Κάποτε η Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα ερχόντουσαν με τη μοσχοβολιά των Πασχαλιών, την ευχάριστη ταραχή που προκαλεί η άνοιξη, τη θρησκευτική κατάνυξη που πέρναγε απ’ τις μεγαλύτερες ηλικίες στις νεότερες, τις εκκλησίες που ζωντάνευαν, τα έθιμα, που πέρναγαν από γενιά σε γενιά, τα σχέδια για την ολιγοήμερη επιστροφή στο χωριό.
Εδώ και κάποιες δεκαετίες, χωρίς να έχουν χαθεί όλα από τα παραπάνω, τον τόνο τον δίνουν περισσότερο τα τηλεοπτικά προγράμματα, με τις ταινίες που προγραμματίζουν για τη Μεγάλη Εβδομάδα και χαρακτηρίζονται θρησκευτικές.
Αυτό δεν είναι μία ελληνική έμπνευση. Είναι κάτι που γίνεται σε αρκετές χώρες. Είναι χαρακτηριστικό ότι το επικό «Μπεν Χουρ» το πρόβαλλε κάθε Πάσχα το αμερικανικό δίκτυο NBC, για πάνω από 25 χρόνια (1973-1998). Μάλιστα όταν το 1999 το κανάλι διέκοψε την προβολή της ταινίας, τα τηλέφωνα διαμαρτυρίας ήταν τόσα πολλά που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μια μικρή επανάσταση.
Ανάμεσα στο πλήθος των ταινιών αυτού του είδους (στο οποίο μπαίνουν και ταινίες που δεν έχουν αμιγώς θρησκευτικό θέμα, αλλά έχουν Ρωμαίους, χλαμύδες, ηρωισμούς και είναι της εποχής που ο Χριστιανισμός γιγαντώνονταν) υπάρχουν σίγουρα και αρκετά αξιόλογες ταινίες, ανάμεσά τους απίστευτες υπερπαραγωγές, επικές δημιουργίες, με τεράστια ονόματα του σινεμά πίσω και μπροστά από την κάμερα, απολαυστικές στη θέασή τους ακόμη και αν πολλές φορές δεν έχουν το απαιτούμενο βάθος, το χτίσιμο χαρακτήρων ή εντελώς αυθαίρετη αναπαράσταση των ιστορικών γεγονότων.
Με αφορμή τον ερχομό της Μεγάλης Εβδομάδας, το ΑΠΕ επιλέγει τις επτά καλύτερες ταινίες του είδους, μία για κάθε μέρα, που μπορούν να ικανοποιήσουν ακόμη και όσοι δεν τρελαίνονται για τις θρησκευτικές ταινίες, αλλά και γιατί θα ανακαλύψουν το σινεμά υπερθέαμα, όταν δεν υπήρχαν τα υπερβολικά εφέ και οι τεχνολογικές ευκολίες και οι πρωταγωνιστές και οι πρωταγωνίστριες ήταν πραγματικά αστέρια που θα συνεχίσουν να λάμπουν για πάντα.
«Μπεν Χουρ»
Θρυλική επική υπερπαραγωγή του 1959, που ξεφεύγει απ’ τα συνηθισμένα και που απ’ αυτή προήλθε η έκφραση «πάμε για Μπεν Χουρ», όταν πρόκειται για κάτι ασυνήθιστα μεγαλειώδες. Σκηνοθέτης της ήταν ο πολυβραβευμένος Γουίλιαμ Γουάιλερ («Κυρία Μίνιβερ», «Αστυνομική Ιστορία»), ενώ πρωταγωνιστεί ο Τσάρλτον Ίστον, που υποδύεται έναν Εβραίο έμπορο που απαρνείται τα πλούτη του για να βοηθήσει το λαό του, σκλαβώνεται και παλεύει για την ελευθερία του, ενώ ταυτόχρονα εξελίσσεται το δράμα του Ιησού. Για τις ανάγκες της ταινίας κατασκευάστηκε μια πιστή αναπαράσταση της Αρχαίας Ρώμης, σκηνικό που χρησιμοποιήθηκε ως….. τουριστικός προορισμός στην Τσινετσιτά. Ο πλούτος της παραγωγής, οι εντυπωσιακές εικόνες, με κορυφαία τη σκηνή της περίφημης, πια, αρματοδρομίας, αλλά και μια πλειάδα γνωστών και καλών πρωταγωνιστών, μεταξύ των οποίων οι Τζακ Χόκινς, Στίβεν Μπόιντ, Μάρθα Σκοτ, Χάια Χαραρίτ και Χιου Γκρίφιθ, δικαιολογούν τη φήμη της και τα 11 Όσκαρ που κέρδισε.
«Σπάρτακος»
Το επικό αριστούργημα του «θεϊκού» Στάνλεϊ Κιούμπρικ, ο οποίος δίνει κάτι ξεχωριστό και μια διαφορετική αίγλη στις ταινίες του είδους και παράλληλα κατάφερε να ρίξει έξω την παραγωγή με τις απαιτήσεις του, ενώ ταυτόχρονα έκανε πολλούς εχθρούς στο Χόλιγουντ, καθώς χρησιμοποίησε στο σενάριο τον χαρακτηρισμένο «φιλοκομμουνιστή» από την επιτροπή Μακάρθι, Ντάλτον Τράμπο. Η ταινία, που βραβεύτηκε με τέσσερα Όσκαρ, αφηγείται την ιστορία του σκλάβου από την Θράκη και τον ξεσηκωμό των δούλων, που τα βάζουν με τις ρωμαϊκές λεγεώνες στο δρόμο προς την ελευθερία. Στον ομώνυμο ρόλο πρωταγωνιστεί ο μέγας σταρ της εποχής αλλά και σπουδαίος ηθοποιός Κερκ Ντάγκλας, ενώ δίπλα του εμφανίζονται ορισμένοι θρυλικοί πρωταγωνιστές και καταξιωμένοι καρατερίστες, όπως οι Λόρενς Ολιβιέ, Τζιν Σίμονς, Πίτερ Ουστίνοφ (Όσκαρ β ρόλου), Τσαρλς Λότον, Τόνι Κέρτις, Χέμπερτ Λομ κα.
«Σαμψών και Δαλιδά»
Επική υπερπαραγωγή, που γύρισε το 1949 ο Σεσίλ Ντε Μιλ, ένας από τους πρωτοπόρους του αμερικανικού σινεμά, με πολλές ταινίες της βουβής κινηματογραφικής εποχής, με ιδιαίτερη έφεση στο υπερθέαμα. Η ταινία είναι εμπνευσμένη από την Αγία Γραφή και την ιστορία του μακρυμάλλη Σαμψών και της πανούργας αλλά και λάγνας Δαλιδά. Ο Σεσίλ Ντε Μιλ παραδίδει ακόμη ένα υπερθέαμα, με χολιγουντιανές συνταγές, για την εξυπηρέτηση των οποίων χρησιμοποιήθηκαν πανάκριβες κατασκευές, κοστούμια και χιλιάδες κομπάρσοι (βραβεία Όσκαρ για σκηνικά και κοστούμια). Πρωταγωνιστούν ο «μάτσο» Βίκτορ Ματσιούρ και η ερωτική Χέντι Λαμάρ. Η άποψη του φοβερού και τρομερού χιουμορίστα Γκράουτσο Μαρξ για την ταινία, όταν ερωτήθηκε από τον Ντε Μιλ, ήταν: «Δεν μπορώ να συγκρατήσω κάποια εικόνα μιας ταινίας, στην οποία τα στήθη του πρωταγωνιστή είναι μεγαλύτερα από της πρωταγωνίστριας»!
«Κβο Βάντις»
Χολιγουντιανή υπερπαραγωγή, που γύρισε ο Μέρβιν Λερόι το 1951, ένας καταξιωμένος σκηνοθέτης, έχοντας στο ενεργητικό του θαυμαστές ταινίες όπως «Ο Μάγος του Οζ». Η ταινία, που αφηγείται την ιστορία του έρωτα ενός Ρωμαίου αξιωματικού και μιας Χριστιανής σκλάβας, με φόντο τους διωγμούς των πρώτων Χριστιανών, διαθέτει ένα υπέρλαμπρο καστ, απ’ το οποίο ξεχωρίζουν οι Ρόμπερτ Τέιλορ, Ντέμπορα Κερ και Πίτερ Ουστίνοφ. Προτάθηκε για οκτώ Όσκαρ, ενώ αποτέλεσε και την εμπορικότερη ταινία της χρονιάς, φέρνοντας στα ταμεία της «Μέτρο» 21 εκατομμύρια δολάρια, ένα αστρονομικό ποσό για την εποχή.
«O Χιτών»
Ιδιαιτέρως προσεγμένο και γοητευτικό θρησκευτικό δράμα, που γύρισε το 1953 ο Χένρι Κόστερ («Χάρβεϊ»), με πρωταγωνιστή τον Ρίτσαρντ Μπάρτον, στο ρόλο ενός Ρωμαίου αξιωματικού που μετά τη Σταύρωση του Ιησού, την οποία επέβλεψε, κερδίζει στα ζάρια τον Χιτώνα του Θεανθρώπου. Είναι το πρώτο φιλμ που γυρίστηκε σε σινεμασκόπ, ενώ κέρδισε και τα Όσκαρ σκηνικών και κοστουμιών, καθώς και τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης δραματικής ταινίας. Δίπλα στον Μπάρτον πρωταγωνιστούν και οι Τζιν Σίμονς, Βίκτορ Ματσιούρ και Ρίτσαρντ Μπουν.
«Οι Δέκα Εντολές»
Χολιγουντιανή βιβλική επική ταινία, που γύρισε το 1956 ο μετρ του είδους Σεσίλ Ντε Μιλ και παρουσιάζει τη ζωή του Μωυσή από τη γέννησή του μέχρι τις περιπέτειές του στην Αίγυπτο, όταν αναλαμβάνει να οδηγήσει τους Εβραίους σε μια νέα γη. Θεαματικές σκηνές, με κορυφαία εκείνη όταν «ανοίγει» η Ερυθρά Θάλασσα, για να περάσουν με ασφάλεια οι καταδιωκόμενοι Εβραίοι, προσεγμένο σενάριο και πρωταγωνιστές τους Τσάρλτον Ίστον (Μωυσής), Γιουλ Μπρίνερ (για μια ακόμη φορά εκπληκτικός), Αν Μπάξτερ, Τζον Ντέρεκ και Ντέμπρα Πέιτζετ. Εννοείται ότι η ταινία κέρδισε το Όσκαρ οπτικών εφέ.
«Ο Σολομώντας και η Βασίλισσα του Σαβά»
Πλούσιο βιβλικό έπος, που γύρισε ο μάστορας του Χόλιγουντ Κινγκ Βίντορ το 1959 και παρότι στην εποχή της κατακρίθηκε από τους κριτικούς, γνώρισε την επιτυχία και αποκαταστάθηκε με τα χρόνια για την ποιότητά της. Το στόρι της μας μεταφέρει στο αρχαίο Ισραήλ, όπου ο Σολομώντας αναλαμβάνει βασιλιάς στην θέση του πατέρα του Δαβίδ. Όμως, οι εχθροί είναι πολλοί εντός και εκτός του βασιλείου και ενώ μια απρόσμενη συμμαχία θα σημαδέψει την καρδιά του, που δεν είναι άλλη από τη βασίλισσα του Σαβά, την ηγέτιδα των δώδεκα φυλών. Πρωταγωνιστούν ο έξοχος Γιουλ Μπρίνερ και η χυμώδης εξωτική καλλονή Τζίνα Λολομπριτζίτα. Να σημειωθεί ότι η ταινία ξεκίνησε με πρωταγωνιστή τον διάσημο τότε Τάιρον Πάουερ, ο οποίος στη μέση μιας σκηνής όπου μονομαχούσε με τον Τζορτζ Σάντερς , σωριάστηκε αναίσθητος στο έδαφος από καρδιακή προσβολή και στα επόμενα λεπτά εξέπνευσε. Αμέσως προσλήφθηκε ο Γιουλ Μπρίνερ και όλες οι σκηνές γυρίστηκαν από την αρχή.
Επίσης, συμπαθητικές είναι και οι ταινίες «Ο Βασιλεύς των Βασιλέων» (1961) του σημαντικού Νίκολας Ρέι, για τη ζωή του Χριστού, με πρωταγωνιστή τον Τζέφρι Χάντερ, «Βαραββάς» (1961) του Ρίτσαρντ Φλέισερ, με τον Άντονι Κουίν, που παίρνει πάνω του την ταινία, «Η Πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας» (1963) του Άντονι Μαν, με την απαστράπτουσα Σοφία Λόρεν και τους Ομάρ Σαρίφ, Άλεκ Γκίνες και Στίβεν Μπόιντ, «Η Βίβλος» (1966) του θρυλικού Τζον Χιούστον, που παρά την ακαδημαϊκή σκηνοθεσία της, έχει το ενδιαφέρον της και «Η Ωραιότερη Ιστορία του Κόσμου» (1966), μία άνιση ταινία, που γίνεται ακόμη πιο απροσδόκητη από το καστ, στο οποίο μετέχουν ο μπεργκμανικός Μαξ Φον Σίντοφ, ο άχρωμος Τσάρλτον Ίστον, ο «δικός μας» Τέλι Σαβάλας, αλλά και ο διασημότερος καουμπόι όλων των εποχών, Τζον Γουέιν…