Εκτός ελέγχου. Έτσι περιγράφει ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας την κατάσταση στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια. Το εργοστάσιο έχουν καταλάβει οι ρωσικές δυνάμεις από τον πρώτο καιρό της εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ο Ραφάελ Γκρόσι, σε συνέντευξή του στο Associated Press, απεύθυνε έκκληση στη Ρωσία και στην Ουκρανία να επιτρέψουν το συντομότερο δυνατό σε ειδικούς να επισκεφτούν τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια ώστε να σταθεροποιήσουν την κατάσταση και να αποφευχθεί ο κίνδυνος πυρηνικού ατυχήματος!
Η κατάσταση είναι όλο και πιο επικίνδυνη στη Ζαπορίζια είπε ο Γκρόσι. «Κάθε αρχή της πυρηνικής ασφάλειας έχει παραβιαστεί», τόνισε και υπογράμμισε ότι «αυτό που διακυβεύεται είναι εξαιρετικά σοβαρό και εξαιρετικά επικίνδυνο». Το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια έχει καταληφθεί από τις δυνάμεις της Ρωσίας από τις αρχές Μαρτίου, λίγο μετά την εισβολή που ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου.
Ο επικεφαλής της ΙΑΕΑ μίλησε για παραβιάσεις ασφαλείας «σε ένα μέρος όπου ο πόλεμος βρίσκεται σε εξέλιξη», κοντά σε εδάφη που ελέγχονται από τη Ρωσία.
«Υπάρχει μια παράδοξη κατάσταση, στην οποία το εργοστάσιο ελέγχεται από τη Ρωσία, αλλά το ουκρανικό προσωπικό συνεχίζει να εκτελεί τις πυρηνικές του επιχειρήσεις, οδηγώντας σε αναπόφευκτες στιγμές τριβής και βίας», επισήμανε ο Ραφάελ Γκρόσι.
Η αλυσίδα εφοδιασμού εξοπλισμού και ανταλλακτικών έχει διακοπεί, «άρα δεν είμαστε σίγουροι ότι το εργοστάσιο λαμβάνει όλα όσα χρειάζεται». Μάλιστα, δήλωσε ότι ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας πρέπει να προχωρήσει σε επιθεώρηση του σταθμού ώστε να διασφαλίσει ότι το πυρηνικό υλικό προστατεύεται «και υπάρχει πολύ πυρηνικό υλικό εκεί που πρέπει να επιθεωρηθεί», είπε.
«Όταν τα βάζεις όλα αυτά μαζί, έχεις μια λίστα πραγμάτων που δεν πρέπει ποτέ να συμβαίνουν σε καμία πυρηνική εγκατάσταση. Και γι’ αυτό επιμένω από την πρώτη μέρα (σ.σ. του πολέμου προφανώς) πως πρέπει να μπορούμε να πηγαίνουμε εκεί (στη Ζαπορίζια) για να κάνουμε ελέγχους και επισκευές και να βοηθήσουμε όπως κάναμε και με το Τσερνόμπιλ», πρόσθεσε.
Η κατάληψη της Ζαπορίζια από τους Ρώσους ενέτεινε τους φόβους ότι ο μεγαλύτερος από τους 15 πυρηνικούς αντιδραστήρες της Ουκρανίας θα μπορούσε να υποστεί ζημιά, πυροδοτώντας μια άλλη έκτακτη ανάγκη, όπως το ατύχημα του Τσερνόμπιλ το 1986, τη χειρότερη πυρηνική καταστροφή στον κόσμο, που συνέβη περίπου 110 χιλιόμετρα βόρεια του Κιέβου.
Η ΙΑΕΑ πρέπει να πάει στη Ζαπορίζια, όπως έκανε και στο Τσερνόμπιλ, για να εξακριβώσει τι ακριβώς συμβαίνει και να «αποτρέψουν ένα πυρηνικό ατύχημα».
Ο επικεφαλής της ΙΑΕΑ είπε ότι αυτός και η ομάδα του χρειάζονται προστασία για να φτάσουν στο εργοστάσιο και την επείγουσα συνεργασία Ρωσίας και Ουκρανίας. «Κάθε πλευρά θέλει αυτή η διεθνής αποστολή να μεταβεί από διαφορετικές τοποθεσίες, κάτι που είναι κατανοητό υπό το φως της εδαφικής ακεραιότητας και των πολιτικών εκτιμήσεων», είπε, αλλά υπάρχει κάτι πιο επείγον και αυτό είναι η μεταφορά της ομάδας της ΙΑΕΑ στη Ζαπορίζια.
«Ο ΙΑΕΑ, με την παρουσία της, θα είναι αποτρεπτική σε οποιαδήποτε πράξη βίας εναντίον αυτού του πυρηνικού σταθμού», σημείωσε ο Γκρόσι. «Παρακαλώ λοιπόν ως επικεφαλής ενός διεθνούς οργανισμού, παρακαλώ και τις δύο πλευρές, να αφήσουν αυτή την αποστολή να προχωρήσει», πρόσθεσε.
