εις βάρος των μέσων ενημέρωσης και της δικαιοσύνης.
Στη συνέντευξη Τύπου μετά την δολοφονική απόπειρα κατά του Φίτσο ο υπουργός Εσωτερικών της Σλοβακίας απηύθυνε έκκληση να μπει ένα φρένο στη ρητορική της βίας και στις επιθέσεις κατά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που χαρακτηρίζουν τη σλοβακική πολιτική σκηνή επί των ημερών του Φίτσο.
«Θέλω να απευθύνω έκκληση στην κοινή γνώμη, τους δημοσιογράφους και σε όλους τους πολιτικούς να σταματήσουν τη διάδοση του μίσους», είπε. «Είμαστε στα πρόθυρα ενός εμφυλίου πολέμου».
«Μοναχικός λύκος» ο 71χρονος δράστης – Σε καθεστώς προστασίας η σύζυγός του
Mοναχικός λύκος που ριζοσπαστικοποιήθηκε μετά τις προεδρικές εκλογές είναι ο δράστης της απόπειρας δολοφονίας του Σλοβάκου πρωθυπουργού.
«Ο ύποπτος για την απόπειρα δολοφονίας σε βάρος του Σλοβάκου πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο ενήργησε μόνος του και είχε συμμετάσχει σε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις», δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών Μάτους Σούτα Έστοκ σε συνέντευξη Τύπου.
«Είναι ένας μοναχικός λύκος που ριζοσπαστικοποιήθηκε κατά την τελευταία περίοδο μετά τις προεδρικές εκλογές», δήλωσε για τον 71χρονο συγγραφέα, Γιούρι Τσιντούλα από το Λεβίτσε.
Ο ίδιος ο δράστης, όμως, σε βίντεο που ανέβασε στο διαδίκτυο πριν από οκτώ χρόνια, δήλωνε:
«Ο κόσμος είναι γεμάτος βία και όπλα. Ο κόσμος μοιάζει να έχει τρελαθεί», λέγοντας πως ίδρυσε «κίνημα εναντίον της βίας» στη Λεβίτσε, το οποίο στον ιστότοπό του αναφέρει πως είναι «πολιτικό κόμμα σκοπός του οποίου είναι να αποτρέψει την εξάπλωση της βίας στην κοινωνία».
Οι διωκτικές αρχές στη Σλοβακία απήγγειλαν στον Γιούρι Τσιντούλα κατηγορίες για απόπειρα δολοφονίας του Ρόμπερτ Φίτσο. Ο συγγραφέας είναι αντιμέτωπος ποινή κάθειρξης από 25 χρόνια έως ισόβια.
Ο 71χρονος Γιούρι Τσιντούλα λογοτέχνης, ποιητής, ιδρυτής κινήματος και μέλος της παραστριωτικής ομάδας «Slovenskí Branci», έριξε πολλούς πυροβολισμούς εναντίον του πρωθυπουργού Ρομπέρτο Φίτσο, τρεις από τους οποίους τον τραυμάτισαν σοβαρά.
Ο εν λογοτέχνης έχει κυκλοφορήσει τρεις ποιητικές συλλογές και είναι μέλος της ένωσης Σλοβάκων συγγραφέων από το 2015.
Ο δράστης είπε στην αστυνομία ότι είχε σχεδιάσει την επίθεση λίγες ημέρες νωρίτερα με σκοπό να βλάψει τον πρωθυπουργό, αλλά όχι να τον σκοτώσει. Το όπλο το κατείχε νόμιμα ενώ ο γιος του δήλωσε σοκαρισμένος.
Οι αρχές αποφάσισαν να θέσουν υπό προστασία τη σύζυγο του Τσιντούλα υπό τον φόβο ότι οι εξαγριωμένοι υποστηρικτές του Φίτσο θα ζητήσουν αντίποινα.
Η ίδια εθεάθη να καλύπτει το πρόσωπό της με ένα περιοδικό καθώς ένας αστυνομικός την απομακρυνε από το διαμέρισμα της.
Το χρονικό της απόπειρας δολοφονίας
Τέσσερις σφαίρες δέχθηκε ο Ρόμπερτ Φίτσο καθώς συνομιλούσε με ομάδα υποστηρικτών του έξω από πολιτιστικό κέντρο έπειτα από συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου στην πόλη Χαντλόβα, 180 βορειοδυτικά της σλοβακικής πρωτεύουσας, την Τετάρτη (15.05.2024).
Χτυπήθηκε στην κοιλιακή χώρα και μεταφέρθηκε χθες αρχικά στο νοσοκομείο της Χάντλοβα και από εκεί – με αεροδιακομιδή – στο μεγαλύτερο νοσηλευτικό ίδρυμα της Μπάνσκα Μπίστριτσα, όπου μπήκε άμεσα στο χειρουργείο.
Είχε δεχτεί έναν πυροβολισμό στην κοιλιά, που τη διαπέρασε και έφτασε στο ισχίο, ενώ άλλη μια σφαίρα τον βρήκε στον ώμο. Ίδιες πηγές έκαναν λόγο για αιμορραγία στην κοιλιακή χώρα, την οποία οι γιατροί δεν μπορούσαν να σταματήσουν.
Η κατάσταση της υγείας του θεωρείται πολύ σοβαρή καθώς τα τραύματά του είναι πολλαπλά.
Πληροφορίες από Politico και Dailymail