Η πιο μεγάλη ώρα για την Ευρώπη είναι τώρα καθώς οι μεγαλύτερες οικονομίες της, Γερμανία και Γαλλία, είναι αντιμέτωπες με κρίσεις στο εσωτερικό τους και μάλιστα την ώρα που η ΕΕ είναι αντιμέτωπη με μια πρόκληση ιστορικών διαστάσεων, την προσαρμογή στη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα που διαμορφώνεται με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ.
Η Γαλλία και η Γερμανία υπήρξαν ανέκαθεν οι βασικοί πυλώνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, καθώς η οικονομική και πολιτική αστάθεια βαθαίνει τόσο στη Γαλλία όσο και, πιο πρόσφατα, στη Γερμανία, θέτει υπό αμφισβήτηση τη σταθερότητα της ίδιας της Ευρώπης και μάλιστα λίγο πριν ανοίξει το κεφάλαιο της νέας προεδρίας Τραμπ.
Και αυτό γιατί με τις αντίστοιχες κυβερνήσεις τους να βρίσκονται σε αδύναμη θέση στο εσωτερικό της χώρας, οι Γάλλοι και οι Γερμανοί ηγέτες θα δυσκολευτούν περισσότερο να υπερασπιστούν τις ατζέντες τους σε επίπεδο ΕΕ.
Ενώ δεν διστάζει να μιλήσει για «πολιτική κρίση» στις δύο γειτονικές χώρες, ο Jacob Ross, ερευνητής της Γερμανικής Εταιρείας Εξωτερικής Πολιτικής (DGAP), επισημαίνει ότι ο Εμανουέλ Μακρόν «απορρίφθηκε από το γαλλικό εκλογικό σώμα» στις ευρωπαϊκές και τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές, ενώ ο Όλαφ Σολτς «απορρίφθηκε από τους ίδιους τους εταίρους του στον συνασπισμό».
«Οι πρόωρες εκλογές θα δείξουν αν ο Όλαφ Σολτς θα τιμωρηθεί πράγματι από το γερμανικό εκλογικό σώμα ή αν επρόκειτο για εσωτερική κρίση συνασπισμού», προσθέτει ο Ross.
Εφόσον πέσουν οι τίτλοι τέλους της κυβέρνησης Μπαρνιέ στην ψηφοφορία της Τετάρτης (04.12.2024), οι δύο ηγέτιδες χώρες της ΕΕ, Γαλλία και Γερμανία, θα βρίσκονται αμφότερες σε πολιτική ρευστότητα.
Ενώ η Γαλλία έρχεται αντιμέτωπη με την «τέλεια καταιγίδα» της παράλληλης πολιτικής και οικονομικής κρίσης, η Γερμανία οδεύει προς τις πρόωρες κάλπες του Φεβρουαρίου μετά την κατάρρευση της κυβέρνησης Σολτς την ώρα που βαριά σκιά της ύφεσης κρέμεται από πάνω της για δεύτερη συνεχή χρονιά κι έχοντας μπροστά της την απειλή της επιβολής δασμών εκ μέρους της επερχόμενης προεδρίας Τραμπ με το πλήγμα στη γερμανική βιομηχανία να αναμένεται τεράστιο.
Μία Γαλλία και Γερμανία σε πολιτική παράλυση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομική ανάπτυξη συνολικά στη ζώνη του ευρώ, είναι το τελευταίο που χρειάζεται η Ευρώπη λίγο πριν ο Τραμπ επιστρέψει στον Λευκό Οίκο.
Η εικόνα στη Γαλλία
Σχεδόν αναπόφευκτο φαίνεται το τέλος του Μισέλ Μπαρνιέ ως πρωθυπουργού της Γαλλίας. Η αδυναμία της κυβέρνησης Μπαρνιέ να εξασφαλίσει την υπερψήφιση του προϋπολογισμού από τη γαλλική Εθνοσυνέλευση είχε ως αποτέλεσμα η γαλλική κυβέρνηση να ενεργοποιήσει το άρθρο 49.3 του Γαλλικού Συντάγματος, το οποίο εξαναγκάζει την έγκριση του σχεδίου προϋπολογισμού για το 2025, αφού αυτή επετεύχθη χωρίς ψηφοφορία.
Το άρθρο 49.3 του γαλλικού Συντάγματος, ωστόσο, παρέχει τη δυνατότητα στην αντιπολίτευση να καταθέσει πρόταση δυσπιστίας. Όπως, είχαν προειδοποιήσει, τόσο το Νέο Λαϊκό Μέτωπο της Αριστεράς, όσο και το ακροδεξιό κόμμα της Λεπέν κατέθεσαν την πρόταση σε βάρος της κυβέρνησης, που αν υπερψηφιστεί μέσα στη βδομάδα θα οδηγήσει στην πτώση της κυβέρνησης.
Σύμφωνα με το Politico, η πολιτική αστάθεια στη Γαλλία θα μπορούσε με τη σειρά της να προκαλέσει οικονομική κρίση για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης σπέρνοντας το φόβο σε όλο το ευρωπαϊκό μπλοκ.
Ο Γάλλος πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ
Ο Γάλλος πρωθυπουργός από την πλευρά του δίνει μάχη για να καθησυχάσει τις ταραχώδεις αγορές και να εγκρίνει έναν προϋπολογισμό που θα γεμίσει την «μαύρη τρύπα» στα οικονομικά της Γαλλίας. Αλλά αυτές οι προσπάθειες μπορεί τώρα να χαθούν.
«Οι Γάλλοι είχαν βαρεθεί να τους ξυλοκοπούν και να τους κακομεταχειρίζονται… δεν μπορούμε να αφήσουμε τα πράγματα όπως είναι», είπε στους δημοσιογράφους τη Δευτέρα η επικεφαλής του Εθνικού Μετώπου, Μαρίν Λε Πεν.
Εάν το κοινοβούλιο αποφασίσει το τέλος του Μπαρνιέ τότε αυτή θα είναι η πρώτη φορά που μια γαλλική κυβέρνηση υφίσταται την ταπείνωση να πέσει έπειτα από πρόταση μομφής – η τελευταία φορά που συνέβη ήταν το 1962 – και μάλιστα ενώ είναι μόλις 3 μήνες στην εξουσία.
Σημειώνεται ότι ο Μπαρνιέ διορίστηκε από τον Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν τον περασμένο Σεπτέμβριο σε μια ύστατη προσπάθεια να βρει διέξοδο από την πολιτική κρίση που ο ίδιος ο Γάλλος πρόεδρος είχε προκαλέσει προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές μετά την ήττα στις ευρωεκλογές του Ιουνίου.
Αλλά ο Μπαρνιέ απολάμβανε μόνο την εύθραυστη υποστήριξη του συνασπισμού του Μακρόν και των συντηρητικών στο κοινοβούλιο. Με το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, το οποίο κέρδισε τις περισσότερες έδρες στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές, να δεσμεύεται να ρίξει την κυβέρνηση, η επιβίωση του Μπαρνιέ εξαρτιόταν από τον ακροδεξιό ηγέτη. Αλλά η Λε Πεν είναι πλέον σχεδόν βέβαιο ότι θα πατήσει την σκανδάλη.
Στο ερώτημα αν θα γίνουν νέες εκλογές η απάντηση είναι όχι, και μάλιστα για πολύ καιρό.
Παρά την πολιτική αναταραχή που έχει δημιουργηθεί η μπάλα θα επιστρέψει στο γήπεδο του Μακρόν. Η θητεία του Γάλλου προέδρου διαρκεί μέχρι το 2027 ό,τι κι αν συμβεί. Μπορεί λοιπόν, να ξαναρχίσει τις συνομιλίες για το διορισμό νέου πρωθυπουργού και νέας κυβέρνησης.
Αλλά ακόμα κι αν το ήθελε, ο Μακρόν δεν μπορεί να προκηρύξει νέες βουλευτικές εκλογές επειδή το έκανε τον περασμένο Ιούλιο. Σύμφωνα με το γαλλικό σύνταγμα, δεν μπορεί να προκηρύξει νέες πριν από το επόμενο καλοκαίρι – κάτι που με τη σειρά του σημαίνει ότι η πολιτική αβεβαιότητα και η αναταραχή μπορεί να διαρκέσει για εβδομάδες ή ακόμη και για μήνες.
Όλα όμως θα άλλαζαν αν ο Εμανουέλ Μακρόν παραιτηθεί. Αυτό θα πυροδοτούσε νέες προεδρικές εκλογές κάτι ωστόσο που έχει αρνηθεί κατηγορηματικά ότι είναι στα σχέδιά του.
Οι επόμενες προεδρικές εκλογές στη Γαλλία είναι προγραμματισμένες για το 2027.
Εάν η πρόταση δυσπιστίας υπερψηφιστεί την Τετάρτη, ο Μπαρνιέ θα αναγκαστεί να υποβάλει την παραίτησή του, αλλά ο ίδιος και οι υπουργοί του θα μπορούσαν να παραμείνουν σε υπηρεσιακό ρόλο μέχρι ο Εμανουέλ Μακρόν ανακοινώσει μία νέα κυβέρνηση, εγχείρημα που δεν θα είναι εύκολο.
Ο Γάλλος πρόεδρος θα μπορούσε να επιχειρήσει εκ νέου να διασπάσει το μέτωπο της Αριστεράς, προσελκύοντας το Σοσιαλιστικό Κόμμα για μία κυβέρνηση συνασπισμού με πιο κεντρώο πρόσημο. Θα μπορούσε, επίσης, να διορίσει μία αυστηρά τεχνοκρατική κυβέρνηση για να ηγηθεί της χώρας το επόμενο εξάμηνο, δηλαδή έως ότου θα μπορεί βάσει Συντάγματος να προκηρύξει εκ νέου εκλογές.
Η εικόνα στη Γερμανία
Η γερμανική πολιτική κρίση ήρθε σε κακή στιγμή για την Ευρώπη. Ο Ντόναλντ Τραμπ θα μπει στον πειρασμό να διχάσει την ΕΕ προκειμένου να χειραγωγήσει βασικά ζητήματα υπέρ της Ουάσινγκτον, αντί να επιτρέψει στα 27 κράτη μέλη της να παραμείνουν ενωμένα.
Ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς
«Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει κάθε συμφέρον να διεξάγει τις διατλαντικές σχέσεις σε διμερές επίπεδο, διότι γνωρίζει ότι αν μιλήσει ξεχωριστά με τον Βίκτορ Όρμπαν, τον Εμανουέλ Μακρόν, τον Όλαφ Σολτς ή τον διάδοχό του, θα έχει πολύ μεγαλύτερο περιθώριο στις συζητήσεις για τους δασμούς και την ευρωπαϊκή άμυνα από ό,τι αν μιλήσει σε ένα μπλοκ 27 κρατών μελών της ΕΕ που έχουν κοινή θέση», δήλωσε ο Jacob Ross, ερευνητής της Γερμανικής Εταιρείας Εξωτερικής Πολιτικής (DGAP).
Η απειλή της ύφεσης, η οποία επικρέμεται πάνω από τη Γερμανία για δεύτερη συνεχή χρονιά, θα μπορούσε να μειώσει περαιτέρω τη γαλλογερμανική ικανότητα να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο.
Παίζοντας με τον χρόνο, ο Όλαφ Σολτς δήλωσε ότι είναι έτοιμος να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης φέτος και η Γερμανία ετοιμάζεται για πρόωρες εκλογές στις αρχές του επόμενου έτους.
Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, θα επικεντρωθεί στην προεκλογική εκστρατεία, την ώρα που ο Τραμπ επιστρέφει και απειλεί να επιβάλει δασμούς στις ευρωπαϊκές εισαγωγές.
Οδεύουμε προς μια κρίση ελληνικού τύπου στην ευρωζώνη;
Όχι ακόμα, αλλά τα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν γρήγορα χειρότερα, σημειώνει το Politico.
Η πολιτική κρίση δε θα μπορούσε να έρθει σε χειρότερη στιγμή για τη χώρα. Η Γαλλία αποδυναμώνεται από ένα τεράστιο έλλειμμα που ο Μπαρνιέ προσπαθούσε να χαλιναγωγήσει με τεράστιες περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων. Η κατάρρευση της κυβέρνησης του Μπαρνιέ ήδη τρομάζει τις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Τις τελευταίες εβδομάδες, οι σύμμαχοι και οι παρατηρητές του Μπαρνιέ έχουν επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι η πολιτική κρίση της Γαλλίας θα μπορούσε να μετατραπεί σε μια νέα κρίση της ευρωζώνης.
Οι αγορές έχουν αναστατωθεί από την προοπτική της κατάρρευσης της κυβέρνησης Μπαρνιέ, με τον δείκτη των 40 μεγαλύτερων εταιρειών της χώρας, τον CAC40, να υποχωρεί κατά 0,2% τη Δευτέρα.
Ωστόσο, η Γαλλία δε βρίσκεται στα πρόθυρα μιας οικονομικής κρίσης, ή τουλάχιστον όχι ακόμη, λένε οι επενδυτές. Καθώς επιβεβαίωσε την πιστοληπτική ικανότητα της Γαλλίας την περασμένη εβδομάδα, ο οίκος αξιολόγησης S&P δήλωσε ότι η οικονομία της χώρας «παραμένει ανθεκτική παρά την πολιτική αβεβαιότητα».
Η πιθανή κατάρρευση του Μπαρνιέ προκαλεί επίσης ρίγη στα στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αφού έθεσαν τη Γαλλία σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για υπερβολικές δαπάνες πέρυσι, οι Βρυξέλλες καλωσόρισαν τα δημοσιονομικά σχέδια του Μπαρνιέ, τα οποία στοχεύουν να μειώσουν το έλλειμμα της χώρας στο 5% του ΑΕΠ αφού έφθασε το 6% φέτος.
Καθώς προσπαθούσε να πείσει τη Λεπέν να μην τον καταψηφίσει, ο Μπαρνιέ υποχώρησε σε δύο αιτήματα του Εθνικού Συναγερμού που θα επιδεινώσουν το έλλειμμα της χώρας: εγκατέλειψε μια προγραμματισμένη αύξηση του φόρου στην ηλεκτρική ενέργεια και αποφάσισε να συνεχίσει να αποζημιώνει τους ασθενείς για ορισμένα είδη φαρμάκων.
Αλλά η Λε Πεν ζητά και άλλα δαπανηρά μέτρα, όπως η διατήρηση της προσαρμογής του πληθωρισμού του Ιανουαρίου για τις συντάξεις, την οποία ο Μπαρνιέ πρότεινε να καθυστερήσει.
Πηγή φωτογραφιών Reuters