Τύραννος που διέλυσε το "κόσμημα της Αφρικής", τη Ζιμπάμπουε, ο αποθανών Ρόμπερτ Μουγκάμπε. Κι όμως, ο δικτάτορας είχε πρωτοστατήσει κάποτε στην ανεξαρτησία της χώρας του από τους αποικιοκράτες.
Ο Ρόμπερτ Μουγκάμπε, που πέθανε σε ηλικία 95 ετών, ήταν άλλος ένας απελευθερωτής ηγέτης που εξελίχθηκε σε τύραννο.
Ο Μουγκάμπε κυβέρνησε τη Ζιμπάμπουε με σιδηρά πυγμή επί 37 χρόνια, από την ανεξαρτησία της το 1980 μέχρι την ανατροπή του από τον στρατό και το κόμμα του τον Νοέμβριο 2017, περνώντας από τον μύθο του ήρωα του αντιαποικιακού, απελευθερωτικού αγώνα στην τότε Ροδεσία, του χαϊδεμένου παιδιού της Δύσης, στον στυγνό τύραννο, υπεύθυνο για την οικονομική κατάρρευση της χώρας του.
Μουγκάμπε: Τα πρώτα χρόνια και ο αντιαποικιοκρατικός αγώνας
Γεννήθηκε το 1924 σε καθολική αποστολή στην Χαράρε και μορφώθηκε από ιησουίτες ιερείς. Εργάσθηκε ως δάσκαλος πριν βρεθεί στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Αφρικής στο Φορτ Χάρε, εκκολαπτήριο του αφρικανικού εθνικισμού.
Επιστρέφοντας το 1960 στην Ροδεσία ασχολήθηκε με την πολιτική και τέσσερα χρόνια μετά φυλακίσθηκε για μία δεκαετία επειδή αντιτάχθηκε στην εξουσία των λευκών. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, το γεγονός ότι δεν του επετράπη να παρευρεθεί στην κηδεία του μικρού του γιου που πέθανε από ελονοσία στην Γκάνα… ενίσχυσε την σκληρότητά του.
[read4more]
Μετά την αποφυλάκισή του έφθασε στην κορυφή του Εθνικοαπελευθερωτικού Αφρικανικού Στρατού της Ζιμπάμπουε για να γίνει πρωθυπουργός και πρόεδρος μετά τον πόλεμο.
“Κληρονομήσατε ένα κόσμημα της Αφρικής. Μην το κηλιδώσετε”, του είχε πει ο πρόεδρος της Τανζανίας, Τζούλιους Νιερέρε, στους εορτασμούς για την ανεξαρτησία της Ζιμπάμπουε στην Χαράρε.
Το 1980, ο Μουγκάμπε γίνεται δεκτός ως απελευθερωτής. Η “πολιτική της συμφιλίωσης” στο όνομα της ενότητας της χώρας του εξασφαλίζει την ευμένεια της Δύσης και όχι μόνον. Σύντομα όμως, το βαρύ του χέρι πέφτει επάνω στους πολιτικούς του αντιπάλους.
Η σφαγή του “Gukurahundi”
Η ενότητα των ανταρτών που είχαν πολεμήσει τους Βρετανούς αποικιοκράτες δεν θα κρατήσει πολύ. Ήδη από το 1982, ο Ρόμπερτ Μουγκάμπε διευθετεί τους λογαριασμούς του με τον μεγαλύτερο σύντροφό του στα όπλα, τον Τζόσουα Νκόμο.
Η 5η ταξιαρχία του στρατού της νέας Ζιμπάμπουε, με στρατιώτες που προέρχονται από την φυλή του Μουγκάμπε, τους shona, εκπαιδευμένη από την Βόρεια Κορέα, εξαπολύει επίθεση κατά των “αντιφρονούντων” της επαρχίας του Ματαμπέλελαντ.
Ξυλοδαρμοί, ομαδικές εκτελέσεις, συγκομιδή και χωριά καμένα, η επιχείρηση έμεινε στην ιστορία με το όνομα “Gukurahundi” που σημαίνει “η βροχή που σκορπίζει τα άχυρα πριν από την ανοιξιάτικη βροχή” και μετατράπηκε σε μαζική σφαγή. Περί τους 20.000 πολίτες, κυρίως μέλη της φυλής ndebele, σκοτώνονται.
“Μην κλαίτε αν οι άνθρωποί σας σκοτώθηκαν… όταν άνδρες και γυναίκες τρέφουν τους αντιφρονούντες, τους ξετρυπώνουμε και τους σφάζουμε”, είχε πει τότε ο Μουγκάμπε.
Βίαιες απαλλοτριώσεις
Το 2000, άνδρες οπλισμένοι με ματσέτες αρχίζουν να εισβάλλουν στα αγροκτήματα των λευκών αγροτών σε ολόκληρη την Ζιμπάμπουε.
Οι ομάδες αυτές, τρέφονται, μεταφέρονται και πληρώνονται από την κυβέρνηση Μουγκάμπε. Παρουσιάζονται ως βετεράνοι του πολέμου της ανεξαρτησίας, εγκαθίστανται στα αγροκτήματα και διώχνουν τους ιδιοκτήτες. Ορισμένοι τραυματίζονται, άλλοι σκοτώνονται.
Οι αγωγές των λευκών απορρίπτονται συστηματικά από τα δικαστήρια. Ο Ρόμπερτ Μουγκάμπε υπεραμύνεται των άγριων αυτών απαλλοτριώσεων και δηλώνει ότι γίνονται στο όνομα των δικαιωμάτων της μαύρης πλειοψηφίας. Οι συνέπειες είναι τρομακτικές.
Λόγω της έλλειψης μέσων αλλά και τεχνογνωσίας από τους καταληψίες, τεράστιος αριθμός αγροκτημάτων εγκαταλείπεται και ερημώνει. Η συγκομιδή μειώνεται και η Ζιμπάμπουε, άλλοτε σιτοβολώνας της μαύρης Αφρικής, γνωρίζει τους πρώτους λιμούς.
Υπερπληθωρισμός
Η κατάρρευση του αγροτικού τομέα βυθίζει την χώρα σε οικονομική κρίση, στην οποία το καθεστώς Μουγκάμπε αντιδρά τυπώνοντας χρήμα με φρενήρεις ρυθμούς.
Η αξία του δολαρίου της Ζιμπάμπουε κατρακυλά και ο πληθωρισμός εκτοξεύεται σε ιλιγγιώδη επίπεδα, μέχρι τα… 500 δισεκατομμύρια%. Στους φούρνους, το νέο χαρτονόμισμα των 100.000 εκατομμυρίων δολαρίων αγοράζει μόλις μία φραντζόλα ψωμί.
Το 2009, η κυβέρνηση αναγκάζεται να εγκαταλείψει το δολάριο Ζιμπάμπουε για το αμερικανικό νόμισμα, αλλά η χώρα είναι χρεοκοπημένη, οι καταθέσεις έχουν εξανεμισθεί, οι ξένοι επενδυτές έχουν τραπεί σε φυγή και εκατομμύρια κατοίκων παίρνουν τον δρόμο της εξορίας.
Σήμερα ακόμη, η χώρα εξακολουθεί να υπομένει τις συνέπειες της περιόδου αυτής. Το 90% περίπου του ενεργού πληθυσμού βρίσκεται επισήμως στην ανεργία και το 80% του κρατικού προϋπολογισμού προορίζεται για την πληρωμή, συχνά καθυστερημένη, των δημοσίων υπαλλήλων.
Εκλογική νοθεία
Από το 1980, ούτε μία ψηφοφορία δεν υπήρξε απαλλαγμένη από τις κατηγορίες της αντιπολίτευσης για νοθεία.
Ο Ρόμπερτ Μουγκάμπε δεν αρκείτο στην άγρια καταστολή οποιασδήποτε φωνής διαμαρτυρίας. Όπως φαίνεται γέμιζε συστηματικά τις κάλπες για να εξασφαλίζει την επανεκλογή του.
Ανατροπή
Στο τέλος του 2017, έπειτα από πραξικόπημα του στρατού που υποστηρίζεται από το κόμμα του Μουγκάμπε, το Zanu-PF, ο γηραιότερος αρχηγός κράτους του πλανήτη ωθείται σε παραίτηση. Αφήνει μία χώρα καθηλωμένη σε βαθιά οικονομική κρίση που δεν σταματά να επιδεινώνεται.
Στην ηγεσία θα τον διαδεχθεί ο πρώην αντιπρόεδρός του Έμερσον Μνανγκάγκουα, τον οποίο είχε απομακρύνει λίγο πριν από το πραξικόπημα. Η εκδίωξη του Ρόμπερτ Μουγκάμπε από την εξουσία θα γίνει δεκτή με πανηγυρισμούς σε ολόκληρη την χώρα.
