Το σέλας, που συνήθως εμφανίζεται στους πόλους της Γης, αλλά κατά καιρούς και σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη, όταν είναι πολύ έντονη η ηλιακή δραστηριότητα, είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά φυσικά φαινόμενα.
Ιάπωνες επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι κατά πάσα πιθανότητα βρήκαν σε αρχαίες πέτρινες πινακίδες με σφηνοειδή γραφή των Ασσυρίων τις αρχαιότερες παγκοσμίως περιγραφές γι’ αυτό το φαινόμενο, οι οποίες χρονολογούνται από το 680 έως το 650 π.Χ., πριν δηλαδή πάνω από σχεδόν 2.700 χρόνια.
Οι εν λόγω περιγραφές είναι αρχαιότερες κατά περίπου ένα αιώνα από εκείνες που έως σήμερα θεωρούνταν οι πιο παλιές που περιγράφουν το σέλας και προέρχονται από ένα βαβυλωνιακό κείμενο, γνωστό ως “Αστρονομικά Ημερολόγια”, του 567 π.Χ.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αστροφυσικό Χισάσι Χαγιακάβα του Πανεπιστημίου της Οσάκα, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής “The Astrophysical Journal Letters”.
Τι είναι το σέλας
Το σέλας εμφανίζεται όταν κύματα από φορτισμένα ηλιακά σωματίδια πέφτουν πάνω στο προστατευτικό μαγνητικό πεδίο της Γης. Όσο πιο ισχυρή είναι η ηλιακή “καταιγίδα”, τόσο πιο θεαματικό είναι το φαινόμενο και πιθανότερο να γίνει αντιληπτό πιο νότια από τις πολικές περιοχές.
Φαίνεται πως μια τέτοια ισχυρή ηλιακή καταιγίδα χτύπησε τον πλανήτη μας τον 7ο αιώνα π.Χ. και οι Ασσύριοι αστρολόγοι / αστρονόμοι είδαν και κατέγραψαν το φαινόμενο.
Νωρίτερα φέτος μια άλλη επιστημονική ομάδα ανακοίνωσε ότι πριν περίπου 2.600 χρόνια μια τεράστια ηλιακή καταιγίδα, περίπου δεκαπλάσιας έντασης από ό,τι έχει σημειωθεί στη σύγχρονη εποχή, σάρωσε τη Γη.
Ίχνη από εκείνο το γεωμαγνητικό “βομβαρδισμό” βρέθηκαν με τη μορφή ραδιενεργών ατόμων παγιδευμένων κάτω από τους πάγους της Γροιλανδίας. Δεν αποκλείεται να πρόκειται για την ίδια καταιγίδα που προκάλεσε το σέλας των Ασσυρίων.
Αρχαία αστρονομία
Οι Ιάπωνες ερευνητές μελέτησαν μια σειρά ασσυριακών επιγραφών που βρίσκονται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο και βρήκαν τρεις που που κάνουν περιγραφές για ασυνήθιστα χρώματα στον ουρανό (“κόκκινη λάμψη”, “κόκκινα σύννεφα”, “κόκκινος ουρανός” κ.α.). Το κόκκινο είναι συνήθως το χρώμα που παίρνει το σέλας σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη.
Αν ληφθεί υπόψη ότι το μαγνητικό πεδίο της Γης είναι δυναμικό και μεταβαλλόμενο και ότι πριν χιλιάδες χρόνια ο μαγνητικός βόρειος πόλος βρισκόταν περίπου δέκα μοίρες πιο κοντά στη Μέση Ανατολή από ό,τι σήμερα, τότε αυξάνεται η πιθανότητα, σύμφωνα με τους επιστήμονες, όντως να έγινε αντιληπτό το αρχαίο σέλας ακόμη και από τους Ασσύριους.
Άλλωστε, στο τέλος του 19ου αιώνα υπήρξαν αναφορές για σέλας πολύ νοτιότερα, στο Κάιρο, στη Βαγδάτη και στην Αλεξάνδρεια.
“Σε περίπτωση ισχυρών μαγνητικών καταιγίδων, δεν είναι κάτι υπερβολικά ασυνήθιστο να δει κανείς το σέλας στη Μέση Ανατολή, ακόμη και στο σύγχρονο κόσμο”, ανέφερε ο Χαγιακάβα, σύμφωνα με το Live Science.
Πρόσθεσε ότι η σπανιότητα τέτοιων περιγραφών στα ασσυριακά κείμενα υποδηλώνει πως οι συγγραφείς τους όντως είχαν δει κάτι πολύ απρόσμενο και όχι π.χ. ένα συνηθισμένο κόκκινο ηλιοβασίλεμα.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163