Τρία χρόνια συμπληρώνονται, σήμερα 09.04.2024, από την ημέρα που ο πρίγκιπας Φίλιππος, σύζυγος της βασίλισσας Ελισάβετ, έφυγε από τη ζωή.
Αδύνατος, επιβλητικός, με βλέμμα αετού, ο πρίγκιπας Φίλιππος παρέμεινε μέχρι το τέλος άκαμπτος στο καθήκον, λιτός στα λόγια και στάθηκε για σχεδόν επτά δεκαετίες στο πλευρό της βασίλισσας Ελισάβετ.
Το μακροβιότερο αρσενικό μέλος της βρετανικής βασιλικής οικογένειας, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 100 ετών.
Πρίγκιπας του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βορείου Ιρλανδίας, ελληνικής καταγωγής, και βασιλικός σύζυγος από τις 6 Φεβρουαρίου 1952, όταν η πριγκίπισσα Ελισάβετ ανήλθε στο θρόνο ως Ελισάβετ Β’, έως τις 9 Απριλίου 2021, οπότε ο Φίλιππος απεβίωσε.
Δεν έγινε ποτέ βασιλιάς
Ως σύζυγος της βασίλισσας, ο Φίλιππος υποστήριξε τη σύζυγό του στα καθήκοντα της και τη συνόδευε σε τελετές. Στις 22 Φεβρουαρίου 1957, η Ελισάβετ χορήγησε στο σύζυγό της τον τίτλο του πρίγκιπα του Ηνωμένου Βασιλείου, μέσω βασιλικού διατάγματος.
Ο λόγος, που δεν έγινε βασιλιάς, οφείλεται στο πρωτόκολλο. Ο τίτλος του βασιλιά μπορεί να δοθεί μόνο σε κάποιον που κληρονομεί τον θρόνο.
Η γέννηση στην Ελλάδα, η εξορία και ο γάμος με την Ελισάβετ
Ως απόγονος του Οίκου του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουργκ-Γκλύξμπουργκ, ο Φίλιππος γεννήθηκε όντας μέλος της ελληνικής και της δανικής βασιλικής οικογένειας. Η οικογένειά του εξορίστηκε από τη χώρα όταν εκείνος ήταν ακόμη βρέφος.
Ο Φίλιππος γεννήθηκε στις 10 Ιουνίου 1921 στο ανάκτορο Μον Ρεπό της Κέρκυρας. Ο πατέρας του, πρίγκιπας Ανδρέας (1882-1944), ήταν γιος του βασιλιά των Ελλήνων Γεωργίου Α’ και αδελφός του βασιλιά Κωνσταντίνου Α’.
Η μητέρα του, πριγκίπισσα Αλίκη (1885-1969), ήταν κόρη του μαρκήσιου Λούις Αλεξάντερ Μαουντμπάτεν και της πριγκίπισσας Βικτωρίας της Έσσης, εγγονής της Βασίλισσας Βικτωρίας του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ο πρίγκιπας Φίλιππος αγαπούσε βαθιά την Ελλάδα. Σημαντικό στοιχείο της κηδείας του ήταν το κομμάτι της ελληνικής σημαίας που τοποθετήθηκε στο φέρετρό του. Επισκέφθηκε την Ελλάδα 11 φορές σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Όταν η οικογένειά του φυγαδεύτηκε από την Ελλάδα με ένα βρετανικό αντιτορπιλικό, ο μικρός Φίλιππος σύμφωνα με τον βασιλικό θρύλο, μεταφέρθηκε στο πλοίο σε ένα παλιό πορτοκαλί κιβώτιο.
Η μητέρα του, πριγκίπισσα Αλίκη, κατέληξε σε μια ελβετική κλινική προτού γίνει καλόγρια της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας. Ο πατέρας του Φίλιππου, κατευθύνθηκε στη Ριβιέρα και ζούσε μια ζωή σε καζίνο. Τελικά οι τέσσερις αδελφές παντρεύτηκαν Γερμανούς πρίγκιπες.
Κανείς, όπως φάνηκε, δεν μπορούσε να φροντίσει τον νεαρό Φίλιππο. Τον έστειλαν στο σχολείο, πρώτα στη Γερμανία την ώρα που οι Ναζί έπαιρναν την εξουσία, και στη συνέχεια τον έστειλαν στη Βρετανία.
Ο νεαρός Φίλιππος, ανατράφηκε κυρίως σε βρετανικό περιβάλλον. Φοίτησε στο Σχολείο Γκόρντονστουν της Σκωτίας και στο Βασιλικό Ναυτικό Κολέγιο του Ντάρτμουθ. Από τον Ιανουάριο του 1940 έως το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν σε μάχιμη υπηρεσία στο Βασιλικό Ναυτικό, στη Μεσόγειο και τον Ειρηνικό με τον βαθμό του ανθυποπλοιάρχου.
Στο Γκόρντονστουν της Σκωτίας, βρισκόταν υπό το άγρυπνο μάτι του ανθρώπου που ήταν ίσως η σημαντικότερη ανδρική επιρροή του, του εβραιογερμανού παιδαγωγού Κουρτ Χαν.
Το Γκόρντονστουν ήταν ένα πολύ σκληρό, κάπως πουριτανικό σχολείο και ο Χαν, ο οποίος είχε υπάρξει σημαντική διπλωματική προσωπικότητα στη Γερμανία του Κάιζερ είχε μια ζοφερή άποψη για τον σύγχρονο κόσμο.
Για να καταπολεμήσει την ηθική παρακμή, ο Χαν ήθελε μια ομάδα από σκληρούς, μη συναισθηματικούς, νέους άνδρες (οι γυναίκες δεν συμμετείχαν). Ο Φίλιππος ήταν ένας από αυτούς.
Αυτό που… βοήθησε ήταν ο ερχομός του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ως ανυπόμονος και λαμπρός νεοσύλλεκτος στο Βασιλικό Ναυτικό το 1939 ο Φίλιππος υπηρέτησε γενναία, παρασημοφορήθηκε και προήχθη, και τελείωσε τον πόλεμο έχοντας αναδειχθεί από σημαιοφόρος σε αξιωματικό του ναυτικού.
Από τον Ιούλιο του 1939 άρχισε να αλληλογραφεί με τη 13χρονη τότε πριγκίπισσα Ελισάβετ, η οποία ήταν μακρινή ξαδέλφη του, την οποία είχε συναντήσει για πρώτη φορά το 1934.
Μετά τον πόλεμο, ο Φίλιππος πήρε την απαιτούμενη άδεια από το Γεώργιο ΣΤ΄ προκειμένου να παντρευτεί την Ελισάβετ. Πριν από την επίσημη ανακοίνωση του αρραβώνα τους, παραιτήθηκε από τα διαιώματά του στους θρόνους της Ελλάδας και της Δανίας και έγινε Βρετανός υπήκοος, υιοθετώντας το επώνυμο Μαουντμπάττεν των παππούδων του από την πλευρά της μητέρας του.
Μετά από ένα αρραβώνα πέντε μηνών, παντρεύτηκε με την Ελισάβετ, στις 20 Νοεμβρίου 1947, με την τελετή να μεταδίδεται τηλεοπτικά από το BBC σε πάνω από 200 εκατομμύρια ανθρώπους.
Λίγο πριν από το γάμο, ο βασιλιάς του χορήγησε τον τίτλο “βασιλική υψηλότητα” και τον έχρισε δούκα του Εδιμβούργου. Ο Φίλιππος αποστρατεύθηκε όταν η Ελισάβετ έγινε βασίλισσα το 1952, έχοντας προηγουμένως φθάσει μέχρι το βαθμό του αντιπλοιάρχου. Η σύζυγός του τον ονόμασε πρίγκιπα του Ηνωμένου Βασιλείου το 1957.
Ο Φίλιππος απέκτησε τέσσερα παιδιά με την Ελισάβετ: τον Κάρολο, την Άννα, τον Ανδρέα και τον Εδουάρδο.
Ασκούσε έντονη κριτική στο βρετανικό κατεστημένο και γενικότερα στις βρετανικές επιχειρήσεις και τη βιομηχανία.
Αφού παντρεύτηκε τη βασίλισσα το 1947, χρειάστηκε να αντιμετωπίσει έναν τεράστιο σνομπισμό από αυλικούς και ανώτερους πολιτικούς, που χαιρόταν να τον κοροϊδεύουν ως «ο Γερμανός».
Για τη βασίλισσα και τον Φίλιππο φαίνεται ότι ήταν έρωτας σχεδόν με την πρώτη ματιά, κεραυνοβόλος.
Τίποτα δεν έκανε τον Δούκα του Εδιμβούργου να θυμώσει περισσότερο από τις ιστορίες στο Τύπο για τις υποτιθέμενες σχέσεις του. Ως νεαρός παντρεμένος, ήταν εξαιρετικά ελκυστικός και έβρισκε ανυπόφορες τις ασφυκτικές συμβάσεις της ζωής στην Αυλή του Λονδίνου.
Η σχέση του με τον Κάρολο
Η μεγαλύτερη κατηγορία εναντίον του ήταν ότι αποδείχθηκε κακός πατέρας.
Λέγεται συχνά ότι ο γιος του Κάρολος ήταν μια απογοήτευση και ότι ο Φίλιππος ήταν, με τη σειρά του, μια απογοήτευση για τον Κάρολο.
Παρόλο που οι δυο τους διέφεραν βαθύτατα στην ιδιοσυγκρασία, μοιράζονταν πάντα περισσότερα απ’ ό,τι καταλάβαινε μεγάλο μέρος του έξω κόσμου. Ο Κάρολος άντλησε τα πνευματικά του ενδιαφέροντα εν μέρει από τον πατέρα του και το ίδιο ισχύει και για το παθιασμένο ενδιαφέρον του για τη φύση, τη γεωργία και τον περιβαλλοντισμό.
Και οι δύο άνδρες αναζητούσαν παρηγοριά στη ζωγραφική, με τους δύο να είναι μάλλον καλύτεροι από επαρκείς με τα πινέλα τους.
Ο Δούκας του Εδιμβούργου λέγεται ότι βρήκε τη μοιχεία του γιου του με την Καμίλα οδυνηρή και ακατανόητη.
Εκείνοι που γνωρίζουν καλύτερα, τα παιδιά και τα εγγόνια του, μιλούν για έναν σοφό, αφοσιωμένο άνθρωπο που τα πήγαινε πολύ καλά με τα μικρά παιδιά και έπαιζε πολύ μαζί τους.
Πολύ αργότερα, όταν ο γάμος του Καρόλου με την Νταϊάνα κατέρρευσε, έγραφε στην πριγκίπισσα επιστολές που έδινε χρήσιμες συμβουλές.
Μετά το θάνατο της Νταϊάνα αφοσιώθηκε στο να στηρίξει τον Γουίλιαμ και τον Χάρι.
Αυτό που αναμφίβολα ισχύει είναι ότι ήταν ένας άνθρωπος της εποχής του. Ήταν ευαίσθητος και, όπως έλεγαν οι φίλοι του, ντροπαλός. Σκεφτόταν βαθιά για μερικά από τα μεγαλύτερα σύγχρονα προβλήματα, όπως η επίδραση του ανθρώπινου πληθυσμού στον πλανήτη, και είχε το ενδιαφέρον κάθε πρόθυμου ερασιτέχνη για την επιστήμη.
Μπλόφαρε όμως και παρουσίαζε στον κόσμο ένα συχνά απαγορευτικό παρουσιαστικό. Τον ενδιέφερε βαθιά η θρησκεία. Διάβαζε φιλοσοφία και ποίηση, αλλά μιλούσε σαν να μην το έκανε.
Από πολλές απόψεις, αντιπροσώπευε όντως τη Βρετανία της αρχής της βασιλείας της Βασίλισσας – μια κοινωνία πολύ πιο στρατιωτική, ιεραρχική, λιτή, κουμπωμένη, που είχε την τάση να βλέπει τις υπόλοιπες ανθρώπινες οικογένειες του κόσμου με ωμά στερεοτυπικούς όρους.
Όπως πολλοί από εκείνη τη γενιά, πιθανώς έβρισκε τους νεότερους Βρετανούς ακατανόητα ατημέλητους, με τατουάζ, υπέρβαρους και με αυτολύπηση.
Καθώς οι Βρετανοί άλλαζαν, το ίδιο έκανε και ο Δούκας. Ήταν ένας πρώιμος στοχαστής πάνω στην προστασία του περιβάλλοντος, τη ρύπανση και την καταστροφή των άγριων περιοχών.
Αν και δεν ήταν ποτέ ο επικίνδυνος σοσιαλιστής ριζοσπάστης, δεν έχασε ποτέ την πεποίθησή του ότι τα περισσότερα πράγματα, τις περισσότερες φορές, άξιζαν να αμφισβητηθούν και να κλονιστούν.
Ένα από τα μεγάλα επιτεύγματα της βασίλισσας είναι ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της μακράς βασιλείας της κράτησε τις προσωπικές της απόψεις τόσο αποτελεσματικά κρυμμένες.
Κατάλαβε ότι ήταν ένα έμβλημα – ένα σύμβολο του έθνους – και τα σύμβολα δεν πρέπει να μιλούν.
Πληροφορίες από Dailymail
