Οι αιματηρές ταραχές που έπληξαν το Καζακστάν την περασμένη εβδομάδα πυροδοτήθηκαν από τις αυξήσεις στην τιμή του υγραερίου, οι οποίες αποτέλεσαν το «κερασάκι στην τούρτα» για έναν λαό που ζει μέσα στη φτώχεια, σε μια χώρα απέραντου πλούτου σε φυσικούς πόρους.
«Έχουμε όλα τα μέταλλα του περιοδικού πίνακα των χημικών στοιχείων, αλλά ζούμε στην ανέχεια», έλεγε η Γκαλίγια, διαδηλώτρια στο Αλμάτι του Καζακστάν, το μέρος που ξέσπασαν οι πρόσφατες φονικές ταραχές. «Όλα έχουν γίνει τόσο ακριβά». Η 42χρονη γυναίκα σχεδιάζει να φύγει στο εξωτερικό και δεν αποκάλυψε το επώνυμό της επειδή φοβάται μην την κυνηγήσουν.
Την περασμένη εβδομάδα, το Καζακστάν έγινε θέατρο αιματηρών ταραχών για πρώτη φορά από την ανεξαρτησία του το 1991, τότε που διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση. Δεκάδες νεκροί, εκατοντάδες τραυματίες, πολλές χιλιάδες συλλήψεις και ανάπτυξη εξπρές ρωσικών δυνάμεων.
Αν και οι αρχές, μαζί με τον πρόεδρο Τοκάγεφ, κατήγγειλαν «τρομοκρατική επιχείρηση» που συδαυλίστηκε από το εξωτερικό με την εκμετάλλευση ενός κοινωνικού κινήματος, η δυσαρέσκεια των Καζάκων σιγοκαίει εδώ και χρόνια μέσα σε ένα κράτος αυταρχικό, που πάσχει από την φτώχεια, την διαφθορά των ελίτ και την καταστολή της αντιπολίτευσης.
Η αιφνίδια κατακόρυφη αύξηση την 1η Ιανουαρίου 2022 της τιμής του υγραερίου, καυσίμου που χρησιμοποιείται ευρέως, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Διαδηλώσεις ξεσπούν στην δυτική χώρα, όπου και τα πετρελαϊκά κοιτάσματα του Καζακστάν. Στην συνέχεια, εξαπλώνονται στην υπόλοιπη χώρα, για να εξελιχθούν σε ένοπλη σύγκρουση με τις δυνάμεις της τάξης.
Η βιαιότητα των συγκρούσεων, με επίκεντρο την οικονομική πρωτεύουσα Αλμάτι, κλονίζουν το καθεστώς, που επαίρεται ότι είναι το σταθερότερο της περιοχής.
«Το πρόβλημα είναι ότι οι μισθοί παραμένουν ακίνητοι. Η αγοραστική δύναμη ήταν το έναυσμα και ο θάνατος και η φρίκη, οι συνέπειες», συνοψίζει η Νατάλια, 34χρονη ψυχολόγος στο Αλμάτι. «Πιστεύω ότι στο εξής η κυβέρνηση θα λαμβάνει λίγο συχνότερα υπ΄όψιν τον λαό», ελπίζει.
Καζακστάν: Μια πλούσια χώρα με φτωχό λαό
Ένα χάσμα χωρίζει την ελίτ της εξουσίας, που πλούτισε χάρις στους υδρογονάνθρακες και τα ορυκτά μέταλλα, και έναν πληθυσμό που φτωχαίνει διαρκώς. Οι περισσότεροι Καζάκοι θεωρούν ότι αυτό το χάσμα είναι πλέον αφόρητο.
Άλλωστε, στο Αλμάτι, εκεί όπου ξέσπασαν οι ταραχές, οι ορεινές παρυφές της πόλης έχουν γεμίσει πολυτελείς κατοικίες. Αντίθετα, η κάτω πόλη παραμένει εξαθλιωμένη, δυσοίωνα γκρίζα, βυθισμένη στην αιθαλομίχλη.
Η χλιδή των κατοικιών, όχι μόνο στο Αλμάτι, αλλά και σε όλη τη χώρα, έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με το βυθισμένο στην σκόνη ή την λάσπη, ανάλογα με την εποχή, υπόλοιπο του Καζακστάν, όπου πολλοί κάτοικοι έχουν προβλήματα πρόσβασης σε νερό και άλλα βασικά αγαθά.
Η πόλη Νουρ-Σουλτάν, η νέα πρωτεύουσα που πήρε την θέση του Αλμάτι, ονομάσθηκε αρχικά Αστάνα, αλλά πρόσφατα πήρε το όνομα του πρώην προέδρου Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ. Κτίσθηκε στην μέση της παγωμένης στέπας. Τα δισεκατομμύρια των πετροδολαρίων έγιναν μαγνήτης για χορεία διεθνούς φήμης αρχιτεκτόνων και κατασκευαστών που έστησαν εκεί μία φουτουριστική πόλη από γυάλινα και μεταλλικά αρχιτεκτονήματα που λάμπουν στον ήλιο της στέπας.
Ωστόσο, το 2021, η μακρά ξηρασία σε συνδυασμό με την διατάραξη των συναλλαγών με την Κίνα εξαιτίας της πανδημίας πυροδότησαν την άνοδο του πληθωρισμού, ο οποίος προστέθηκε στην συνεχή μείωση της αγοραστικής δύναμης των τελευταίων ετών. Το 2015, το τένγκε απώλεσε το 50% της αξίας του, λόγω της παγκόσμιας κατάρρευσης των τιμών των πρώτων υλών.
Σε όλους αυτούς τους παράγοντες προστίθεται η κακή κυβερνητική διαχείριση, τονίζει η Οξάνα Σορόκινα, διευθύντρια της εταιρείας SevenR Logistics με έδρα το Αλμάτι.
Πιστεύει ότι το 2021, οι συχνές αλλαγές του ρυθμιστικού πλαισίου, η μείωση των επιδοτήσεων και οι κερδοσκοπικές ενέργειες της Κίνας προκάλεσαν την αύξηση του κόστους μεταφοράς των εισαγόμενων αγαθών.
«Αποτέλεσμα: στο τέλος του έτους, είχαμε έλλειψη αγαθών και εκτροχιασμό των τιμών, που φυσικά μεταφέρθηκαν στους καταναλωτές», εξηγεί η Οξάνα Σορόκινα.
«Οι τιμές κινούνται εκτός ελέγχου», επιβεβαιώνει η Τατιάνα Μπολντίρεβα, κάτοικος του Αλμάτι σε έναν δρόμο όπου πεινασμένοι άνθρωποι έκαναν ουρά μπροστά στον χασάπη έπειτα από τις ταραχές που κράτησαν κλειστά τα μαγαζιά επί πολλές ημέρες. «Αλλά αυτός δεν είναι λόγος για να ξεκινήσει πόλεμος», λέει η καθηγήτρια αυτή κρατώντας σακούλες γεμάτες με γάλα.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
