Ψυχίατροι και ψυχαναλυτές προσπαθούν να διαπιστώσουν αν είναι παρανοϊκός. Ο δολοφόνος υποδυόταν τον αγρότη και φύλαγε εκρηκτικούς μηχανισμούς σε αγρόκτημα που ανακάλυψε η αστυνομία. Εκκενώθηκε το πρωί ο σιδηροδρομικός σταθμός του Οσλο.
Ελεγχόμενη έκρηξη εκρηκτικών υλών που βρέθηκαν σε χώρο προσωρινής αποθήκευσης αγροκτήματος μισθωμένου από τον Άντερς Μπέρινγκ Μπράιβικ, ο οποίος προκάλεσε το μακελειό στη Νορβηγία, σκοτώνοντας 76 άτομα, πραγματοποίησε το βράδυ της Τρίτης, η αστυνομία.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της, είπε ότι κανείς δεν τραυματίστηκε στην ελεγχόμενη επιχείρηση, που έγινε στην πόλη Ρένα, περίπου 160 χιλιόμετρα βόρεια του Όσλο.
Η αστυνομία πιστεύει ότι ο δράστης, υποδυόμενος τον αγρότη, έφτιαχνε την πρώτη ύλη των εκρηκτικών μηχανισμών του, με λίπασμα που αγόραζε.
Έκπληκτος που τα κατάφερε στις δύο δολοφονικές επιθέσεις του δήλωσε ο Αντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ στον δικηγόρο του, ο οποίος χαρακτήρισε τον πελάτη του «παράφρονα», ενώ διευκρίνισε ότι ο 32χρονος Νορβηγός δεν γνωρίζει, επειδή κρατείται σε απομόνωση, τον τεράστιο διεθνή αντίκτυπο των πράξεών του και ζητά διαρκώς να μάθει πόσους ακριβώς ανθρώπους σκότωσε – εκείνος δεν του απαντά. «Με ρώτησε εάν σοκαρίστηκα και εάν μπορούσα να του εξηγήσω τι ακριβώς συνέβη. Δεν γνώριζε εάν είχε επιτύχει με το σχέδιό του», διότι πίστευε ότι η αστυνομία θα τον είχε συλλάβει νωρίτερα, αλλά θεωρεί ότι «αυτή είναι η αρχή ενός πολέμου που θα διαρκέσει 60 χρόνια».
Η νορβηγική αστυνομία πάντως αμφισβητεί έντονα τις δηλώσεις του Μπρέιβικ ότι υπάρχουν «ακόμα δύο πυρήνες» στην οργάνωση που ανήκει και θεωρεί ότι το πιθανότερο είναι να έδρασε μόνος του.
Ο συνήγορος του δράστη Γκιρ Λίπσταντ δήλωσε ότι δεν γνωρίζει γιατί ο Μπρέιβικ ανέθεσε σε αυτόν την υπεράσπισή του και μάλιστα εξεπλάγη όταν οι αστυνομικοί τού τηλεφώνησαν και του είπαν ότι ο κατηγορούμενος τον ζήτησε. Για αρκετές ώρες σκεφτόταν εάν θα δεχθεί και το συζήτησε με φίλους και συγγενείς, αλλά στο τέλος δέχθηκε να αναλάβει την υπεράσπιση του 32χρονου «διότι πιστεύω ότι το νομικό σύστημα είναι σημαντικό στη δημοκρατία και κάποιος πρέπει να κάνει αυτήν τη δουλειά».
Πρόσθεσε ότι ο πελάτης του πήρε ναρκωτικά για «να είναι δυνατός και αποτελεσματικός» στην επίθεση στο νησί Ουτόγια, δεν διευκρίνισε όμως εάν ο δράστης θα επικαλεστεί «ψυχική διαταραχή», διότι όπως είπε «εκείνος θεωρεί πως είναι ο μοναδικός που κατέχει την απόλυτη αλήθεια» και έτσι είναι πιθανό να μη θελήσει να υποστηρίξει ότι δεν έχει σώας τα φρένας.
Ειδικευμένοι στην κατάρτιση ψυχολογικών προφίλ ψυχίατροι και ψυχαναλυτές επιχειρούν τα τελευταία 24ωρα να εισχωρήσουν στα άδυτα της ψυχής του Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ, προκειμένου να διαπιστώσουν αν είναι παρανοϊκός, όπως υποστηρίζει πλέον ο δικηγόρος του ή έχει «σώας τας φρένας» και άρα είναι σε θέση να δικαστεί.
Σύμφωνα με τις δικαστικές αρχές και το δικηγόρο του Μπρέιβικ, τον Γκέιρ Λίπσταντ, ο ύποπτος αποδέχτηκε μεν τις κατηγορίες, αλλά όχι την «εγκληματική φύση» των κατά συρροή δολοφονιών, τις οποίες θεωρεί πολιτικές πράξεις. Με άλλα λόγια, πιστεύει ότι δεν πρέπει να τιμωρηθεί για τις πράξεις του – γι’ αυτό και αρνήθηκε να δηλώσει αθώος ή ένοχος, όταν ρωτήθηκε από τους ανακριτές. «Ο πελάτης μου πιστεύει ότι οι πράξεις του ήταν αποτρόπαιες, αλλά αναγκαίες. Επιθυμούσε να τραντάξει τη δομή της σημερινής κοινωνίας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο δικηγόρος.
Οι ψυχίατροι έχουν καταλήξει σε ορισμένες προτάσεις για την περίπτωση του δολοφόνου. Ο Βρετανός καθηγητής ψυχιατρικής Τζέρεμι Κόιντ υποστηρίζει ότι, πίσω από την ιδεολογία του δράστη, υποβόσκει μια βαθιά νοητική διαταραχή: «Δε γνωρίζουμε αρκετά για τα κίνητρα του. Ωστόσο, θεωρώ ότι ο δράστης υποφέρει από διανοητική διαταραχή, καθώς οι πράξεις του ξεπερνούν τα όρια του εξτρεμισμού».
Το μανιφέστο 1.500 σελίδων, το οποίο συνέγραψε ο ίδιος ο Μπρέιβικ, δίνει μια εικόνα για το χαρακτήρα του. «Πρόκειται για ένα πραγματικά τρομακτικό ντοκουμέντο. Είναι γραμμένο από έναν άνθρωπο, ο οποίος έχει μελετήσει σε βάθος την κοσμοθεωρία του και την αιτιολογεί λεπτομερώς. Έχει κάνει έρευνα χρόνων, προκειμένου να διαμορφώσει αυτή την απόλυτη ιδεολογία μίσους προς οτιδήποτε μη Σκανδιναβικό. Περιγράφει το πώς θα κατακτήσει τον κόσμο με έναν ιδιαίτερα περίπλοκο και παράφρονα τρόπο», αναφέρει ανωνύμως στο BBC ψυχολόγος, ο οποίος ασχολείται ενεργά με την υπόθεση σαν σύμβουλος των νορβηγικών.
Οι ειδικοί καταλήγουν σε τρεις εκδοχές: ο δράστης ενδέχεται να υποφέρει από παρανοϊκή ψύχωση – ή ψυχωτικές διαταραχές -, από βαριά περίπτωση ναρκισσισμού ή από σχιζοφρένεια. Εξηγούν ότι τα ψυχωσικά άτομα επικεντρώνονται απόλυτα στις ιδέες που υποστηρίζουν, γεγονός το οποίο συνάδει με τη συμπεριφορά του Μπρέιβικ. Ωστόσο, το μόνο που δηλώνουν με σιγουριά είναι ότι πρόκειται για ένα άτομο με συσσωρευμένη οργή.
Προσπαθούν, επίσης, να αναλύσουν τον τρόπο με τον οποίο ο Μπρέιβικ βρίσκει την ταυτότητα του. Οι μεγαλεπήβολες φωτογραφίες, στις οποίες απεικονίζεται με στρατιωτικές στολές και εμβλήματα, αποτελούν στοιχεία παρανοϊκής προσωπικότητας.
Εξετάζουν, επίσης, την κοινωνική κατάσταση του δράστη. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι ήταν απομονωμένος κοινωνικά, όπως φαίνεται ως τώρα, υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να πάσχει από σχιζοφρένεια και εμμονή με την ακροδεξιά ιδεολογία.
Στο μανιφέστο του Μπρέιβικ εντοπίστηκαν κοινές λέξεις και ιδέες με αυτές του «Γιουναμπόμπερ», Θίοντορ Καζίνσκι, του Αμερικανού καθηγητή που βρίσκεται στη φυλακή για βομβιστικές επιθέσεις μέσω ταχυδρομείου, που κράτησαν σχεδόν 20 χρόνια προτού συλληφθεί.
Εάν ο Μπρέιβικ διαγνωσθεί πάντως με διανοητική διαταραχή, οι εισαγγελείς θα δυσκολευθούν να αποδεχθούν την επαγγελματική ετυμηγορία των γιατρών, όπως παραδέχονται και οι ίδιοι. Ο κόσμος φαντάζεται τα διαταραγμένα άτομα ως χαοτικά, με έλλειψη αυτοελέγχου, μια εικόνα εκ διαμέτρου αντίθετη με την άκρως οργανωτική, σχολαστική και παγερά ψύχραιμη συμπεριφορά του κατηγορούμενου.