Σε πρώτη ματιά μοιάζει μία επιχειρηματική πρόταση, όμως κατά βάση είναι κι η ίδια ένα έργο τέχνης και ένα σχόλιο πάνω στον καλλιτεχνικό χώρο. Είναι η τελευταία ιδέα του γνωστού καλλιτέχνη γκράφιτι Banksy και ονομάζεται «Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν» (Gross Domestic Product) και αφορά μία έκθεση, υπό την μορφή εμπορικής δραστηριότητας, που ο μυστικοπαθής Βρετανός δημιουργός αποφάσισε να λειτουργήσει σε ένα παλιό κατάστημα στο προάστιο Κρόιντον του Λονδίνου.
Όπως αποκαλύπτει η εφημερίδα Guardian, η έκθεση του Banksy άνοιξε απροειδοποίητα την 1η Οκτωβρίου, στο σημείο όπου προηγουμένως βρισκόταν μία επιχείρηση με τάπητες και θα παραμείνει ανοικτή μόνον για δύο εβδομάδες.
Το κατάστημα αποτελεί ακόμη μία δηκτική κριτική, από την πλευρά του ανατρεπτικού καλλιτέχνη, στο σύστημα της τέχνης και στην ιδέα του έργου τέχνης ως εμπορικού προϊόντος, ως αγαθού προς κατανάλωση. Και όντως, τα εκθέματα του «Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος» δεν είναι επισκέψιμα.
Οι θεατές μπορούν να παρατηρήσουν τα πολυάριθμα οικιακά αντικείμενα που έχουν διακοσμηθεί από τον ίδιον τον καλλιτέχνη με εικόνες του και εκτίθενται στην προθήκη του καταστήματος. Όμως για να τα αγοράσουν αυτά τα «καλλιτεχνικά προϊόντα» θα πρέπει να μεταβούν σε μία ηλεκτρονική σελίδα αγορών, που ως επίσημη ιστοσελίδα του «Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος» θα λειτουργήσει εντός των προσεχών ημερών.
Σαφής πρόθεση του Banksy είναι να γελοιοποιήσει ξανά την εμπορική αξία του έργου τέχνης. Σε αυτή την υπόθεση συγκλίνει το γεγονός ότι το κατάστημα με τα ‘προϊόντα’ του θα παραμείνει ανοικτό μόλις για λίγες ημέρες και πως η ιστοσελίδα για όποιον θελήσει να τα αγοράσει ακόμη δεν είναι προσβάσιμη στους χρήστες.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο τολμηρός καλλιτέχνης ξιφουλκεί ενάντια στον τρόπο λειτουργίας του χώρους και της αγοράς της τέχνης, στην εμπορευματοποίηση του δημιουργικού έργου. Πριν από έναν χρόνο, στις 6 Οκτωβρίου 2018, στη διάρκεια μίας δημοπρασίας στο Sotheby’s του Λονδίνου, ενός από τα πλέον διάσημα έργα του, το «Κορίτσι με μπαλόνι», ο Banksy μέσω ενός μηχανισμού αυτοκαταστροφής, διέλυσε το έργο του μόλις είχε πωληθεί έναντι 860.000 λιρών. Ο ίδιος, μέσω του Instagram, είχε αναλάβει την ευθύνη για την καταστροφή του.
Αλλά και το 2013, ο ίδιος είχε αναρτήσει ένα βίντεο στο οποίο παρουσιαζόταν η πώληση πρωτότυπων έργων του στο Σεντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης, έναντι μόλις 60 δολαρίων.
