Νόμπελ Ειρήνης: Στην Ιρανή Ναργκίς Μοχαμαντί

Η Ιρανή Ναργκίς Μοχαμαντί βραβεύεται με το φετινό Νόμπελ Ειρήνης. H Ναργκίς Μοχαμαντί βραβεύτηκε για τον αγώνα της ενάντια στην καταπίεση των γυναικών στο Ιράν.

H Ναργκίς Μοχαμαντί βραβεύθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης και για τον αγώνα της για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας για όλους.

Όπως αναφέρει η Νορβηγική Επιτροπή των Νόμπελ, «ο γενναίος αγώνας της ήρθε με τεράστιο προσωπικό κόστος». Συνολικά, το καθεστώς την συνέλαβε 13 φορές, την καταδίκασε πέντε φορές σε συνολικά 31 χρόνια φυλάκισης και 154 μαστιγώματα. Η κ. Μοχαμάντι βρίσκεται ακόμη στη φυλακή. Τον Σεπτέμβριο του 2022 μια νεαρή Κούρδισσα, η Μάχσα Αμινί, δολοφονήθηκε ενώ βρισκόταν υπό κράτηση από την ιρανική αστυνομία ηθών. Η δολοφονία της πυροδότησε τις μεγαλύτερες πολιτικές διαδηλώσεις εναντίον του θεοκρατικού καθεστώτος του Ιράν από τότε που ήρθε στην εξουσία το 1979.

Με το σύνθημα «Γυναίκα – Ζωή – Ελευθερία», εκατοντάδες χιλιάδες Ιρανοί συμμετείχαν σε ειρηνικές διαμαρτυρίες ενάντια στη βαρβαρότητα και την καταπίεση των γυναικών από τις αρχές. Το καθεστώς κατέστειλε σκληρά τις διαδηλώσεις: περισσότεροι από 500 διαδηλωτές σκοτώθηκαν. Χιλιάδες τραυματίστηκαν, συμπεριλαμβανομένων πολλών που τυφλώθηκαν από πλαστικές σφαίρες που έριξε η αστυνομία. Τουλάχιστον 20 000 άτομα συνελήφθησαν και τέθηκαν υπό κράτηση από το καθεστώς.

Η πορεία της

Στη δεκαετία του 1990, ως νεαρή φοιτήτρια φυσικής, η Νάργκες Μοχαμάντι είχε ήδη διακριθεί ως υπέρμαχος της ισότητας και των δικαιωμάτων των γυναικών.

Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της, εργάστηκε ως μηχανικός καθώς και ως αρθρογράφος σε διάφορες μεταρρυθμιστικές εφημερίδες. Το 2003 ασχολήθηκε με το Κέντρο Υπερασπιστών των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Τεχεράνη, έναν οργανισμό που ιδρύθηκε από τη βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης Σιρίν Εμπαντί.

Το 2011, η Μοχαμάντι συνελήφθη για πρώτη φορά και καταδικάστηκε σε πολυετή φυλάκιση για τις προσπάθειές της να βοηθήσει φυλακισμένους ακτιβιστές και τις οικογένειές τους. Δύο χρόνια αργότερα, μετά την απελευθέρωσή της με εγγύηση, η κ. Μοχαμάντι συμμετείχε σε μια εκστρατεία κατά της χρήσης της θανατικής ποινής.

Το Ιράν είναι από καιρό μεταξύ των χωρών που εκτελούν το υψηλότερο ποσοστό των κατοίκων τους ετησίως. Μόνο από τον Ιανουάριο του 2022, περισσότεροι από 860 κρατούμενοι έχουν τιμωρηθεί με θάνατο στο Ιράν. Ο ακτιβισμός της κατά της θανατικής ποινής οδήγησε στην εκ νέου σύλληψη της Μοχαμάντι το 2015 και σε ποινή επιπλέον ετών πίσω από τοίχους. Με την επιστροφή της στη φυλακή, άρχισε να αντιτίθεται στη συστηματική χρήση βασανιστηρίων και σεξουαλικής βίας κατά των πολιτικών κρατουμένων, ιδίως των γυναικών, που ασκείται στις ιρανικές φυλακές. Το περσινό κύμα διαμαρτυριών έγινε γνωστό στους πολιτικούς κρατούμενους που κρατούνταν μέσα στη διαβόητη φυλακή Evin στην Τεχεράνη. Για άλλη μια φορά, η κ. Μοχαμάντι ανέλαβε την ηγεσία. Από τη φυλακή εξέφρασε την υποστήριξή της στους διαδηλωτές και οργάνωσε δράσεις αλληλεγγύης μεταξύ των συγκρατουμένων της. Οι σωφρονιστικές αρχές απάντησαν επιβάλλοντας ακόμη αυστηρότερους όρους. Απαγορεύτηκε στην κ. Μοχαμάντι να δέχεται κλήσεις και επισκέπτες. Ωστόσο, κατάφερε να βγάλει λαθραία ένα άρθρο που δημοσίευσαν οι New York Times για την επέτειο ενός έτους από τη δολοφονία της Μάχσα Αμινί. Το μήνυμα ήταν: «Όσο περισσότεροι από εμάς κλειδώνονται, τόσο πιο δυνατοί γινόμαστε». Από την αιχμαλωσία, η κ. Μοχαμάντι βοήθησε να διασφαλιστεί ότι οι διαμαρτυρίες δεν έχουν υποχωρήσει.

Η Νορβηγική Ακαδημία των Νόμπελ αναφέρει:

Η Ναργκίς Μοχαμαντί είναι γυναίκα, υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μαχήτρια της ελευθερίας. Απονέμοντάς της το φετινό βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ επιθυμεί να τιμήσει τον θαρραλέο αγώνα της για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία και τη δημοκρατία στο Ιράν. Το φετινό Βραβείο Ειρήνης αναγνωρίζει επίσης τους εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους που, κατά το προηγούμενο έτος, διαδήλωσαν κατά των πολιτικών διακρίσεων και καταπίεσης του θεοκρατικού καθεστώτος που στοχεύουν τις γυναίκες. Μόνο αγκαλιάζοντας ίσα δικαιώματα για όλους μπορεί ο κόσμος να επιτύχει την αδελφοσύνη μεταξύ των εθνών που ο Alfred Nobel προσπάθησε να προωθήσει. Το βραβείο στον Ναργκίς Μοχαμαντί ακολουθεί μια μακρά παράδοση στην οποία η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ έχει απονείμει το Βραβείο Ειρήνης σε όσους εργάζονται για την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας. Αυτές είναι σημαντικές προϋποθέσεις για διαρκή ειρήνη.