Στις 13 Σεπτεμβρίου 2022, η Μαχσά Αμινί συνελήφθη από την Αστυνομία Ηθών στην Τεχεράνη, επειδή τα μαλλιά της εξείχαν από τη μαντίλα της. Η 22χρονη έπεσε σε κώμα, όταν ξυλοκοπήθηκε σε κέντρο “αναμόρφωσης” και τρεις ημέρες μετά, πέθανε στο νοσοκομείο. Έτσι, άρχισε η επανάσταση των γυναικών στο Ιράν κατά του χιτζάμπ…
Στους στίχους του Κορανίου, ο όρος χιτζάμπ αναφέρεται σε μια κουρτίνα που χωρίζει τους επισκέπτες στο κύριο σπίτι του Μωάμεθ από τα καταλύματα των συζύγων του.
Ο ιμάμης Atta-Ul Naseer, πρόεδρος της μουσουλμανικής κοινότητας Αχμαντίγια στην Ελλάδα, μίλησε στο newsit.gr για τον τραγικό θάνατο της Μαχσά Αμινί. Όπως τόνισε: “Το Ισλάμ δεν διδάσκει βία. Το Ιερό Κοράνιο αναφέρει ότι δεν υπάρχει εξαναγκασμός στην θρησκεία. Το Χιτζάμπ είναι ένα θέμα πίστης. Είναι ένα θέμα μεταξύ ενός ανθρώπου και του Δημιουργού του. Κανένα κράτος δεν έχει το δικαίωμα να αναγκάζει τις γυναίκες είτε να φορούν το χιτζάμπ, είτε να το βγάλουν“.
“Το Ισλάμ διδάσκει και την προσωπική κρίση”
Στο newsit.gr μίλησε και η 33χρονη Rukiye, η οποία ζει στην Άγκυρα και φορά χιτζάμπ από όταν ήταν έφηβη. Η ίδια εξηγεί γιατί μία γυναίκα επιλέγει να φορά χιτζάμπ και τι αναφέρει το Κοράνι για αυτό. “Πολλοί πιστεύουν ότι το Ισλάμ είναι μία θρησκεία συνώνυμη του εξτρεμισμού. Το Κοράνι αναφέρει ότι οι μουσουλμάνες καλούνται να προσέχουν την εμφάνισή τους, όπως και οι άνδρες, όταν έρχονται σε επαφή με άτομο του αντίθετου φύλου που δεν ανήκει στην οικογένεια. Ωστόσο, δεν προσδιορίζει το ακριβές στυλ ένδυσης που πρέπει να έχει μια μουσουλμάνα, γι’ αυτό και το ντύσιμο ποικίλλει στον παγκόσμιο μουσουλμανικό πληθυσμό“, λέει.
Και συνεχίζει: “Ο Άγιος Προφήτης έχει πει “κάντε τη θρησκεία εύκολη να ακολουθήσουν οι άλλοι, μην την κάνετε δύσκολη. Παρομοίως, παρουσιάστε τη θρησκεία με ευχάριστο τρόπο…”. Το Ισλάμ διδάσκει -μεταξύ άλλων- την προσωπική κρίση. Κανείς δεν πρέπει και να σου επιβάλλει αν θα φορέσεις χιτζάμπ ή τσαντόρ…“.
Η Αστυνομία Ηθών
Το περιβόητο «Gasht-e-Ershad» -που κυριολεκτικά μεταφράζεται ως “Περιπολίες καθοδήγησης» και είναι ευρύτερα γνωστό ως Αστυνομία Ηθών- είναι ένα τμήμα των αστυνομικών δυνάμεων του Ιράν, που έχει επωμιστεί τον ενδυματολογικό έλεγχο για την εφαρμογή του νόμου της μαντίλας σε δημόσιους χώρους. Στοχεύει μόνο γυναίκες. Όσες κρατούνται από την Αστυνομία Ηθών, είτε φεύγουν μόνο με μια «προειδοποίηση», είτε οδηγούνται στο κέντρο «εκπαίδευσης και συμβουλών» ή σε αστυνομικό τμήμα. Στη συνέχεια πρέπει να καλέσουν κάποιον για να τους φέρει ένα «κατάλληλο ρούχο», ώστε να τις αφήσουν ελεύθερες.
Ο υπερσυντηρητικός Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, ο οποίος ανέλαβε την εξουσία το 2005, έδωσε την σημερινή μορφή στην Αστυνομία Ηθών.
Σήμερα, η διατήρηση μιας δαπανηρής αστυνομικής μονάδας που συνεχίζει να προκαλεί αγανάκτηση φαίνεται αδικαιολόγητη. Ωστόσο, σύμφωνα με τη Deutsche Welle, ορισμένοι παρατηρητές λένε πως ο πρόεδρος Εμπραχίμ Ραΐσι δεν έχει άλλη επιλογή από το να διατηρήσει τη δύναμη αυτή. «Το σύστημα θα χάσει ένα μεγάλο μέρος των υποστηρικτών του για πάντα, χωρίς να κερδίσει την υποστήριξη όσων διαμαρτύρονται». έγραψε ο ανεξάρτητος δημοσιογράφος Φερέστε Σαντέγκι σε ένα tweet του.
«Μας είπαν ότι ο λόγος που εργαζόμαστε για τις αστυνομικές μονάδες ηθικής είναι για την προστασία των γυναικών. Επειδή αν δεν ντύνονται σωστά, τότε οι άντρες θα μπορούσαν να προκληθούν και να τις βλάψουν», είχε δηλώσει στο BBC αστυνομικός ηθικής. Ο ίδιος είχε σημειώσει ότι κινούνται σε ομάδες των έξι ατόμων, αποτελούμενες από τέσσερις άνδρες και δύο γυναίκες. Ο έλεγχος γίνεται σε περιοχές με μεγάλη κίνηση, όπου συγκεντρώνεται πλήθος. «Είναι περίεργο, γιατί αν πρόκειται απλώς να καθοδηγήσουμε τους ανθρώπους, γιατί πρέπει να διαλέξουμε κάπου που υπάρχει έντονη κίνηση; Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να συλλάβουμε όλο και περισσότερους ανθρώπους», έλεγε προσθέτοντας με νόημα: «Είναι σαν να βγαίνουμε για κυνήγι».
Ο νόμος του χιτζάμπ
Στο Ιράν, το χιτζάμπ επιβλήθηκε στις γυναίκες μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979, όταν ο Αγιατολάχ Χομεϊνί ανέλαβε την εξουσία. Η ειρωνεία είναι πως αυτό συνέβη -εν μέρει- επειδή ο Σάχης Μοχαμάντ Ρεζά Παχλεβί του Ιράν είχε θέσει κανόνες που απέκλειαν τις γυναίκες που φορούσαν μαντίλα από την εκπαίδευση και τις κυβερνητικές θέσεις εργασίας. Ένα σημαντικό μέρος της εξέγερσης ήταν οι Ιρανές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν φορούσαν μαντίλα, που απαιτούσαν το δικαίωμά τους να φορούν τσαντόρ (μανδύας, συνήθως μαύρος, που οι γυναίκες πρέπει να τον κρατούν με τα χέρια τους, ώστε να κρύβει το μπροστινό μέρος του σώματός τους καθώς δεν έχει κουμπιά ή κάτι ανάλογο).
Αλλά όταν ο Αγιατολάχ Χομεϊνί ανέλαβε την εξουσία, αυτές οι γυναίκες διαπίστωσαν ότι δεν είχαν αποκτήσει δικαίωμα επιλογής, αλλά… αναγκάστηκαν να το φορέσουν. Στις 7 Μαρτίου 1979, διέταξε ότι τα χιτζάμπ θα ήταν υποχρεωτικά για όλες τις γυναίκες στους χώρους εργασίας τους και ότι θεωρούσε τις ακάλυπτες γυναίκες «γυμνές».
Μέχρι το 1981, οι γυναίκες και τα κορίτσια υποχρεούνταν να φορούν «ισλαμικά» ρούχα. Στην πράξη αυτό σήμαινε να φορούν ένα τσαντόρ -έναν ολόσωμο μανδύα, που συχνά συνοδεύεται από μια μικρότερη μαντίλα από κάτω – ή μια μαντίλα και ένα πανωφόρι που καλύπτει τα χέρια τους. Το 1983, το κοινοβούλιο αποφάσισε ότι οι γυναίκες που δεν κάλυπταν τα μαλλιά τους δημόσια θα μπορούσαν να τιμωρηθούν με 74 μαστιγώματα. Κατόπιν προστέθηκε και ποινή φυλάκισης έως και 60 ημερών.