Η σαρωτική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ πρόκειται να αναδιαμορφώσει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ υποσχόμενη ριζικές αλλαγές σε πολλαπλά μέτωπα.
Ο Ντόναλντ Τραμπ επιστρέφει στον Λευκό Οίκο και μία αγωνία είναι διάχυτη για το πώς θα αντιμετωπίσει μία σειρά από παγκόσμια ζητήματα.
Είναι γεγονός ότι όταν οι ΗΠΑ ψηφίζουν για έναν νέο πρόεδρο, το αποτέλεσμα αντηχεί πολύ πέρα από τα σύνορά τους. Την ίδια στιγμή οι σύμμαχοι της Αμερικής αγωνίζονται επίσης να προβλέψουν τι θα ακολουθήσει, καθώς ο Τραμπ υπόσχεται να αντιστρέψει αυτό που θεωρεί ως έλλειψη σεβασμού για τις Ηνωμένες Πολιτείες στην παγκόσμια σκηνή με την προσέγγισή του «Πρώτα η Αμερική»
Ενόψει της δεύτερης προεδρικής θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, οι ανταποκριτές του CNN αναλύουν τι διακυβεύεται στην παγκόσμια σκηνή, εξετάζοντας τη Ρωσία, τη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη, την Κίνα, την Ταϊβάν, την κορεατική χερσόνησο και την Αφρική.
Ρωσία
Όταν ο Τραμπ εξελέγη για πρώτη φορά το 2016, οι Ρώσοι πολιτικοί άνοιξαν σαμπάνιες. Οι εποχές ήταν άλλες. Η Ρωσία είχε κατηγορηθεί για εισβολή στην Εθνική Επιτροπή των Δημοκρατικών αρκετούς μήνες νωρίτερα και ο Τραμπ ήταν απασχολημένος με το να απορρίψει αυτούς τους ισχυρισμούς και να αρνηθεί αποφασιστικά να ασκήσει κριτική στη Μόσχα.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν είχε επίσης σοβαρή ιστορική σύγκρουση με την αντίπαλό του Τραμπ, την πρώην υπουργό Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον, για τον ρόλο της στην υποκίνηση διαδηλώσεων στη Ρωσία το 2011.
Για τη Ρωσία ο Τραμπ ήταν ο καλός και η Κλίντον ο κακός.
Αυτή τη φορά, ο πόλεμος στην Ουκρανία που διαρκεί σχεδόν τρία χρόνια, έχει κάπως θολώσει την εικόνα.
Τον Φεβρουάριο, ο Πούτιν ισχυρίστηκε ειρωνικά ότι θα προτιμούσε να κερδίσει ο Τζο Μπάιντεν επειδή ήταν πιο «προβλέψιμος». Παρά τη σκληρή ρητορική του Τραμπ προς την Ουκρανία και την ανοιχτή αντίθεση του αντιπροέδρου του Τζέι Ντι Βανς στην αποστολή περισσότερης αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας στο Κίεβο, δεν είναι ακόμη σαφές εάν ο Τραμπ θα κόψει ή θα μπορούσε να κόψει την οικονομική ενίσχυση για την Ουκρανία.
«Ο Τραμπ έχει μια χρήσιμη ιδιότητα για εμάς: Σκεπτόμενος ως επιχειρηματίας θα σταματήσει να ξοδεύει χρήματα σε διάφορους κολαούζους και λακέδες, σε ανόητους μικρούς συμμάχους, κακά φιλανθρωπικά έργα και λαίμαργους διεθνείς οργανισμούς», έγραψε ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ανώτερος αξιωματούχος ασφαλείας, στο κανάλι του στο Telegram την Τετάρτη, προσθέτοντας ότι η Ουκρανία είναι «ένα από αυτά».
Ο Μπόρις Μποντάρεφ, πρώην Ρώσος διπλωμάτης που παραιτήθηκε πριν από δύο χρόνια σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον πόλεμο στην Ουκρανία, πιστεύει ότι η Ρωσία ποντάρει επίσης στην «αναταραχή των ΗΠΑ» υπό τον Τραμπ, ελπίζοντας ότι οι εσωτερικές διαιρέσεις θα «αποσπάσουν» τον Τραμπ από την εξωτερική πολιτική.
Μέση Ανατολή
Λίγα λεπτά αφότου ο ίδιος ο Τραμπ κήρυξε τη νίκη, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου εξέδωσε θερμά συγχαρητήρια, χαρακτηρίζοντας το αποτέλεσμα των εκλογών στις ΗΠΑ «τη μεγαλύτερη επιστροφή της ιστορίας».
Πριν από την ψηφοφορία, οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι οι Ισραηλινοί ευνοούσαν στη συντριπτική τους πλειοψηφία μια άλλη προεδρία Τραμπ.
Το Ισραήλ θεωρεί ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν – συμπεριλαμβανομένης της Αντιπροέδρου Καμάλα Χάρις – προσπάθησε να περιορίσει τη σκληρή στρατιωτική απάντηση του Ισραήλ στη Γάζα, τον Λίβανο και το Ιράν στον απόηχο των επιθέσεων της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ τον περασμένο Οκτώβριο.
Η προεδρία του Τραμπ, από την άλλη πλευρά, μνημονεύεται για μια σειρά κινήσεων υπέρ του Ισραήλ, όπως η μεταφορά της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ, η αναγνώριση της ισραηλινής κυριαρχίας στα Υψίπεδα του Γκολάν και η σκληρή στάση έναντι του Ιράν.
Από τη δεύτερη θητεία του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, το Ισραήλ μπορεί να ελπίζει σε ακόμη πιο πλήρη υποστήριξη των ΗΠΑ για τα στρατιωτικά του σχέδια.
Σε άλλα μέρη της Μέσης Ανατολής, η εκλογική νίκη του Τραμπ έγινε δεκτή με τρόμο.
Εν μέσω μιας κλιμακούμενης αντιπαράθεσης με το Ισραήλ, η πιθανότητα ακόμη πιο σταθερής υποστήριξης των ΗΠΑ προς το Ισραήλ είναι σημαντική πηγή ανησυχίας για την Τεχεράνη.
Ευρώπη
«Η Γερμανία θα είναι επίσης ένας στενός και αξιόπιστος σύμμαχος για τη μελλοντική αμερικανική κυβέρνηση. Αυτή είναι η προσφορά μας» σχολίασε η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Ανναλένα Μπέρμποκ.
Αλλά όπως όλες οι δηλώσεις υποστήριξης που έρχονται από Ευρωπαίους ηγέτες νωρίς την Τετάρτη και αυτή, έρχεται να καλύψει τις βαθιές ανησυχίες ότι ο Τραμπ δεν ενδιαφέρεται για το τι σκέφτονται οι σύμμαχοί του.
Στην προεκλογική εκστρατεία, ο Τραμπ υποσχέθηκε να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία «σε μια μέρα», προκαλώντας φόβους στους συμμάχους του ΝΑΤΟ ότι θα ανταμείψει την παράνομη εισβολή και την αχαλίνωτη επιθετικότητα του Πούτιν με εδαφικά κέρδη που θα ανοίξουν την όρεξη του Ρώσου προέδρου για περαιτέρω στρατιωτικές κατακτήσεις εντός των συνόρων του ΝΑΤΟ.
Αυτή η συζήτηση, εν μέρει, πιθανότατα θα επικεντρωθεί στη διόλου παράλογη προσήλωση του Τραμπ ότι η Ευρώπη πρέπει να πληρώσει για τη δική της ασφάλεια, αντί να περιμένει από τις Ηνωμένες Πολιτείες να τη σώσουν.
Η Μπάερμποκ, της οποίας η κυβέρνηση κινδυνεύει να διαλυθεί υπό τεράστια οικονομική πίεση, είναι ήδη ρεαλιστική για τις πολιτικές, διπλωματικές και οικονομικές αβεβαιότητες που επιφέρει μια νίκη Τραμπ, λέγοντας: «Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει τώρα να αναλάβουν ακόμη μεγαλύτερη ευθύνη για την πολιτική ασφάλειας».
Κίνα
Το 2020, ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ συνεχάρη τον Μπάιντεν δύο εβδομάδες αφότου ο υποψήφιος των Δημοκρατικών προβλήθηκε νικητής των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ. Ο Σι πιθανότατα δεν θα περιμένει τόσο πολύ αυτή τη φορά.
Η δεύτερη θητεία Τραμπ φαίνεται να είναι πολύ πιο ανησυχητική. Ένα από τα σημεία συζήτησης που ακούγονται συχνά από το Πεκίνο είναι ότι η προσέγγιση του Τραμπ «Πρώτα η Αμερική» ωφελεί την Κίνα στρατηγικά – σε ζητήματα που κυμαίνονται από την Ταϊβάν έως τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
Ωστόσο, το απρόβλεπτο του Τραμπ είναι το μοναδικό χαρακτηριστικό που κράτησε πολλούς Κινέζους αξιωματούχους ξύπνιους τη νύχτα και εξακολουθεί να τους στοιχειώνει, ειδικά σε ένα μέρος όπου η βεβαιότητα στην κυβέρνηση και την πολιτική είναι σχεδόν δεδομένη υπό την κυριαρχία του ενός κόμματος.
Ορισμένοι αξιωματούχοι, κατ’ ιδίαν, ανησυχούσαν για την προοπτική διακοπής ή ακόμα και πλήρους διακοπής των συνομιλιών ΗΠΑ-Κίνας και τις συνέπειές τους και για τις δύο πλευρές και τον κόσμο σε θέματα που περιλαμβάνουν οικονομικές και στρατιωτικές υποθέσεις, καταστολή της φαιντανύλης και κλιματική αλλαγή.
Η προεκλογική ρητορική του Τραμπ σχετικά με τους νέους δασμούς και για τη μετανάστευση έχουν προβληματίσει Κινέζους εξαγωγείς και φοιτητές. Και η επερχόμενη επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, έχει επαναφέρει τις μνήμες της απόφασης του Τραμπ να εκδιώξει πολυάριθμους Κινέζους δημοσιογράφους κρατικών μέσων ενημέρωσης από τις ΗΠΑ.
Ταϊβάν
Οι παρατηρητές των εκλογών στην Ασία θεωρούν τη φαινομενική νίκη του Τραμπ πηγή σημαντικής αβεβαιότητας και ένα πιθανό δίκοπο μαχαίρι για την Ταϊβάν.
Ο Τραμπ έχει υποδείξει προηγουμένως ότι η Ταϊβάν θα πρέπει να συνεισφέρει περισσότερο οικονομικά για την αμυντική υποστήριξη των ΗΠΑ, δυνητικά αναδιαμορφώνοντας τη συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών και αυξάνοντας τις πιέσεις στη χώρα.
Ο πρόεδρος της Ταϊβάν Λάι Τσινγκ-τε συνεχάρη τον Τραμπ και τον Βανς για την εκλογική τους νίκη και ευχαρίστησε τον Μπάιντεν και τον Χάρις για την αποφασιστική υποστήριξή τους στην Ταϊβάν κατά τη διάρκεια της θητείας τους.
Ο Λάι τόνισε τη σημασία της φιλίας της Ταϊβάν με τις ΗΠΑ και είπε ότι η Ταϊπέι «θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ και το Κογκρέσο για να δημιουργήσει ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις Ταϊβάν-ΗΠΑ».
Εν τω μεταξύ, το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης της Ταϊβάν, το Κουομιτάνγκ, που τάσσεται υπέρ των θερμότερων δεσμών με το Πεκίνο, εξέφρασε μια ελπιδοφόρα προοπτική, εκφράζοντας τη βεβαιότητα ότι η εμπειρία του Τραμπ θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για «σταθερότερες διμερείς σχέσεις» και να ενισχύσει τη στενότερη συνεργασία μεταξύ των ΗΠΑ και της Ταϊβάν.
Εκτός από την άμυνα, οι οικονομικές ανησυχίες προσθέτουν άλλο ένα στρώμα πιθανής έντασης. Ο Τραμπ έχει κατηγορήσει επανειλημμένα την Ταϊβάν ότι «κλέβει» τις αμερικανικές επιχειρήσεις τσιπ και έχει απειλήσει ακόμη και με δασμούς στις κρίσιμες εξαγωγές τσιπ της Ταϊβάν – που χρησιμοποιούνται για την τροφοδοσία μιας σειράς σύγχρονων τεχνολογιών, από smartphone έως δορυφόρους.
Κορεατική Χερσόνησος
Θα μπορούσε ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος Τραμπ να μειώσει τον αριθμό των αμερικανικών στρατευμάτων στην Κορεατική Χερσόνησο ή να ζητήσει από τη Νότια Κορέα να πληρώσει περισσότερα για την εγγύηση ασφαλείας των ΗΠΑ, μόλις αναλάβει τα καθήκοντά της;
Αυτά είναι τα κεντρικά ερωτήματα που αντιμετωπίζει τώρα η Σεούλ, καθώς ο Τραμπ έθεσε ανοιχτά τη μείωση του αριθμού των περίπου 28.500 αμερικανικών στρατευμάτων που σταθμεύουν στη Νότια Κορέα.
«Αν ήμουν εκεί (στον Λευκό Οίκο) τώρα, θα μας πλήρωναν 10 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Και ξέρετε τι; Θα χαρούν να το κάνουν», είπε ο Τραμπ. «Είναι μια μηχανή χρημάτων».
Η Σεούλ πληρώνει επί του παρόντος 1,13 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις εντός της επικράτειάς της, ποσό το οποίο βάσει συμφωνίας που υπογράφηκε τη Δευτέρα αναμένεται να αυξηθεί σε 1,26 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως το 2026.
Η Νότια Κορέα φιλοξενεί επί του παρόντος τη μεγαλύτερη υπερπόντια στρατιωτική βάση των ΗΠΑ, το Camp Humphreys, περίπου 60 μίλια από τη Βόρεια Κορέα. Η κυβέρνηση της Νότιας Κορέας χρηματοδότησε το 90% του κόστους επέκτασης του Camp Humphreys την τελευταία δεκαετία.
Η αμερικανική παρουσία στην κορεατική χερσόνησο χρησιμεύει ως αντίβαρο στις στρατιωτικές δυνάμεις της Βόρειας Κορέας και της Κίνας, με κοινές στρατιωτικές ασκήσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Νότιας Κορέας να ξεκινούν συχνά από τις αμερικανικές εγκαταστάσεις.
Θα σταματήσουν ή θα μειωθούν οι ασκήσεις μόλις επιστρέψει ο Τραμπ στην εξουσία;
Ένα άλλο ερώτημα που διαφαίνεται μεγάλο σε Σεούλ και Πιονγκγιάνγκ είναι αν θα επιδιώξει ο Τραμπ άλλη μια υψηλού προφίλ σύνοδο κορυφής με τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν;
Η επιφυλακτική απάντηση, σύμφωνα με τον τελευταίο σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, Robert C. O’Brien: «Νομίζω ότι θα ξεκινούσαμε ξανά τις συνομιλίες με τη Βόρεια Κορέα».