Η απόφαση της κυβέρνησης των ΗΠΑ να στείλει στην Ουκρανία τις αμφιλεγόμενες βόμβες διασποράς για τον πόλεμο με τη Ρωσία έχουν διχάσει τη Δύση, καθώς πρόκειται για ένα επικίνδυνο όπλο που προκαλεί τεράστιες απώλειες και μπορεί να σκοτώσει ακόμα και μετά τη χρήση του.
Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την Παρασκευή (7.7.2023) ότι θα στείλουν βόμβες διασποράς στην Ουκρανία. Ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, παραδέχτηκε ότι «πρόκειται για μια πολύ δύσκολη απόφαση», αλλά τόνισε ότι οι ΗΠΑ στέλνουν στο Κίβεο αυτά τα όπλα επειδή «οι Ουκρανοί ξεμένουν από πυρομαχικά».
Η απόφαση των ΗΠΑ δίχασε τη Δύση και πολλές χώρες εξέφρασαν την αντίθεσή τους στην απόφαση των Αμερικανών να προμηθεύσαν με αυτά τα όπλα την Ουκρανία. Ήδη Βρετανία, Καναδάς, Νέα Ζηλανδία και Ισπανία έδειξαν ότι είναι αντίθετοι στη χρήση των συγκεκριμένων όπλων.
Τι είναι οι βόμβες διασποράς και γιατί θεωρούνται επικίνδυνες
Η χρήση βομβών διασποράς έχει απαγορευτεί σε περισσότερες από 100 χώρες. Τα κράτη αυτά έβγαλαν «στοπ» στα όπλα αυτά, καθώς πέρα από το ότι προκαλούν μεγάλες απώλειες, ενέχουν κινδύνους για τους αμάχους και μπορούν να σκοτώσουν ακόμα και μετά τη χρήση τους.
Οι βόμβες διασποράς περιέχουν πολλαπλά εκρηκτικά μικρότερα βομβίδια, που μπορούν να σκοτώσουν σε μεγάλη έκταση.
Ρίχονται από πύραυλο ή βλήμα πυροβολικού που τις διασκορπίζει κατά τη διάρκεια της πτήσης σε μια ευρεία περιοχή.
Η έκρηξή τους γίνεται κατά την πρόσκρουση. Πολλές φορές όμως, υπάρχει… αστοχία υλικού. Ένα σημαντικό ποσοστό από τις βόμβες διασποράς που θα στείλουν οι ΗΠΑ στην Ουκρανία, δεν εκρήγνυνται τη στιγμή που πέφτουν στο έδαφος. Αυτό συμβαίνει ειδικά όταν προσγειώνονται σε βρεγμένο ή μαλακό έδαφος.
Στη συνέχεια, μπορούν να εκραγούν σε μεταγενέστερη ημερομηνία όταν κάποιος τις πατήσει ή τις πιάσει κατά λάθος. Η έκρηξη προκαλεί ακρωτηριασμό και φυσικά θάνατο.
Γιατί απαγορεύονται
Χώρες όπως η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία, έχουν υπογράψει μια διεθνή συνθήκη – τη Σύμβαση για τα Πυρομαχικά Διασποράς – που απαγορεύει τη χρήση ή την αποθήκευση αυτών των όπλων λόγω των απωλειών που μπορούν να προκαλέσουν στον άμαχο πληθυσμό.
Γιατί τις στέλνουν οι ΗΠΑ στην Ουκρανία
Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, δικαιολόγησε την απόφαση των Αμερικανών να στείλουν στην Ουκρανία τις βόμβες διασποράς. Ο Τζέικ Σάλιβαν τόνισε ότι οι αμερικανικές βόμβες διασποράς που αποστέλλονται στην Ουκρανία αποτυγχάνουν πολύ λιγότερο από εκείνες που ήδη χρησιμοποιούνται από τη Ρωσία στη σύγκρουση.
Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ ανέφερε ότι οι αμερικανικές βόμβες διασποράς έχουν ποσοστό αποτυχίας μικρότερο από 2,5%, ενώ οι ρωσικές έχουν ποσοστό αποτυχίας μεταξύ 30-40%, όπως είπε.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είχε πει σε συνέντευξη στο CNN ότι είχε μιλήσει με τους συμμάχους για την απόφαση αυτή, στο πλαίσιο μέρους πακέτου στρατιωτικής βοήθειας ύψους 800 εκατ. δολαρίων.
Διεθνείς αντιδράσεις
Η απόφαση των ΗΠΑ προκάλεσε πολλές αντιδράσεις. Η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε ότι οι βόμβες διασποράς αποτελούν «σοβαρή απειλή για τη ζωή των αμάχων, ακόμη και πολύ μετά το τέλος της πρόσκρουσης».
Λίγο μετά άρχισαν να δείχνουν την διαφωνία τους και πολλά κράτη της Δύσης και σύμμαχοι των ΗΠΑ.
Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Ρίσι Σούνακ είπε ότι η χώρα του είναι μία από τις 123 χώρες που έχουν υπογράψει τη Σύμβαση για τα πυρομαχικά διασποράς, η οποία απαγορεύει την παραγωγή ή τη χρήση των όπλων αυτών και αποθαρρύνει τη χρήση τους.
Ο πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας Κρις Χίπκινς δήλωσε ότι τα όπλα «αδιάκριτα, προκαλούν τεράστια ζημιά σε αθώους ανθρώπους, δυνητικά, και μπορούν επίσης να έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις». Τόνισε επίσης ότι ο Λευκός Οίκος είχε ενημερωθεί για την αντίθεση της Νέας Ζηλανδίας στη χρήση βομβών διασποράς στην Ουκρανία.
Μάλιστα η Νέα Ζηλανδία ήταν μια από τις χώρες που πίεσαν για τη δημιουργία της συνθήκης κατά της χρήσης των βομβών διασποράς.
Η υπουργός Άμυνας της Ισπανίας Μαργαρίτα Ρόμπλες επισήμανε ότι η χώρα της έχει «σταθερή δέσμευση» ότι ορισμένα όπλα και βόμβες δεν μπορούν να σταλούν στην Ουκρανία.
«”Όχι” στις βόμβες διασποράς και “ναι” στη νόμιμη άμυνα της Ουκρανίας, η οποία, όπως καταλαβαίνουμε, δεν πρέπει να πραγματοποιείται με βόμβες διασποράς», δήλωσε η Ισπανία υπουργός.
Η καναδική κυβέρνηση δήλωσε ότι ανησυχεί ιδιαίτερα για τις πιθανές επιπτώσεις των βομβών αυτών.
Ο Καναδάς δήλωσε επίσης ότι είναι κατά της χρήσης των βομβών διασποράς και ότι παραμένει πλήρως συμμορφωμένος με τη Σύμβαση για τα πυρομαχικά διασποράς.
Η Γερμανία, πάντως, που έχει υπογράψει τη συνθήκη, δήλωσε ότι ενώ δεν θα παράσχει τέτοια όπλα στην Ουκρανία, κατανοεί την αμερικανική στάση.
«Είμαστε βέβαιοι ότι οι Αμερικανοί φίλοι μας δεν πήραν την απόφαση για την προμήθεια τέτοιων πυρομαχικών ελαφρά τη καρδία», δήλωσε ο εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης Στέφεν Χέμπεστρεϊτ.
Από τον ΟΗΕ τονίστηκε ότι «η χρήση τέτοιων πυρομαχικών πρέπει να σταματήσει αμέσως και να μην χρησιμοποιούνται σε κανένα μέρος».
Οι διαβεβαιώσεις των Ουκρανών και η ρωσική αντίδραση
Η ουκρανική κυβέρνηση διαβεβαίωσε τις ΗΠΑ ότι οι βόμβες διασποράς θα χρησιμοποιηθούν μόνο για τη διάσπαση των εχθρικών αμυντικών γραμμών και όχι σε αστικές περιοχές.
Οι ΗΠΑ, η Ουκρανία και η Ρωσία δεν έχουν υπογράψει τη σύμβαση, ενώ τόσο η Μόσχα όσο και το Κίεβο έχουν χρησιμοποιήσει βόμβες διασποράς κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Η Ρωσία πάντως, ανέδρασε έντονα στην απόφαση των ΗΠΑ. Εκπρόσωπος του υπουργείου Άμυνας της Ρωσίας χαρακτήρισε την κίνηση ως «πράξη απελπισίας» και «απόδειξη της ανικανότητας μπροστά στην αποτυχία της πολυδιαφημισμένης ουκρανικής “αντεπίθεσης”».
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε επίσης ότι οι διαβεβαιώσεις της Ουκρανίας ότι θα χρησιμοποιήσει τα πυρομαχικά διασποράς με υπευθυνότητα «δεν αξίζουν τίποτα».
