Κλιμακώνεται η ένταση στον Περσικό Κόλπο μετά τη δολιοφθορά σε εμπορικά πλοία [pics]

Η ένταση στον Περσικό Κόλπο κλιμακώνεται, αφού σύμφωνα με τις καταγγελίες από το Ριάντ και το Αμπού Ντάμπι,, έγινε δολιοφθορά σε πλοία με τα σενάρια πολέμου να επανέρχονται στο προσκήνιο. Παράλληλα ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο τροποποίησε το σχέδιο του ταξιδιού για να συζητήσει με τους ευρωπαίους αξιωματούχους «το θέμα του Ιράν». Ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Τζέρεμι Χαντ προειδοποιεί για τον κίνδυνο ένοπλης σύρραξης «από ατύχημα» στην περιοχή του Κόλπου.

Οι αρχές της Σαουδικής Αραβίας, στενής συμμάχου της Ουάσινγκτον, ανέφεραν «πράξεις σαμποτάζ» κατά σαουδαραβικών πλοίων ανοικτά των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, πολύ στενής συμμάχου του Ριάντ και των Ηνωμένων Πολιτειών, που έχουν ενισχύσει την ναυτική τους παρουσία στον Κόλπο.

«Δύο σαουδαραβικά τάνκερ έγιναν στόχος ενεργειών σαμποτάζ στην αποκλειστική οικονομική ζώνη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ανοικτά των ακτών του εμιράτου Φουζάιραχ, καθώς ήταν έτοιμα να εισέλθουν στον Αραβικό Κόλπο», μετέδωσε το σαουδαραβικό πρακτορείο ειδήσεων SPA.

Την Κυριακή (12.05.2019) τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανέφεραν ενέργειες σαμποτάζ εναντίον τεσσάρων εμπορικών όπλων διαφόρων εθνικοτήτων ανοικτά των Εμιράτων, χωρίς να γίνεται αναφορά σε υπευθύνους. Τα περιστατικά χαρακτηρίσθηκαν «σοβαρά» από το Αμπού Ντάμπι.

Στην Τεχεράνη, οι αρχές χαρακτήρισαν «ανησυχητικές» τις «ενέργειες σαμποτάζ» κατά πλοίων ανοικτά των Εμιράτων και ζήτησαν την διεξαγωγή έρευνας.

«Αυτά τα περιστατικά στην Θάλασσα του Ομάν είναι ανησυχητικά και λυπηρά», δήλωσε ο Αμπάς Μουσαβί, εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών στην Τεχεράνη, προειδοποιώντας για «τυχοδιωκτισμό» «ξένων» «παραγόντων», με στόχο «την διατάραξη της ναυσιπλοΐας».

Εγκληματική πράξη η δολιοφθορά

Ο σαουδάραβας υπουργός Ενέργειας δήλωσε ότι οι ενέργειες κατά των σαουδαραβικών τάνκερ δεν προκάλεσαν θύματα ούτε θαλάσσια ρύπανση, αλλά «σημαντικές ζημίες στην δομή των δύο πλοίων».

Ένα από τα δύο τάνκερ βρισκόταν καθ΄οδόν για φόρτωση πετρελαίου στο λιμάνι του Ρας Τανούρα με προορισμό «αμερικανούς πελάτες», διευκρίνισε.

Αργότερα, το υπουργείο Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας «καταδίκασε» την «εγκληματική πράξη», που συνιστά «σοβαρή απειλή» για την ναυσιπλοΐα και «έχει αρνητική επίπτωση στην ειρήνη και την περιφερειακή και διεθνή ασφάλεια».

Όπως και το Αμπού Ντάμπι, ούτε το Ριάντ αναφέρθηκε σε πιθανό υπεύθυνο. Οι δύο χώρες δεν προσδιόρισαν σε τι είδους «ενέργειες σαμποτάζ» αναφέρονται.

Ωστόσο, χθες η κυβέρνηση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων ζήτησε από την διεθνή κοινότητα «να αναλάβει τις ευθύνες της για να εμποδισθεί η διάπραξη τέτοιων πράξεων από παράγοντες που επιδιώκουν να πλήξουν στην ασφάλεια της ναυσιπλοΐας».

Το λιμάνι του Φουζάιραχ είναι ο μόνος τερματικός σταθμός των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων που βρίσκεται στην Αραβική Θάλασσα, δηλαδή πέρα από τα Στενά του Χορμούζ, από όπου περνά η πλειονότητα των εξαγωγών πετρελαίου του Κόλπου.

Το Ιράν έχει επανειλημμένα απειλήσει με κλείσιμο των στρατηγικών Στενών του Χορμούζ, που είναι κρίσιμης σημασίας για την παγκόσμια ναυσιπλοΐα και την τροφοδοσία σε πετρέλαιο, σε περίπτωση στρατιωτικής αντιπαράθεσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Έρχονται αμερικανικές ενισχύσεις

Το εμιράτο του Φουζάιραχ διαθέτει πετρελαϊκό τερματικό σταθμό και πετρελαιαγωγό που τροφοδοτείται με πετρέλαιο που προέρχεται από το Αμπού Ντάμπι, όπου βρίσκεται και το μεγαλύτερο μέρος των πετρελαϊκών αποθεμάτων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Η καταγγελία αυτών των «περιστατικών» από δύο τόσο στενούς συμμάχους της Ουάσινγκτον γίνεται σε μία συγκυρία κλιμάκωσης της έντασης ανάμεσα τις ΗΠΑ και το Ιράν μετά την ενίσχυση των αμερικανικών κυρώσεων κατά της Τεχεράνης, η οποία έχει στο μεταξύ αναστείλει την τήρηση ορισμένων από τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει στο πλαίσιο της διεθνούς συμφωνίας για τον έλεγχο του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

Την Παρασκευή, το αμερικανικό Πεντάγωνο ανακοίνωσε την αποστολή στην περιοχή πολεμικού πλοίου που μεταφέρει αμφίβια οχήματα και μία συστοιχία πυραύλων Patriot, για να ενισχύσει ένα αμερικανικό αεροπλανοφόρο και βομβαρδιστικά B-52 που βρίσκονται ήδη στην περιοχή.

Εσπευσμένα στις Βρυξέλλες ο Πομπέο

Το βράδυ της Κυριακής, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανακοίνωσε ότι ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο αποφάσισε να μεταβεί σήμερα στις Βρυξέλλες για να συζητήσει «επείγοντα θέματα», και κυρίως το Ιράν, με τους ευρωπαίους αξιωματούχους.

Κατά συνέπεια, ακύρωσε την επίσκεψή του στην Μόσχα, διευκρίνισε αμερικανός αξιωματούχος.

Ο Μάικ Πομπέο έχει ήδη ματαιώσει τις τελευταίες ημέρες τις επισκέψεις του στο Βερολίνο και την Γροιλανδία για να αφιερωθεί στο ιρανικό θέμα.

Η ένταση αυξήθηκε αιφνιδίως χθες το μεσημέρι στην περιοχή του Κόλπου, όταν φιλοϊρανικές και φιλορωσικές ενημερωτικές ιστοσελίδες μετέδωσαν είδηση για σειρά εκρήξεων στο λιμάνι του Φουζάιραχ, αναφέροντας ότι τουλάχιστον επτά τάνκερ είχαν παραδοθεί στις φλόγες.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα διέψευσαν το γεγονός, όμως, αργά το απόγευμα, ανάφεραν «ενέργειες σαμποτάζ» κατά τεσσάρων εμπορικών πλοίων.

«Είμαστε πολύ ανήσυχοι για τον κίνδυνο σύρραξης από ατύχημα εξαιτίας της κλιμάκωσης των εντάσεων. Θα μοιραστούμε τις ανησυχίες αυτές με τους ευρωπαίους εταίρους μας και τον Μάικ Πομπέο», δήλωσε ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών κατά την άφιξή του στις Βρυξέλλες όπου θα λάβει μέρος στην σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, στην οποία θα συμμετάσχει και ο Μάικ Πομπέο.

«Θα πρέπει να φροντίσουμε να μην ξαναβάλουμε το Ιράν στον δρόμο της πυρηνικοποίησης. Διότι εάν το Ιράν γίνει πυρηνική δύναμη, οι γείτονές του θα θέλουν πιθανότατα να γίνουν πυρηνικές δυνάμεις», εξήγησε ο Τζέρεμι Χαντ. «Είναι η πιο ασταθής περιοχή στον κόσμο και θα ήταν ένα τεράστιο βήμα προς την λάθος κατεύθυνση».

«Πιστεύω ότι αυτό που χρειαζόμαστε είναι μία περίοδος ηρεμίας, για να εξασφαλίσουμε ότι όλοι κατανοούν αυτό που σκέπτεται η άλλη πλευρά».

Στενά του Χορμούζ: Η πιο σημαντική πετρελαϊκή αρτηρία στον κόσμο

Τα Στενά του Χορμούζ, ζωτικής σημασίας δίαυλος για τη ναυτιλία που συνδέει τους πετρελαιοπαραγωγούς της Μέσης Ανατολής με τις αγορές στην Ασία, την Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και όχι μόνο, βρίσκεται στο επίκεντρο των εντάσεων της περιοχής για δεκαετίες.

Ποια είναι τα στενά του Χορμούζ

* Ο θαλάσσιος δίαυλος χωρίζει το Ιράν και το Ομάν, συνδέοντας τον Κόλπο με τον Κόλπο του Ομάν και την Αραβική Θάλασσα.

* Το στενότερο σημείο στα Στενά έχει πλάτος 33 χιλιομέτρων, αλλά η δίοδος ναυσιπλοΐας έχει πλάτος μόλις τρία χιλιόμετρα προς κάθε κατεύθυνση.

*Η αμερικανική Υπηρεσία Ενεργειακής Πληροφόρησης εκτίμησε ότι 18,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα του πετρελαίου που μεταφέρεται διά θαλάσσης πέρασαν από τη δίοδο αυτή το 2016. Αυτό είναι περίπου το 30% του αργού και άλλων υγρών προϊόντων πετρελαίου που μεταφέρθηκαν διά θαλάσσης το 2016.

* Περίπου 17,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα από αργό και συμπυκνώματα εκτιμάται ότι μεταφέρθηκαν μέσω των Στενών το 2017 και περίπου 17,4 εκατ. βαρέλια την ημέρα το πρώτο εξάμηνο του 2018, σύμφωνα με την εταιρία αναλύσεων του πετρελαϊκού κλάδου Vortexa.

* Με την παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου να είναι περίπου στα 100 εκατ. βαρέλια την ημέρα, αυτό σημαίνει ότι περίπου το ένα πέμπτο περνά μέσω των Στενών.

* Η μεγαλύτερη ποσότητα αργού που εξάγεται από τη Σαουδική Αραβία, το Ιράν, τα ΗΑΕ, το Κουβέιτ και το Ιράκ –όλα κράτη-μέλη του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Κρατών– μεταφέρεται μέσω του θαλάσσιου αυτού διαύλου.

* Είναι επίσης ο δίαυλος που χρησιμοποιείται για σχεδόν όλο το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) που παράγεται από τον μεγαλύτερο εξαγωγέα LNG του κόσμου, το Κατάρ.

* Κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράν το 1980-1988, οι δύο πλευρές προσπάθησαν να διακόψουν η μία τις εξαγωγές πετρελαίου της άλλης, σε μια διαμάχη γνωστή και ως «ο Πόλεμος των Τάνκερ».

* Ο αμερικανικός 5ος Στόλος, που εδρεύει στο Μπαχρέιν, είναι επιφορτισμένος με την προστασία των εμπορικών πλοίων στην περιοχή.

* «Ενώ η παρουσία του αμερικανικού 5ου Στόλου αναμένεται να διασφαλίσει ότι το κρίσιμης σημασίας θαλάσσιο πέρασμα παραμένει ανοικτό, είναι άμεσα πιθανοί προκλητικοί ελιγμοί των ιρανικών στρατιωτικών δυνάμεων όπως και μια επανέναρξη των πυρηνικών δραστηριοτήτων», έγραψαν σε έκθεσή τους στις 22 Απριλίου αναλυτές της τράπεζας RBC.

* Το Ιράν συμφώνησε να περιορίσει το πυρηνικό του πρόγραμμα με αντάλλαγμα τη χαλάρωση των κυρώσεων στο πλαίσιο συμφωνίας του 2015 με τις ΗΠΑ και πέντε άλλες μεγάλες δυνάμεις. Η Ουάσινγκτον αποσύρθηκε από τη συμφωνία το 2018. Οι δυτικές δυνάμεις φοβούνται ότι το Ιράν θέλει να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα, κάτι που αρνείται η Τεχεράνη.

* «Όλες αυτές οι γεωπολιτικές ιστορίες θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν ένα σκληρό θερινό σενάριο για τον πρόεδρο (Ντόναλντ) Τραμπ καθως προσπαθεί να διατηρήσει υπό έλεγχο τις τιμές του πετρελαίου», έγραψαν αναλυτές της RBC.

* Τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία έχουν προσπαθήσει να βρουν άλλες διόδους για να παρακάμψουν τα Στενά, συμπεριλαμβανομένης και της κατασκευής περισσότερων αγωγών πετρελαίου.

Τα επικίνδυνα περιστατικά στα στενά κατά το παρελθόν

* Τον Ιούλιο του 1988, το αμερικανικό πολεμικό πλοίο Vincennes κατέρριψε ένα ιρανικό αεροσκάφος, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν και οι 290 επιβαίνοντες, με την Ουάσινγκτον να αποδίδει το περιστατικό στο γεγονός ότι το πλήρωμα θεώρησε ότι το επιβατικό αεροσκάφος ήταν μαχητικό. Η Τεχεράνη είπε ότι επρόκειτο για εσκεμμένη επίθεση. Οι ΗΠΑ υποστήριξαν ότι το Vincennes βρισκόταν στην περιοχή για να προστατεύσει τα ουδέτερα σκάφη απέναντι σε επιθέσεις του ιρανικού ναυτικού.

* Στις αρχές του 2008, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι οι ιρανικά σκάφη απείλησαν τα πολεμικά τους πλοία αφού πλησίασαν τρία σκάφη του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού στα Στενά.

* Τον Ιούνιο του 2008, ο τότε διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης, ο Μοχάμεντ Αλί Τζαφάρι, δήλωσε ότι το Ιράν θα επιβάλει ελέγχους στη ναυσιπλοΐα στα Στενά εάν δεχθεί επίθεση.

* Τον Ιούλιο του 2010, το ιαπωνικό πετρελαιοφόρο M Star δέχθηκε επίθεση στα Στενά. Την ευθύνη ανέλαβε μια ομάδα μαχητών, με την ονομασία Ταξιαρχίες του Αμπντάλα Αζάμ που είχε σχέσεις με την Αλ Κάιντα.

* Τον Ιανουάριο του 2012, το Ιράν απείλησε να μπλοκάρει τα Στενά ως αντίποινα για τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις που είχαν ως στόχο τα έσοδα της χώρας από το πετρέλαιο, σε μια προσπάθεια να τερματιστεί το εμπορικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.

* Τον Μάιο του 2015, ιρανικά σκάφη εξαπέλυσαν βολές κατά τάνκερ με σημαία Σιγκαπούρης, το οποίο υποστήριξε ότι τα πυρά έπληξαν ιρανική πλατφόρμα πετρελαίου, με αποτέλεσμα το πλοίο να εγκαταλείψει την περιοχή.

* Τον Ιούλιο του 2018, ο πρόεδρος Χασάν Ροχανί άφησε να εννοηθεί ότι το Ιράν θα μπορούσε να διακόψει τη ροή πετρελαίου μέσω των Στενών ως απάντηση στο αίτηση των ΗΠΑ να μειωθούν στο μηδέν οι εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν. Διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης δήλωσε ότι το Ιράν θα μπλοκάρει όλες τις εξαγωγές μέσω των Στενών εάν διακοπούν οι εξαγωγές του Ιράν.