Γκάφα είναι ο πιο επιεικής χαρακτηρισμός που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς για να περιγράψει αυτό που έκαναν πολλά αμερικανικά ΜΜΕ χαρακτηρίζοντας μαύρο τον διάσημο Ισπανό ηθοποιό Αντόνιο Μπαντέρας.
Ο Αντόνιο Μπαντέρας είναι ένας από τους υποψήφιους για Όσκαρ Α Ανδρικού Ρόλου για την ταινία «Πόνος και Δόξα». Αυτό έκανε τους ισπανούς να πανηγυρίζουν φυσικά αλλά πολύ γρήγορα η χαρά έδωσε την θέση της στην έκπληξη, όταν είδαν αρκετά αμερικανικά μέσα ενημέρωσης να γράφουν ότι ο διάσημος Ισπανός ηθοποιός είναι φέτος ο μόνος μαύρος άνδρας που θα διεκδικήσει το διάσημο αγαλματάκι. Στην Ισπανία η αντίδραση ήταν άμεση, με τα μέσα ενημέρωσης να χαρακτηρίζουν «ρατσιστικό», «αδαή» και ακαλλιέργητο τον αγγλοσαξωνικό Τύπο, αγνοώντας ότι ο Μπαντέρας είναι Ευρωπαίος και λευκός.
Μετά τις αντιδράσεις, το Deadline -που είχε αναρτήσει στο Twitter πως μόνο δύο μαύροι ηθοποιοί, ο Μπαντέρας και η αφροαμερικανή Σίνθια Ερίβο θα διεκδικήσουν Όσκαρ- «κατέβασε» το μήνυμα. Το Vanity Fair, που είχε δημοσιεύσει πως οι δύο ηθοποιοί ανήκουν στην ίδια κοινότητα, διευκρινίζοντας πως «τεχνικά οι Ισπανοί δεν μπορούν να θεωρηθούν έγχρωμοι», διέγραψε όλη τη φράση μετά τις αντιδράσεις.
Αυτό το ολίσθημα, με αφορμή τον Μπαντέρας, πυροδότησε μία γενικότερη συζήτηση στην ίδια την Ισπανία, αναφορικά με τη σχετικότητα του στερεότυπου της «φυλής» και του «χρώματος» και την αντίληψή του ακόμη και εντός της ίδιας της χώρας. Για παράδειγμα, ένας μελαχροινός, που στην Ισπανία θα θεωρείτο «σκούρος», στην Ινδία, για παράδειγμα, θα θεωρείτο «λευκός». Ο Λατίνος τραγουδιστής Ρίκι Μάρτιν δεν είναι καν μελαχροινός, το αντίθετο, αλλά λόγω της καταγωγής του από το Πουέρτο Ρίκο κατατάσσεται στους «έγχρωμους» Λατίνους.
Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου Ραμόν Γκουτιέρες, «ορισμένα μέσα ενημέρωσης χρησιμοποίησαν την εικόνα του Μπαντέρας για να αποδείξουν πως το Χόλιγουντ δεν είναι ρατσιστικό, πλην όμως το αποτέλεσμα κατέληξε να είναι ο ρατσισμός και οι διακρίσεις». Ο ίδιος υποστηρίζει την υποκειμενική διάσταση της αντίληψης περί φυλών και χρώματος και ειδικά για τις ΗΠΑ επισημαίνει το ρητό τού αφροαμερικανού ακτιβιστή Μάλκομ Χ: «Η ιδέα της “ράτσας” στις ΗΠΑ είναι σαν τη μάρκα Κάντιλακ. Κάθε χρόνο αλλάζει μοντέλο, όμως η διάκριση συνεχίζεται».
