Η πριγκίπισσα Νταϊάνα σφίγγει το χέρι ασθενούς με AIDS και σοκάρει το σύμπαν. Ήταν μία τόσο δα μικρή αλλά θαρραλέα χειρονομία, μία πράξη ανθρώπινης καλοσύνης που κατάφερε να αλλάξει τον τρόπο που ο κόσμος αντιμετώπιζε τους ασθενείς με AIDS.
Στις 9 Απριλίου 1987, στο αποκορύφωμα της επιδημίας του HIV/AIDS, η πριγκίπισσα Νταϊάνα συμφώνησε να ανοίξει την πρώτη εξειδικευμένη μονάδα της Βρετανίας για ασθενείς με τη νόσο στο νοσοκομείο Middlesex του Λονδίνου.
Σε μια εποχή μεγάλου φόβου και αβεβαιότητας σχετικά με τον HIV, ο οποίος τότε δαιμονοποιούνταν ως η «πανούκλα των γκέι», η πριγκίπισσα ήταν αποφασισμένη να στείλει ένα δυνατό μήνυμα.
Η Νταϊάνα χρησιμοποίησε την εικόνα της για να υποστηρίξει τους ασθενείς αλλά και να καταρρίψει τα στερεότυπα και τους μύθους γύρω από τον HIV και τη μετάδοσή του.
Με το εκθαμβωτικό χαμόγελό της και τον αέρα μία σταρ, περπάτησε στη μονάδα του νοσοκομείου, συνομιλώντας τόσο με το προσωπικό όσο και με τους ασθενείς. Το σημαντικότερο είναι ότι τους έσφιξε το χέρι.
Χωρίς γάντια, με γυμνά χέρια.
Με μια χειραψία, διέψευσε την ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι ο HIV μπορεί να μεταδοθεί με την επαφή δέρμα με δέρμα – μια προκατάληψη που είχε οδηγήσει στον στιγματισμό όσων νοσούσαν από AIDS.
Με τη στάση της, η Νταϊάνα δεν έσπασε απλώς τα ταμπού γύρω από την ασθένεια αλλά προσπάθησε να καταρρίψει και το ομοφοβικό στίγμα που συνδέονταν με το AIDS.
Πράγματι, ήταν τέτοιο το στίγμα γύρω από την ασθένεια που εννέα από τους δέκα ασθενείς με τους οποίους μίλησε και έσφιξε το χέρι αρνήθηκαν να φωτογραφηθούν από φόβο μήπως αποκαλυφθεί η ταυτότητά τους.
Μόνο ένας, ο Ιβάν Κοέν, συμφώνησε, αλλά υπό τον όρο ότι η φωτογραφία να τραβηχτεί από πίσω του, με μόνο την πλάτη του στο πλάνο.
Photo by Anwar Hussein / WireImag / Getty Images
Έτσι, με τον Τύπο και τις τηλεοπτικές κάμερες στραμμένες πάνω της, η πριγκίπισσα Νταϊάνα κάθισε απέναντι από έναν ομοφυλόφιλο άνδρα που είχε διαγνωστεί με AIDS – και του έσφιξε δημοσίως το χέρι.
Λέγεται ότι η πριγκίπισσα Νταϊάνα είχε άγχος για την αντίδραση του κοινού στην επίδειξη καλοσύνης της, αλλά το μήνυμά της ήταν σαφές και περιεκτικό.
«Ο HIV δεν κάνει τους ανθρώπους επικίνδυνους για να τους γνωρίζει κανείς» είπε στους δημοσιογράφους που περίμεναν. «Μπορείτε να τους σφίξετε το χέρι και να τους αγκαλιάσετε. Ο Θεός ξέρει ότι το χρειάζονται».
Η εικόνα και τα λόγια της έκαναν τον γύρο του κόσμου και έπεισαν το κοινό ότι το AIDS – και πιο συγκεκριμένα οι άνθρωποι με την ασθένεια – δεν είναι κάτι που πρέπει να φοβάται κανείς.
Η πριγκίπισσα συνέχισε να εργάζεται για την αποστιγματοποίηση του HIV/AIDS για το υπόλοιπο της ζωής της.
Πραγματοποιούσε συχνά μυστικές επισκέψεις τόσο στο κέντρο «London Lighthouse» όσο και στην πρωτοποριακή μονάδα για τον HIV στο νοσοκομείο Mildmay στο ανατολικό Λονδίνο.
Επίσης, όποτε πήγαινε σε περιοδείες στο εξωτερικό, επισκεπτόταν μονάδες AIDS/HIV.
Μία επίσκεψη σε κλινική HIV στο κέντρο της Νέας Υόρκης παρουσιάζεται στον 4ο κύκλο της σειράς «The Crown».
Έγινε προστάτιδα του National AIDS Trust, μιλώντας τακτικά στις εκδηλώσεις του. Το 1993, έδωσε μια ομιλία για τις επιπτώσεις του HIV στις μητέρες και τα παιδιά, καταρρίπτοντας περαιτέρω τον μύθο ότι το HIV/AIDS προσβάλλει αποκλειστικά την ομοφυλοφιλική κοινότητα.
Η «πριγκίπισσα της καρδιάς», χαρακτηρισμός που της είχε αποδοθεί, συνόψισε τη στάση της σε τηλεοπτική συνέντευξη το 1995:
«Τίποτα δεν με κάνει πιο ευτυχισμένη από το να προσπαθώ να βοηθήσω τους πιο ευάλωτους ανθρώπους της κοινωνίας. Είναι ένας στόχος και ένα ουσιαστικό μέρος της ζωής μου, ένα είδος πεπρωμένου».
Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι επηρέασε πραγματικά τον τρόπο με τον οποίο όλος ο κόσμος σκεφτόταν για το AIDS και τον HIV.
Τις ημέρες που ακολούθησαν το θανατηφόρο τροχαίο ατύχημά της το 1997, ο Gavin Hart του National AIDS Trust δήλωσε στο BBC:
«Κατά τη γνώμη μας, η Νταϊάνα ήταν η σημαντικότερη πρέσβειρα ευαισθητοποίησης για το AIDS στον πλανήτη και κανείς δεν μπορεί να καλύψει το κενό της όσον αφορά στο έργο που έκανε».
Ωστόσο, μετέδωσε το πάθος της για τη βοήθεια των ευάλωτων στους γιους της, πρίγκιπες Γουίλιαμ και Χάρι, τους οποίους και έπαιρνε μαζί της όταν «τρύπωνε» σε ξενώνες για να συνομιλεί με ασθενείς και να ανεβάσει το ηθικό τους.
Τόσο ο Γουίλιαμ όσο και ο Χάρι συνέχισαν έκτοτε το έργο της.
Ο Χάρι ειδικότερα έχει μιλήσει σε διεθνείς εκδηλώσεις για το AIDS και έχει μάλιστα εξεταστεί δημοσίως για την ασθένεια σε μια περαιτέρω προσπάθεια να διαδώσει την ιδέα ότι ο HIV δεν είναι μια φοβερή μάστιγα αλλά μια θεραπεύσιμη λοίμωξη.
Η ιστορία έχει δείξει ότι η «τολμηρή χειρονομία» της πριγκίπισσας Νταϊάνα προκάλεσε αναμφισβήτητα μια αλλαγή στη στάση της κοινής γνώμης απέναντι στο AIDS και τον HIV.
Σε λιγότερο από ένα μήνα, ο πρόεδρος Ρόναλντ Ρέιγκαν εκφώνησε μια παθιασμένη ομιλία για το θέμα, λέγοντας ότι ο HIV είναι μια ασθένεια και ότι είναι καθήκον μας να βρούμε μια θεραπεία, αντί να κρίνουμε τους συνανθρώπους μας.
Ένα χρόνο περίπου αργότερα, η σαπουνόπερα EastEnders παρουσίασε τον πρώτο της χαρακτήρα με HIV, όταν αποκαλύφθηκε ότι ο Mark Fowler είχε μολυνθεί από τον ιό.
Υπήρχε επίσης κι ένα πιο πρακτικό αποτέλεσμα. Το στίγμα του AIDS/HIV ήταν τέτοιο που οι επιστήμονες που αναζητούσαν αποτελεσματικές θεραπείες δυσκολεύονταν να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση.
Σήμερα, αν και δεν υπάρχει ακόμη θεραπεία για τον HIV, η μόλυνση δεν αποτελεί αυτόματη θανατική καταδίκη. Τα νέα φάρμακα σημαίνουν ότι η πάθηση μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία χωρίς μακροχρόνιες αρνητικές επιπτώσεις.
Και σε μεγάλο βαθμό, όλα αυτά οφείλονται σε μια απλή χειραψία που εκείνη την εποχή ήταν μια τολμηρή και θαρραλέα απόφαση.
Με πληροφορίες από Dailymail