Σε ηλικία 87 ετών έφυγε από τη ζωή, λόγω κορονοϊού, ο Στανισλάβ Σούσκεβιτς. Ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Λευκορωσίας μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, στην οποία μάλιστα εκείνος έπαιξε μεγάλο ρόλο. Γι’ αυτό και θεωρούνταν από τους «νεκροθάφτες» της Σοβιετικής Ένωσης.
Ο Στανισλάβ Σούσκεβιτς, ο άνθρωπος που μαζί με τους Γέλτσιν και Κραβτσούκ «υπέγραψε» τη διάλυση της ΕΣΣΔ, ο άνθρωπος που είπε στον Γκορμπατσόφ τα… μαντάτα, νικήθηκε από τον κορονοϊό, όπως ανακοίνωσε η σύζυγός του, η οποία ελπίζει πως ο πρώτος πρόεδρος της ανεξάρτητης Λευκορωσίας, δεν θα ξεχαστεί και η κηδεία του θα γίνει με έξοδα του κράτους.
«Ελπίζουμε ότι θα γίνει κρατική κηδεία, όμως κανένας δεν έχει έρθει σε επαφή μαζί μας» μέχρι τώρα, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η χήρα του, η Ιρίνα Σούσκεβιτς.
Σύμφωνα με μέσα ενημέρωσης, ο Στανισλάβ Σούσκεβιτς πέθανε αφού είχε εξασθενήσει πολύ από την Covid-19, τα συμπτώματα της οποίας εκδήλωσε το Μάρτιο. Η σύζυγός του είχε δηλώσει στα τέλη Απριλίου πως ο Σούσκεβιτς ήταν διασωληνωμένος.
Στις 8 Δεκεμβρίου 1991, οι πρόεδροι των σοβιετικών δημοκρατιών της Ρωσίας, της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας, Μπόρις Γέλτσιν, Στανισλάβ Σούσκεβιτς και Λεονίντ Κραβτσούκ, είχαν υπογράψει συνθήκη που οργάνωνε τη διάλυση της ΕΣΣΔ, εξαναγκάζοντας λίγο αργότερα τον τελευταίο ηγέτη της, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, να παραιτηθεί. Η συνθήκη εκείνη θεωρήθηκε το πιστοποιητικό θανάτου της σοβιετικής ισχύος και οι Σούσκεβιτς, Γέλτσιν, Κραβτσούκ, οι «νεκροθάφτες» της Σοβιετικής Ένωσης.
«Η ΕΣΣΔ ως γεωπολιτική πραγματικότητα και ως υποκείμενο του διεθνούς δικαίου έπαψε να υφίσταται», ανέφεραν σε κοινή δήλωσή τους ανακοινώνοντας το σχηματισμό της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών.
Ο άνθρωπος που τηλεφώνησε στον Γκορμπατσόφ
Ο Σούσκεβιτς είχε αφηγηθεί αργότερα πως οι άλλοι δύο ηγέτες είχαν αναθέσει στον ίδιο να ενημερώσει τον Γκορμπατσόφ, κάτι που έκανε με ένα αμήχανο τηλεφώνημα στο Κρεμλίνο ενώ ο Γέλτσιν τηλεφωνούσε στον Αμερικανό πρόεδρο Τζορτζ Μπους.
Ο Γκορμπατσόφ, ο οποίος είχε επιβώσει από ένα πραξικόπημα των σκληροπυρηνικών τον Αύγουστο του 1991, από το οποίο είχε ωστόσο βγει σοβαρά εξασθενημένος, υποχρεώθηκε να παραιτηθεί εβδομάδες αργότερα ενώ η υποστολή της σοβιετικής σημαίας γινόταν για τελευταία φορά στο Κρεμλίνο.
Ο Σούσκεβιτς κυβέρνησε τη Λευκορωσία μέχρι το 1994, οπότε εξαναγκάσθηκε να παραιτηθεί από τους βουλευτές, καθώς κατηγορήθηκε μαζί με άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους για διαφθορά σε μία έκθεση του επικεφαλής μιας κοινοβουλευτικής επιτροπής κατά της διαφθοράς, του Αλεξάντρ Λουκασένκο, ο οποίος είναι σήμερα πρόεδρος της χώρας και… στενός σύμμαχος του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Μερικούς μήνες αργότερα, ο Λουκασένκο θα κερδίσει τις προεδρικές εκλογές με αντιπάλους τον Σούσκεβιτς και άλλους υποψηφίους.
Σχεδόν 30 χρόνια αργότερα, ο Λουκασένκο εξακολουθεί να βρίσκεται στην εξουσία, επικεφαλής ενός αυταρχικού καθεστώτος, του οποίου ελέγχει όλους τους μοχλούς.
Πολέμιος του Λουκαρένκο
Ο Στανισλάβ Σούσκεβιτς, από την πλευρά του, ηγήθηκε μέχρι το 2018 ενός αντιπολιτευόμενου σοσιαλδημοκρατιού κόμματος. Το 2012, έπειτα από μια κινητοποίηση διαμαρτυρίας, είχε δηλώσει πως το λευκορωσικό καθεστώς του είχε απαγορεύσει να εγκαταλείψει τη χώρα.
Παρέμεινε ένας επικριτής του Λουκασένκο και υποστήριξε τις μαζικές διαδηλώσεις εναντίον του μετά τις αμφισβητούμενες εκλογές του 2020, αν και δεν συμμετείχε ο ίδιος στις διαδηλώσεις λόγω των προβλημάτων με την υγεία του.
Σε συνέντευξή του στο Reuters τον Αύγουστο του 2020, είχε ορθά προβλέψει πως ο Λουκασένκο θα κρατηθεί στην εξουσία με την υποστήριξη των λευκορωσικών ενόπλων δυνάμεων και της Μόσχας.
«Ο Λουκασένκο εξυπηρετεί το Κρεμλίνο επειδή διαφορετικά δεν θα μπορούσε να σταθεί. Το Κρεμλίνο … τον στηρίζει», είχε πει.
«Σε τέτοιες συνθήκες, είναι δύσκολο για την καταπονημένη και βασανισμένη λευκορωσική αντιπολίτευση να παλέψει με τη Ρωσία».
Το 1997 ο Λουκασένκο υπέγραψε ένα ειδικό διάταγμα με το οποίο η σύνταξη του Σούσκεβιτς είχε παγώσει και δεν αναπροσαρμοζόταν τιμαριθμικά. Το 2015, όταν η αξία της σύνταξής του είχε πέσει σχεδόν στο μηδέν, υποχώρησε και την αύξησε στο ισόποσο των 220 δολαρίων ΗΠΑ το μήνα.
Οι αναφορές στον Στανισλάβ Σούσκεβιτς αφαιρέθηκαν από τα σχολικά εγχειρίδια το 2021, αφού είχε μιλήσει επανειλημμένα κατά της καταστολής των διαμαρτυριών από τον Λουκασένκο.
Η είδηση του θανάτου του μεταδόθηκε σήμερα από το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Belta, το οποίο παρέθεσε μόνο σε έξι παραγράφους ένα απλό χρονολόγιο της ακαδημαϊκής και πολιτικής σταδιοδρομίας του.
