Σήμερα ο Καρλ Μαρξ -αν ζούσε- θα γιόρταζε τα 200α του γενέθλια. Τι θα έλεγε άραγε για όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας; διερωτάται ο Γερμανός δημοσιογράφος Σεμπάστιαν Κίστερς σε άρθρο του στην εφημερίδα Ηessenschau με αφορμή τη 200η επέτειο από τη γέννηση του Μαρξ.
Ο Καρλ Μαρξ είχε αντιταχθεί στις ανισότητες του καπιταλισμού και στην «οικονομική αριστοκρατία». Πολλοί άνθρωποι βλέπουν τέτοιες υπερβολές σήμερα όταν εξετάζουν τους μισθούς των λεγόμενων golden boys.
Σύμφωνα με μελέτη του Ιδρύματος Hans Böckler το 2014, τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του DAX κερδίζουν κατά μέσο όρο 57 φορές περισσότερα χρήματα από τον μέσο εργαζόμενο τους. Στην κορυφή είναι η VW. Τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας κερδίζουν 141 φορές περισσότερα το χρόνο από ό,τι οι εργαζόμενοι στην αυτοκινητοβιομηχανία. Στη δεύτερη θέση ακολουθεί η Deutsche Post με 132 φορές. Στην τρίτη θέση: η Adidas με 116 φορές.
Ο οικονομολόγος Τομά Πικετί , συγγραφέας του βιβλίου «Το Κεφάλαιο στον 21ο αιώνα» – περιγράφει τα κορυφαία στελέχη σήμερα με την μαρξική έννοια ως ένα είδος επιστρεφόμενων αριστοκρατών που ανεβαίνουν πάνω από τους άλλους και λαμβάνουν χαρακτήρα δυνάστη.
Ήδη πριν 150 χρόνια, ο Μαρξ είχε προβλέψει ότι ο καπιταλισμός τείνει να δημιουργήσει ολιγοπώλια: Μια μελέτη του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Τεχνολογίας στη Ζυρίχη το 2011 αποδεικνύει ότι είχε δίκιο. Έτσι σήμερα, 147 εταιρείες ελέγχουν το 40% της παγκόσμιας οικονομίας. Ιδιαίτερα κυρίαρχες είναι οι τράπεζες και τα διαφορά funds.
Στο κλασικό του έργο «Το Κεφάλαιο» – ο Μαρξ προειδοποιεί επίσης ότι ο καπιταλισμός δημιουργεί ένα «σύστημα απάτης». Τι βλέπουμε σήμερα; Πολλά αδιαφανή χρηματοπιστωτικά προϊόντα και φορολογικούς παραδείσους. Φράση κλειδί τελευταία: τα Panama Papers.
Σε ένα άλλο σημείο, ο Μαρξ προειδοποίησε ότι ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής «υπονομεύει την πηγή όλου του πλούτου», τη γη. Στην πραγματικότητα, οι ερευνητές από το Global Footprint Network υπολογίζουν τακτικά την ημέρα κατά την οποία οι άνθρωποι έχουν δημιουργήσει τόση πίεση στη γη που δεν μπορεί να ανανεώσει τις φυσικές πηγές της κατά τη διάρκεια του υπολοίπου έτους. Στην ιδανική περίπτωση, η ανθρωπότητα θα έφτανε έως τις 31 Δεκεμβρίου με τους διαθέσιμους πόρους.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, στην αρχή αυτού του θεωρητικού υπολογισμού, η Ημέρα υπέρβασης της Γης ήταν ήδη στις 21 Δεκεμβρίου. Πέρυσι η «Παγκόσμια Ημέρα Υπερφόρτωσης της Γης» ήταν στις 2 Αυγούστου. Αυτό σημαίνει ότι οι φυσικοί πόροι της γης καταναλώνονται γρηγορότερα κάθε χρόνο.
Προέβλεψε τη «μαζική δυστυχία»
Ο μισός κόσμος βασιζόταν στον Μαρξ μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Δημιούργησε την ιδέα του κομμουνισμού στο έργο του «Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο». Πίστευε ότι στον κομμουνισμό το κράτος πεθαίνει και οι εργαζόμενοι γίνονται ελεύθεροι. Αλλά πολύ λίγοι άνθρωποι σήμερα είναι πιθανό να συνδέουν τα σοσιαλιστικά κράτη με την ελευθερία. Φυσικά ο Μαρξ δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνος. Πέθανε το 1883.
Ο οικονομολόγος και φιλόσοφος, επηρεασμένος από τις αρχές της εκβιομηχάνισης, προέβλεψε μια «μαζική εξαθλίωση της εργατικής τάξης» στον καπιταλισμό. Είχε υπόψη του την Ευρώπη. Στην πραγματικότητα, παρά τις κοινωνικές διαφορές, ο καπιταλισμός έχει δημιουργήσει ευημερία σε πολλά μέρη. Σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center, το 86% των ανθρώπων στη Γερμανία είναι ικανοποιημένοι από την οικονομική κατάσταση. Μόνο οι Ολλανδοί κρίνουν την κατάσταση καλύτερα στη χώρα τους δηλώνοντας ικανοποιημένοι σε ποσοστό 87%. Πιο συγκεκριμένη είναι η εικόνα από την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία αυτή την εβδομάδα: Σύμφωνα με αυτή, το 89% του ενεργού πληθυσμού στη Γερμανία είναι ικανοποιημένοι ή πολύ ικανοποιημένοι με τη δουλειά τους.
Οπότε ο Καρλ Μαρξ δεν ήταν προφήτης σε όλες τις εκτιμήσεις , αλλά δεν ήθελε και να είναι. Όπως έγραψε στον πρόλογο του πιο διάσημου βιβλίου του «Το Κεφάλαιο»: «Κάθε επιστημονική κριτική είναι ευπρόσδεκτη».
