Ο διάσημος Ισπανός αρχιτέκτονας Ρικάρντο Μποφίλ, ο οποίος υπέγραψε περισσότερα από 1.000 έργα σε όλο τον κόσμο και ήταν ιδιαίτερα γνωστός στη Γαλλία, πέθανε σε ηλικία 82 ετών από επιπλοκές της Covid-19, όπως ανακοίνωσε η οικογένειά του.
“Πέθανε πριν από λίγες ώρες”, είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο γιος του Πάμπλο Μποφίλ. Σε ανακοίνωση, το αρχιτεκτονικό του γραφείο, το “Ricardo Bofill Taller de Arquitectura” (RBTA), διευκρίνισε ότι ο Μποφίλ πέθανε στη Βαρκελώνη (βορειοανατολική Ισπανία) και απέτισε φόρο τιμής “στον Ισπανό αρχιτέκτονα που είχε τη μεγαλύτερη διεθνή καριέρα”.
Γεννημένος στις 5 Δεκεμβρίου 1939 στη Βαρκελώνη από Καταλανό πατέρα, επίσης αρχιτέκτονα, και Βενετσιάνα μητέρα, ο Ρικάρντο Μποφίλ Λεβί ξεκίνησε τις σπουδές του το 1957 στη Σχολή Αρχιτεκτονικής της Βαρκελώνης, από την οποία αποβλήθηκε για δράση κατά του Φράνκο, πριν συνεχίσει τις σπουδές του στη Γενεύη.
Το αρχιτεκτονικό του γραφείο “Ricardo Bofill Taller de Arquitectura”, που ιδρύθηκε το 1963 και εγκαταστάθηκε σε ένα παλιό εργοστάσιο τσιμέντου στην περιφέρεια της Βαρκελώνης, με παραρτήματα στο Παρίσι, το Μονπελιέ, τη Νέα Υόρκη, το Τόκιο, το Σικάγο και το Πεκίνο, έχει υπογράψει περισσότερα από 1.000 έργα σε όλο τον κόσμο.
Έργα του Ρικάρντο Μποφίλ είναι κυρίως το αεροδρόμιο της Βαρκελώνης, το Εθνικό Θέατρο της Καταλονίας, το Συνεδριακό κέντρο στη Μαδρίτη ή οι ουρανοξύστες Donnelley και Dearborn στο Σικάγο.
Στη Γαλλία, όπου ήταν πολύ γνωστός και έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης, ο Μποφίλ υπέγραψε μεγάλα συγκροτήματα κοινωνικής κατοικίας, όπως το Espaces d’Abraxas στο Νουαζί-λε-Γκραν, στα προάστια του Παρισιού, όπου γυρίστηκαν αρκετές σκηνές της καλτ ταινίας επιστημονικής φαντασίας “Μπραζίλ”, του Τέρι Γκίλιαμ (1985), ή τη γειτονιά Αντιγόνη στο Μονπελιέ (νότια).
“Αρχιτέκτονας σταρ”, φημισμένος – αλλά μερικές φορές δεχόταν επικρίσεις – στη Γαλλία, ο Μποφίλ υπέγραψε εκατοντάδες έργα σε όλο τον κόσμο έχοντας την εμμονή να βάζει τον άνθρωπο στο κέντρο του χώρου.
“Η αρχιτεκτονική είναι η νίκη του ανθρώπου επί του παραλόγου”, του άρεσε να λέει, ορμώμενος από την επιμονή να δημιουργεί μια διαφορετική αρχιτεκτονική “γλώσσα” οργανώνοντας τον χώρο γύρω από τον άνθρωπο.
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, ο Μποφίλ μπήκε στο πολύ κλειστό κλαμπ των “αρχιτεκτόνων-σταρ” στο οποίο ανήκουν οι Νόρμαν Φόστερ, Ρέντσο Πιάνο και Ζαν Νουβέλ.
“Το ‘star system’ μ’ έπιασε στη Γαλλία το 1974. Εκείνη την εποχή, οι αρχιτέκτονες άρχιζαν να είναι σημαντικοί, να έχουν κυρίαρχο ρόλο στην κοινωνία και λόγω αυτού απέκτησα μεγάλη φήμη”, είπε σε συνέντευξή του που δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 2020 στην ισπανική εφημερίδα ABC.
Ο Ρικάρντο Μποφίλ και οι αστικές ουτοπίες
Με φιλοδοξία να δημιουργεί αστικές ουτοπίες “σε μια εξαιρετικά μνημειώδη κλασική γλώσσα σε κλίμακα που δεν παρατηρηθεί ποτέ άλλοτε”, γράφει ο Ντάγκλας Μέρφι στο βιβλίο “Ricardo Bofill: Visions of Architecture”.
Ωστόσο επί του πεδίου, τα “Espaces d’Abraxas” που υποβαθμίστηκαν και επικρίθηκαν από ορισμένους κατοίκους καθώς οι συνθήκες διαβίωσης είχαν επιδεινωθεί με την παρόδο των χρόνων, παραλίγο να κατεδαφιστούν.
“Η κατεδάφισή τους θα ήταν έλλειψη κουλτούρας”, είπε ο Ρικάρντο Μποφίλ σε συνέντευξή του στη γαλλική εφημερίδα Le Monde το 2014. Αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι “απέτυχε να αλλάξει την πόλη”.
Παθιασμένος με την οργάνωση του χώρου, ο Μποφίλ εμπνεύστηκε ιδιαίτερα από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Αντρέα Παλάντιο, από την Αναγέννηση ή ακόμα από τους Γάλλους αρχιτέκτονες του 17ου και 18ου αιώνα, Φρανσουά Μανσάρ και Κλοντ-Νικολά Λεντού. Αλλά και από τα χωριά των Τουαρέγκ όπου αυτός ο αυτοαποκαλούμενος “νομάς” πήγε να αναζητήσει ιδέες στην αρχή της καριέρας του.
“Πιστεύω ότι ξέρω να κάνω δύο πράγματα: να σχεδιάζω πόλεις και να προσπαθώ να εφευρίσκω διαφορετικές αρχιτεκτονικές γλώσσες και να μην τις επαναλαμβάνω ποτέ”, υπογράμμισε τον περασμένο Ιούνιο σε συνέδριο στη Βαρκελώνη.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
Φωτογραφίες αρχείου: ΑΠΕ – ΜΠΕ.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163