Μετά την εκλογή του, ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, έδειξε το αληθινό του πρόσωπο. Πώς βρέθηκε... απέναντι από τους Σύρους πρόσφυγες και ζόρισε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι ρατσιστικές συμπεριφορές σε βάρος των προσφύγων και πώς έχουν επηρεάσει την τουρκική οικονομία.
Μεσημέρι, σε μία γειτονιά του Φατίχ, στην Κωνσταντινούπολη. Πίσω από το Τέμενος του Πορθητή, κάθε λογής μικρά μαγαζιά, που στην πλειοψηφία τους ανήκουν σε Σύρους πρόσφυγες.
Φτάνοντας εκεί, η πρώτη εικόνα που αντικρίσαμε ήταν η αλλαγή της ταμπέλας ενός fast food, που ήταν γραμμένη στα αραβικά, με μία άλλη που είχε λατινικούς χαρακτήρες. Ο ιδιοκτήτης επέβλεπε τις εργασίες, εμφανώς δυσαρεστημένος. Άλλο ένα… θύμα της εντολής του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, στους Σύρους καταστηματάρχες να αλλάξουν τις επιγραφές των καταστημάτων τους από τα αραβικά, στα τουρκικά.
«Σε κάποιες γειτονιές δεν μπορείς να διαβάσεις τις ταμπέλες. Εδώ είναι Τουρκία. Εδώ είναι Κωνσταντινούπολη», είχε πει χαρακτηριστικά, προσθέτοντας μάλιστα πως “οι Σύροι κλέβουν τις δουλειές των Τούρκων”.
Η… μετάλλαξη του Ιμάμογλου
Αυτή τη στιγμή, στην Κωνσταντινούπολη ζουν 350.000 καταγεγραμμένοι Σύροι πρόσφυγες, ενώ υπολογίζεται πως οι μη καταγεγραμμένοι φτάνουν τους 450.000. Παρά τα μηνύματα αγάπης και ενότητας που έστελνε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του, ο Εκρέμ Ιμάμογλου έδειξε ένα εντελώς διαφορετικό πρόσωπο, από τη στιγμή που εκλέχθηκε δήμαρχος της Πόλης. Ένα πρόσωπο ξενοφοβικό, ακόμα και… ακροδεξιό θα μπορούσαμε να πούμε, βάσει των εμπρηστικών δηλώσεων που έκανε κατά καιρούς για τους Σύρους πρόσφυγες. Σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το NewsIt.gr επικοινώνησε με τη δημαρχία, ζητώντας κάποιο σχόλιο αναφορικά με το σχέδιο του Εκρέμ Ιμάμογλου για το προσφυγικό, αλλά το αίτημα του δεν έγινε δεκτό.
«Στις φετινές δημοτικές εκλογές, οι πολιτικοί του CHP (Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα) έκαναν μία εκστρατεία – ξεκάθαρα- κατά των Σύρων προσφύγων και κατάργησαν τη δημοτική βοήθεια για τους πρόσφυγες, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις απαγόρευσαν την πρόσβαση Σύρων σε παραλίες, από τότε που εκλέχθηκαν.
Στην Κωνσταντινούπολη, το βράδυ που ο υποψήφιος του CHP, Εκρέμ Ιμάμογλου, εκλέχθηκε δήμαρχος, έγινε trend στο Twitter το ρατσιστικό hashtag “Οι Σύριοι γαμ…νται”. Και απευθύνομαι στη συνείδηση όλων: Πού είναι το σωστό σε όλο αυτό;”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο δημοσιογράφος του CNN Turk, Εμρέ Ντινέρ.
Μετά την… μετάλλαξη του, ο κεμαλιστής δήμαρχος βρήκε πολλούς υποστηρικτές, κέρδισε ένα συγκεκριμένο “κοινό” της Κωνσταντινούπολης, γεγονός που ζόρισε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος άρχισε να λαμβάνει αυστηρά μέτρα για να τους περιορίσει και πλέον προσπαθεί με κάθε τρόπο να επανεγκαταστήσει 2.000.000 πρόσφυγες στη Βόρεια Συρία, προκειμένου να… πάρει τη ρεβάνς στο εσωτερικό του ακροατήριο.
Ο Μεχμέτ, που εργάζεται ως μάγειρας στο Φατίχ, ξέρει ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης θέλουν να διώξουν τους πρόσφυγες, αλλά –όπως λέει- δεν ανησυχεί “όσο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το AKP είναι στην εξουσία”.
Από την πλευρά του, ο διευθυντής ΜΚΟ, που εδρεύει στην Πόλη και βοηθά τους Σύρους πρόσφυγες, έχει διαφορετική άποψη: “Όλες οι ενέργειες κατά των Σύρων γίνονται από τον κυβερνήτη της Κωνσταντινούπολης (σ.σ. Αλί Γερλικαγιά/οι κυβερνήτες ορίζονται από την κυβέρνηση). Οι Σύροι έχουν ένα ειδικό καθεστώς που ονομάζεται Προσωρινή Προστασία (σ.σ. Κιμλίκ). Σύμφωνα με αυτό, η κυβέρνηση ορίζει την τοποθεσία, όπου ένας Σύρος μπορεί να ζήσει. Αλλά, όλοι θέλουν να μετακομίσουν στην Κωνσταντινούπολη. Η κυβέρνηση το έλεγξε και έστειλε όσους δεν έχουν καταγραφεί στην Κωνσταντινούπολη, στις πόλεις όπου είχαν καταγραφεί”.
Οι δυσκολίες της καθημερινότητας
Η καθημερινότητα για τους Σύρους πρόσφυγες δεν είναι εύκολη. Αντιμετωπίζουν διακρίσεις και ρατσιστικές συμπεριφορές, τις οποίες αποδίδουν -ως ένα βαθμό- στην προπαγάνδα των τουρκικών ΜΜΕ.
«Υπάρχουν στερεότυπα για τους Σύρους. Ότι είμαστε απολίτιστοι, αμόρφωτοι και συντηρητικοί. Αλλά στην πραγματικότητα, στη συριακή κοινότητα υπάρχει πολυμορφία, όπως και στην τουρκική.
Γνωρίζουμε ότι μας θεωρούν βαρύ φορτίο και πιστεύουν ότι οι Σύροι ανταγωνίζονται τους Τούρκους στην αγορά εργασίας. Τέτοιου είδους απόψεις αντανακλώνται στην καθημερινή ζωή, ειδικά όταν πρόκειται για την ενοικίαση σπιτιού. Έγινε πιο δύσκολο απ’ ό,τι τα προηγούμενα χρόνια. Οι Τούρκοι ιδιοκτήτες άρχισαν να ζητούν περισσότερα χρήματα ως εγγύηση από τους Σύρους ή απλώς ζητούν υψηλότερα ενοίκια απ’ ό,τι θα ζητούσαν από έναν Τούρκο. Όταν το μεσιτικό γραφείο έμαθε ότι είμαστε Σύροι, είπε «ναι, κανένα πρόβλημα, αλλά θα πρέπει να πληρώσετε προκαταβολικά για έναν χρόνο…», αναφέρει ο 52χρονος Χουσεΐν.
“Ο ρόλος των τουρκικών ΜΜΕ, τα οποία ενισχύουν τα στερεότυπα κατά των Σύρων προσφύγων. Τόσο στον έντυπο, όσο και στον διαδικτυακό Τύπο, υπάρχουν αναφορές που οδηγούν σε γενικότητες και στερεότυπα, στοχοποιώντας την συριακή κοινότητα. Τα ΜΜΕ έχουν μεγάλη ευθύνη. Ο τρόπος που παρουσιάζουν τους Σύρους, κάνουν τους Τούρκους να μας φοβούνται. Ως Σύρια αισθάνομαι άσχημα, αλλά δεν μπορώ να τους κατηγορήσω. Αν τα media υιοθετήσουν μια πιο θετική προσέγγιση, θα βοηθήσουν πολύ ώστε να χτιστεί μία κοινωνική… γέφυρα, ανάμεσα στις δύο κοινότητες”, υποστηρίζει 22χρονη φοιτήτρια, που σπουδάζει στην Κωνσταντινούπολη.
Σύρος εργαζόμενος σε ΜΚΟ που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη από το 2012, σκόπευε να πάει στην Ευρώπη το 2015 αλλά τελικά αποφάσισε να μείνει στην Τουρκία, καθώς έκρινε πως είχε περισσότερες ευκαιρίες για μία καλύτερη ζωή. “Νομίζεις ότι μπορείς να ενσωματωθείς καλύτερα, αν μιλάς την ίδια γλώσσα ή έχεις περισσότερα δικαιώματα, αλλά δεν είναι πάντα έτσι. Πολλοί από εμάς, αποφασίσαμε να μείνουμε στην Τουρκία, όχι μόνο διότι η κυβέρνηση μας έδειξε την φιλοξενία της και μας παρέχει ευκολίες, αλλά και επειδή η κοινωνία έδειξε την ανοχή της, σε σύγκριση με την κατάσταση που επικρατεί σε άλλες χώρες”.
Πώς οι Σύροι πρόσφυγες επηρεάζουν την τουρκική οικονομία
Οι μεταναστευτικές ροές είναι απόλυτα συνυφασμένες με την τουρκική οικονομία, καθώς οι Σύροι πρόσφυγες έχουν ενεργό ρόλο στην επιχειρηματικότητα και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Ο δημοσιογράφος του CNN Turk, Εμρέ Ντινέρ, εξηγεί πως “στην Τουρκία, το προσωπικό των εταιρειών είναι 10% Σύροι και 90% Τούρκοι. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη φυσική ροή της οικονομικής ζωής, καθιστώντας την δύσκολη για τους Σύρους που έχουν να πληρώσουν δάνεια, για παράδειγμα. Αυτό τους αναγκάζει να κάνουν δουλειές μέσω συνεργατών τους στην Τουρκία, μειώνοντας έτσι την οικονομική παραγωγικότητα. Τούρκοι και Σύροι επιχειρηματίες έχουν δηλώσει πως «αν η νομοθεσία σε αυτόν τον τομέα αλλάξει και αρθούν οι περιορισμοί, θα μπορούσαμε να υπερβούμε τους τρέχοντες οικονομικούς στόχους μας. Και έτσι, οι μεταναστευτικές ροές στην Τουρκία, έχουν συνδεθεί με την οικονομία. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, οι καταθέσεις Σύρων σε τουρκικές τράπεζες ανήλθαν σε 311 εκατομμύρια τουρκικές λίρες το 2012 και έφτασαν το 1,5 δις το 2015. Τα χρήματα ήταν το ένα πράγμα που έφεραν οι πρόσφυγες. Επίσης, οι Σύροι επιχειρηματίες έχουν συμβάλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην οικονομική ανάπτυξη. Περίπου 10.000 εταιρείες καταρτίζονται από μετανάστες, που σημαίνει περίπου 100.000 νέες θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με την έκθεση, οι πρόσφυγες έχουν συμβάλει στην αύξηση της παραγωγικότητας”.
Το σχέδιο της επανεγκατάστασης
Χθες, τα τουρκικά ΜΜΕ μετέδωσαν πως αντιπροσωπεία της Τουρκίας συναντήθηκε στην Άγκυρα με εκπροσώπους της Ύπατης Αρμοστείας για τους Πρόσφυγες, προκειμένου να συζητήσουν τον εθελοντικό επαναπατρισμό των Σύρων προσφύγων που ζουν στη χώρα. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν να υπάρξει νέος γύρος συνομιλιών, στη Γενεύη, στις αρχές του 2020. Στόχος της Τουρκίας είναι να επανεγκαταστήσει στη Βόρεια Συρία, 2 εκατομμύρια πρόσφυγες.
“Για χρόνια, η Τουρκία έχει επιδιώξει τη διπλωματία με την Ουάσινγκτον για τη δημιουργία μας ζώνης ασφαλείας στην Βόρεια Συρία, ώστε να κάνει εκκαθάριση της περιοχής από τις τρομοκρατικές οργανώσεις και να επανεγκατασταθούν εκεί οι Σύροι πρόσφυγες που ζουν στην Τουρκία. Αλλά η Ουάσινγκτον… έκλεινε τα αυτιά της. Με την επιχείρηση “Πηγή Ειρήνης”, η Τουρκία ανέκτησε εδάφη μεταξύ της Τελ Αμπιάντ και της Ρας αλ Αΐν από μαχητές του YPG. Επιπλέον, μετά τις συμφωνίες που έκανε με την Ουάσινγκτον και την Μόσχα, η Άγκυρα εξασφάλισε μία τεράστια περιοχή για τη δημιουργία ζώνης ασφαλείας κοντά στα σύνορά της, κάνοντας έτσι ένα βήμα πιο κοντά στην τήρηση της υπόσχεσης που έχει δώσει εδώ και χρόνια. Η τουρκική επιχείρηση σχετίζεται με την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας, αλλά και το όφελος των Σύρων προσφύγων. Και πιστεύω ότι αυτά τα δύο σχετίζονται άμεσα μεταξύ τους. Η Τουρκία έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην υποδοχή των Σύρων προσφύγων. Αν οι Σύροι έχουν μια ασφαλή επιλογή, θα επιθυμούν να επιστρέψουν στην χώρα τους”, τονίζει ο Εμρέ Ντινέρ.