Έχοντας βιώσει έναν 15ετή εμφύλιο (1975-1990), τη σύγκρουση των 33 ημερών μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ το 2006 (γνωστός ως ο πόλεμος του Λιβάνου), τη φονική έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού το 2020 με ολέθριες συνέπειες, ο «ακέφαλος» Λίβανος δεν σταματάει να τραβάει πάνω τους όλες τις αμαρτίες της Μέσης Ανατολής.
Χωρίς πρόεδρο ή κυβέρνηση με πλήρεις εξουσίες, από τον Οκτώβριο του 2022 καθώς τα θρησκευτικά δόγματα δεν έχουν καταφέρει να συμφωνήσουν σε έναν υποψήφιο κοινής αποδοχής, η Χεζμπολάχ κινεί τα νήματα χωρίς κανείς και τίποτα να μπορεί να την σταματήσει.
Μία χώρα μικρή αλλά με γη ευλογημένη και πλούσια, προορισμένη να αποτελέσει ένα κοσμοπολίτικο σταυροδρόμι της Μεσογείου, έχει στην ημερήσια διάταξή της εδώ και χρόνια βομβιστικές επιθέσεις, αεροπορικούς βομβαρδισμούς και πολιτικές δολοφονίες.
Ο Λίβανος «φλέγεται» και πάλι με το Ισραήλ να τον σφυροκοπά και το λουτρό αίματος να μην έχει τέλος. Πλέον, πολλοί φοβούνται ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να ανακαταλάβει τον Λίβανο όπως έκανε από το 1982 έως το 2000, περίοδος που συμπίπτει με την γέννηση της Χεζμπολάχ, που δεσμεύτηκε να αντισταθεί στην ισραηλινή κατοχή.
Ενδεικτική ήταν η δήλωση του υπηρεσιακού πρωθυπουργού στον Λίβανο, Νατζίμπ Μικάτι ότι η χώρα του είναι αντιμέτωπη με «μια από τις πιο επικίνδυνες φάσεις της ιστορίας της».
Οι ποικίλες θρησκευτικές ομάδες που συναπαρτίζουν το λιβανέζικο έθνος, ασκούν από διάφορα πόστα την εξουσία, σε συνδυασμό με την εκτεταμένη διαφθορά, την οικονομική κρίση και τις κοινωνικές αντιθέσεις, δεν αφήνουν τη χώρα να ηρεμήσει.
Το κατακερματισμένο πολιτικό σκηνικό και δεκαετίες διαφθοράς και κακοδιαχείρισης από κυβερνώντες πολιτικούς οδήγησαν το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας στην κατάρρευση του 2019, εξαλείφοντας τις αποταμιεύσεις των πολιτών, καταστρέφοντας το νόμισμα και τροφοδοτώντας μια ανείπωτη φτώχεια.
Το 2020, η Βηρυτός δέχθηκε τεράστιο πλήγμα όταν το λιμάνι και η περιοχή γύρω από αυτό καταστράφηκε από μια τεράστια έκρηξη χημικών, με τη χώρα να βυθίζεται σε πολιτικό χάος και έντονη βία.
Σήμερα, το κράτος μετά βίας λειτουργεί καθώς παραμένει πολιτικά διχασμένο.
Ο Λίβανος μέσα από την ιστορία του
Η περιοχή όπου βρίσκεται ο Λίβανος αποτέλεσε στην αρχαιότητα αντικείμενο ανταγωνισμού ανάμεσα στους διάφορους ναυτικούς λαούς (τους Έλληνες, τους Φοίνικες και τους Αιγύπτιους), γεγονός που οφειλόταν κυρίως στις προϋποθέσεις που παρουσίαζε η περιοχή για αποικιοποίηση (πλούσιο έδαφος, καλό κλίμα, καλό εμπορικό πέρασμα κ.λ.π.).
Έτσι πέρασε σταδιακά κάτω από την κυριαρχία μιας σειράς εθνών.
Στη συνέχεια, κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους, τους Βυζαντινούς, τον 7ο αιώνα από τους Άραβες και αργότερα από τους Τούρκους. Το 1861 έγινε αυτόνομο κράτος με την επίβλεψη του Σουλτάνου.
Το 1914, ο Λίβανος περιήλθε στη γαλλική σφαίρα επιρροής μέχρι το 1926, οπότε αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητη δημοκρατία, με την ουσιαστική όμως διακυβέρνηση των Γάλλων. Από το 1940, οι Λιβανέζοι άρχισαν να διεκδικούν την ανεξαρτησία τους και το 1943 κατάφεραν να την αποκτήσουν.
Αν και η Μέση Ανατολή έχει μεγάλη φήμη για την ιστορία και τον πολιτιστικό πλουραλισμό της, οι περιοχές της έχουν γίνει θέατρο ένοπλων συγκρούσεων και πολέμων. Η περίπτωση του Λιβάνου δεν αποτελεί εξαίρεση. Με έκταση 10.452 τετραγωνικά χιλιόμετρα και περίπου 7 εκατομμύρια κατοίκους, η μικρή αυτή χώρα υπήρξε σημαντικός εμπορικός κόμβος για τη Μέση Ανατολή.
Βρέθηκε επίσης συχνά στο επίκεντρο των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, λόγω των συνόρων του με τη Συρία και το Ισραήλ και της μοναδικά πολύπλοκης κοινοτικής σύνθεσής του.
Σιίτες μουσουλμάνοι, σουνίτες μουσουλμάνοι, χριστιανοί και δρούζοι είναι οι κύριες πληθυσμιακές ομάδες σε μια χώρα που αποτελεί καταφύγιο για τις μειονότητες της περιοχής εδώ και αιώνες.
Οι Λιβανέζοι, έχοντας βιώσει την τραγωδία του πολέμου και της ξένης κατοχής, αγωνίζονταν από πριν για την ανεξαρτησία τους, ενώ κατά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών, το κράτος τους έγινε στόχος ισραηλινών επιθέσεων.
Πρωτεύουσα του κράτους τους είναι η Βηρυτός, η επονομαζόμενη «Παρίσι της Ανατολής» εκεί που κάποτε μαζευόταν όλο το τζετ σετ.
Ενώ ο Λίβανος βρισκόταν σε εμφύλιο από το 1975, το Ισραήλ εισέβαλε στην αραβική χώρα, το 1982, με σκοπό να καταστείλει την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) του Γιάσερ Αραφάτ που από τον Λίβανο εξαπέλυε επιθέσεις εναντίον του βόρειου Ισραήλ. Τον Αύγουστο, τα ισραηλινά στρατεύματα μπήκαν στη Βυρηττό.
Η μαζική σφαγή των αμάχων (2.5000-3.000) στους καταυλισμούς της Σάμπρα και Σατίλα είναι μία από τις πιο μαύρες σελίδες της ανθρώπινης Ιστορίας. Οι Ισραηλινοί παρέμειναν έως το 2000, αφήνοντας τους Σύρους μόνους στον ρόλο του κατακτητή. Όταν και αυτοί αποχώρησαν, το 2005, θεωρήθηκε ότι ο Λίβανος θα είχε, επιτέλους, μια ευκαιρία να αναπνεύσει.
Αλλά είχε έρθει η ώρα της σκληροπυρηνικής σιιτικής οργάνωσης Χεζμπολάχ να περάσει στο προσκήνιο και να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο. Αν και υπήρχε από το 1982, η Χεζμπολάχ άπλωσε πλοκάμια στη στρατιωτική και πολιτική εξουσία του Λιβάνου. Δεν είναι λίγες και οι φωνές που τη θεωρούν τρομοκρατική οργάνωση.
Το 2005 μαχητές της δολοφόνησαν τον σουνίτη πρωθυπουργό Ραφίκ Χαρίρι, ενώ από το 2012 και τη σύσφιξη των σχέσεών της με τον Μπασάρ Αλ Ασαντ της Συρίας, η Χεζμπολάχ απέκτησε τεράστια δύναμη.
Σήμερα εκπροσωπείται ακόμη και στην πολυσυλλεκτική κυβέρνηση του Λιβάνου, προωθώντας τα συμφέροντα του Ιράν και της Συρίας και προκαλώντας το Ισραήλ μαζί με τους συμμάχους του.
Η δυσαρέσκεια των Λιβανέζων για το πολιτικό σύστημα και την κατάσταση της χώρας τους έχει εκφραστεί αρκετές φορές στη σύγχρονη ιστορία όπως για λεγόμενη κρίση των σκουπιδιών το 2015, όταν η κυβέρνηση της χώρας αποφάσισε να κλείσει την κυριότερη χωματερή του κράτους τον Ιούλιο του 2015, χωρίς κάποια εναλλακτική λύση. Αυτό προκάλεσε έκρηξη οργής στη Βηρυτό.
Ένα άλλο γεγονός που ρυθμίζει συχνά τις πολιτικές και κοινωνικές περιστάσεις στον Λίβανο, είναι οι συνεχόμενες προσφυγικές ροές τα τελευταία 50 χρόνια, με τους πρόσφυγες να είναι κυρίως Παλαιστίνιοι, οι οποίοι κατέφυγαν στη χώρα λόγω της γνωστής διαμάχης της Παλαιστίνης με το Ισραήλ. Το μεγαλύτερο ποσοστό των Παλαιστίνιων ζει σε προσφυγικούς καταυλισμούς για χρόνια, μέσα σε άθλιες συνθήκες ζωής.
Η πολιτική κατάσταση στον Λίβανο φάνηκε να σταθεροποιείται με την εκλογή του Μισέλ Αούν στην προεδρία της χώρας τον Οκτώβριο του 2016 και του Σαάντ Χαρίρι, στην πρωθυπουργία, λίγους μήνες μετά. Ο Λίβανος ηρέμησε… φαινομενικά.
Έκρηξη στη Βηρυτό
Στις 4 Αυγούστου 2020, εν μέσω όξυνσης των οικονομικών δυσκολιών της χώρας και της πανδημίας του κορονοϊού, ο λαός του Λιβάνου και ειδικότερα οι πολίτες της Βηρυτού θα έρθουν αντιμέτωποι με μία καταστροφή βιβλικών διαστάσεων.
Μια μεγάλη φωτιά που ξέσπασε στην αποθήκη 12 του λιμανιού της πόλης οδήγησε σε μία αρχική μεγάλη έκρηξη, η οποία συνοδεύτηκε από επιμέρους μικρότερες εκρήξεις.
Η έκρηξη στο λιμάνι κατέστρεψε πάνω από την μισή Βηρυτό και σκότωσε 218 ανθρώπους – μια καταστροφή που, όπως διαπιστώθηκε εκ των υστέρων, είχε τις ρίζες της στην αμέλεια, τη διαφθορά και την κακοδιαχείριση της κυβέρνησης. Μία «πλωτή βόμβα» βρισκόταν στο λιμάνι από το 2014 και οδήγησε σε αυτή την τραγωδία.
Οι αρχές υπέδειξαν τους 2.750 αποθηκευμένους τόνους νιτρικού αμμωνίου, ενός εξαιρετικά εύφλεκτου υλικού που χρησιμοποιείται στην παρασκευή λιπασμάτων (αλλά και βομβών), ως υπεύθυνους γι’ αυτή την έκρηξη.
Η εικόνα του λιμανιού της Βηρυτού αποκαρδιωτική. Σχεδόν όλο το λιμάνι ισοπεδώθηκε.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που παρομοίασαν την εικόνα της πόλης με αυτή της Χιροσίμα, την 6η Αυγούστου 1945 και την τραγωδία που έπληξε τότε την Ιαπωνία.
Στο σήμερα πια, οι εχθροπραξίες μεταξύ των ισραηλινών στρατευμάτων και των μαχητών της Χεζμπολάχ κατά μήκος των συνόρων Ισραήλ-Λιβάνου εντείνονται μέρα με τη μέρα.
Θα αντέξει ο Λίβανος έναν πόλεμο με το Ισραήλ; Αυτό είναι το ερώτημα στα χείλη όλων.
Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι το Ισραήλ δεν δείχνει καμία διάθεση σταματήσει αν δεν «ξεδοντιάσει» τη Χεζμπολάχ, ακόμα και κι αν του κοστίσει ακριβά.
Πηγή φωτογραφιών: Reuters