Η Άνα Αμορός, η Μπρέντα Σόσα, η Ιβόν Κλίνγκλερ, η Λους Μενέντες και η Αναχίτ Αχαρονιάν δεν ήταν παρά γύρω στα είκοσί τους χρόνια όταν υπέστησαν κατατρομοκράτηση, βασανιστήρια και κάθε λογής σεξουαλική βία σε μυστικά κέντρα κράτησης στην Ουρουγουάη. Ανήκουν σε μια ομάδα 28 πρώην φυλακισθεισών για πολιτικούς λόγους, που προσέφυγαν στη δικαιοσύνη το 2011, καταγγέλλοντας περίπου 100 άνδρες, στην πλειονότητά τους στρατιωτικούς, για τα βασανιστήρια, τους βιασμούς και τη σεξουαλική βία που υπέστησαν.
Αντιμέτωπες με τη βραδυπορία της ουρουγουανής δικαιοσύνης, αποφάσισαν να απευθυνθούν στη Διαμερικανική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία έχει προγραμματίσει μια πρώτη ακρόαση τον Μάρτιο του 2021. Οι μηνύσεις τους φέρνουν στο φως υποθέσεις που παρέμεναν θαμμένες για χρόνια. Οι δικηγόροι των στρατιωτικών που κατηγορούν δεν ανταποκρίθηκαν σε επανειλημμένα αιτήματα να παραχωρήσουν συνεντεύξεις.
Το 2019, το Γαλλικό Πρακτορείο άρχισε να συγκεντρώνει τις αφηγήσεις τους.
«Νόμιζα πως μπορούσα να αμυνθώ»
Η Άνα Αμορός, μέλος της Λαϊκής Επαναστατικής Οργάνωσης-33 Ανατολικοί (Organización Popular Revolucionaria-33 Orientales), συνελήφθη στα τέλη του 1972, ενώ βρισκόταν στην έδρα αυτής της αναρχικής συλλογικότητας.
Αφού την μετέφεραν στο στρατόπεδο, οι δεσμοφύλακες την ανάγκασαν να γδυθεί. «Πέρασαν πάνω στο σώμα μου ένα μαστίγιο, από αυτά που είχαν για να χτυπάνε άλογα. Μου είχαν σφαλίσει τα μάτια αλλά ήξερα ότι υπήρχαν πολλοί άντρες γύρω μου».
Μερικές ημέρες αργότερα, οδηγήθηκε μπροστά στον συνταγματάρχη Χιλμπέρτο Βάσκες, που τη βίασε «μια πρώτη φορά».
Δείτε βίντεο:
«Νόμιζα πως όταν μου συνέβαινε, θα δάγκωνα, θα έγδερνα, θα του χτύπαγα τα γεννητικά όργανα. Νόμιζα πως μπορούσα να αμυνθώ… Δεν έκανα τίποτα», λέει με πικρία η συγγραφέας, 72 χρονών σήμερα, μητέρα τεσσάρων παιδιών.
Σύμφωνα με ντοκουμέντα που δημοσιοποιήθηκαν τον Αύγουστο, ο Χιλμπέρτο Βάσκες, σήμερα σε κατ’ οίκον περιορισμό, κατέθεσε το 2006 ενώπιον στρατοδικείου: «εκτελέσαμε, δεν δολοφονήσαμε — αυτά είναι πολύ διαφορετικά πράγματα. Δεν βασανίσαμε, ασκήσαμε πίεση, ήταν το ελάχιστο που μπορούσαμε να κάνουμε για να αποσπάσουμε την αλήθεια».
«Τα όρια της τρέλας»
Η Μπρέντα Σόσα ήταν 21 χρονών όταν τη συνέλαβαν σε σπίτι στην επαρχία, όπου κρυβόταν. Ανήκε στο Κίνημα Εθνικής Απελευθέρωσης (Movimiento de Liberación Nacional, MLN), οργάνωση πιο γνωστή με το όνομα Τουπαμάρος. «Ήταν σαν τον Ρομπέν των Δασών, ονειρευόμουν να πάρω μέρος» στη δράση του MLN, αφηγείται η Μπρέντα, 69 ετών σήμερα, μητέρα δυο παιδιών.
Σε στρατόπεδο βορειοανατολικά της πρωτεύουσας, υπέστη εικονικούς πνιγμούς και ηλεκτροσόκ στους μαστούς και στα γεννητικά όργανα. Κατά τη διάρκεια μιας από τις ατελείωτες ανακρίσεις στις οποίες υποβαλλόταν, έφεραν έναν από τους συντρόφους της «για να δει πώς με βασάνιζαν και να σπάσει, να μιλήσει», θα πει.
Η Λους Μενέντες, 66 ετών σήμερα, μητέρα δυο κορών, συνελήφθη το 1987. Θυμάται ακόμα τις χειροδικίες, αλλά και τα λόγια του βασανιστή της, του Χόρχε Σιλβέιρα, επίφοβου συνταγματάρχη του στρατού ξηράς, φυλακισμένου σήμερα για άλλα εγκλήματα: «‘Όχι, αγαπητή μου, μην ανησυχείς, θα βγεις από εδώ ζωντανή. Σου το υπόσχομαι. Όμως, παρότι κομμουνίστρια, θα προσευχηθείς στον Θεό να πέθαινες, διότι θα σε κάνω να γνωρίσεις τα όρια της τρέλας».
«Διπλή τιμωρία»
Μόλις έγινε γνωστή η επιβολή του πραξικοπήματος, την 27η Ιουνίου 1973, η Ιβόν Κλίνγκλερ, φοιτήτρια ιατρικής, μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, έτρεξε στο πανεπιστήμιο για να οργανώσει την αντίσταση στη δικτατορία.
Η αντίσταση δεν κράτησε παρά μερικές εβδομάδες. Η Ιβόν, όπως αναρίθμητοι άλλοι, απέκτησε φάκελο. Έπειτα από χρόνια στην παρανομία, συνελήφθη το 1982, φυλακίστηκε, βιάστηκε.
«Με έβαζαν να κάνω ντους ακούγοντας τις φωνές ανδρών γύρω μου, στρατιωτών που μίλαγαν για το τι θα μου έκαναν», αφηγείται η Ιβόν, πάνω από εβδομήντα ετών σήμερα, μητέρα δυο γιων.
«Οι γυναίκες υποβάλλονταν σε διπλή τιμωρία, διότι τόλμησαν να κάνουν κάτι που δεν ήταν πρέπον για το φύλο τους και διότι αντιστάθηκαν στους στρατιωτικούς», κρίνει. «Μου έλεγαν: ‘στην πραγματικότητα, αυτό ήθελες να σου κάνουμε’».
Click4more: Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών – ΕΛ.ΑΣ: Μη φοβούνται να μας μιλήσουν
«Και ποιος θα σε ακούσει;»
Αντιμέτωπες με τη δυσπιστία των οικογενειών τους, πολλές από τις γυναίκες αυτές δεν μίλησαν ποτέ για τους βιασμούς και τους βασανισμούς τους.
«Μπορώ να μιλήσω; Πώς μπορώ να μιλήσω; Αυτές είναι οι πρώτες ερωτήσεις. Και μετά — θα με καταλάβουν;» λέει η Ιβόν Κλίνγκλερ.
«Και ποιος θα σε ακούσει;» συμπληρώνει η Αναχίτ Αχαρονιάν, άλλοτε μέλος του MLN, δασκάλα, 71 ετών. Σύμφωνα με την Αχαρονιάν, μετά το τέλος της δικτατορίας, πολλοί άνδρες υιοθέτησαν πραγματιστική προσέγγιση κι έπεισαν τις γυναίκες να αφήσουν στην άκρη τα ψυχικά τραύματά τους που έχασκαν: «‘Πάει. Επιζήσαμε, δεν μιλάμε πια γι’ αυτό, τέλος’».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ