Οι αρχές της Ρωσίας κλείνουν και το Κέντρο Ζαχάροφ. Πρόκειται για έναν από τους τελευταίους θεσμούς για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έχουν απομείνει στη χώρα. Το Κέντρο Ζαχάροφ φέρει το όνομα του βραβευμένου με Νόμπελ Ειρήνης Αντρέι Ζαχάροφ.
Η διάλυση της οργάνωσης Κέντρο Ζαχάροφ εντάσσεται στο πλαίσιο του πογκρόμ που οι αρχές της Ρωσίας έχουν εξαπολύσει κατά κάθε κριτικής φωνής μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Το δημοτικό δικαστήριο της Μόσχας διέταξε τη διάλυση του Κέντρου Ζαχάροφ, επειδή «οργάνωσε παρανόμως στη Ρωσία διασκέψεις και εκθέσεις εκτός της τοπικής ζώνης δραστηριότητάς του που προβλέπεται στο καταστατικό του.
Είναι τουλάχιστον η τρίτη φορά που οι ρωσικές αρχές χρησιμοποιούν τον λόγο αυτόν για να διαλύσουν μία οργάνωση με επικριτικές απόψεις.
Τον Ιανουάριο, για τον ίδιο λόγο, το ίδιο δικαστήριο διέταξε την διάλυση της Ομάδας Ελσίνκι της Μόσχας, της παλαιότερης μη κυβερνητικής οργάνωσης υπεράσπισης των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην Ρωσία. Ακολούθησε τον Απρίλιο το Κέντρο Sova για την μελέτη του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.
Την περασμένη άνοιξη, το Κέντρο Ζαχάροφ εκδιώχθηκε από την ιστορική του έδρα στην Μόσχα. Επί τριάντα χρόνια, το ιστορικό αυτό, εμβληματικό της ρωσικής κοινωνίας των πολιτών, κτίριο, φιλοξένησε εκατοντάδες συζητήσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Εκεί λειτουργούσε και το μουσείο του Κέντρου για τα εγκλήματα της σοβιετικής περιόδου.
Εκεί επίσης χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν για να αποτίσουν φόρο τιμής μπροστά στο φέρετρο του δολοφονημένου αντιφρονούντα, πολέμιου του Κρεμλίνου, Μπόρις Νεμτσόφ.
Τον Απρίλιο, το ρωσικό υπουργείο Δικαιοσύνης ξεκίνησε διαδικασία ελέγχου του Κέντρου Ζαχάροφ, το οποίο είχε χαρακτηρισθεί «ξένος πράκτορας» από το 2014. Αυτή η διαδικασία κατέληξε στην διάλυσή του.
Ο διευθυντής του Κέντρου Ζαχάροφ, ο Σεργκέι Λουκασέφσκι, εξόριστος στην Γερμανία, έχει δηλώσει στο AFP ότι σε περίπτωση διάλυσής της η μη κυβερνητική οργάνωση θα ανασυσταθεί ως «συνεταιρισμός».
Στο τέλος του 2021, η ρωσική δικαιοσύνη διέλυσε την οργάνωση Memorial, πυλώνα της υπεράσπισης των δικαιωμάτων του ανθρώπου και της διατήρησης της μνήμης των θυμάτων των σοβιετικών εγκλημάτων.
Ποιος ήταν ο Αντρέι Ζαχάροφ
Ο Αντρέι Ζαχάροφ (ρωσικά: Андре́й Дми́триевич Са́харов, Αντρέι Ντμίτριεβιτς Σάχαροφ, 21 Μαΐου 1921 – 14 Δεκεμβρίου 1989) ήταν Ρώσος πυρηνικός φυσικός, ένας από τους επιστήμονες που δημιούργησαν την πρώτη σοβιετική βόμβα υδρογόνου, συγγραφέας του Συντάγματος της Ένωσης Σοβιετικών Δημοκρατιών της Ευρώπης και της Ασίας και βουλευτής της ΕΣΣΔ.
Υπερασπίστηκε την κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας κατά την εισβολή των Σοβιετικών το 1968 όπως και τον Αλεξάντρ Σολζενίτσιν. Το 1970 συνυπέγραψε ανοικτή επιστολή όπου αναφερόταν στην αναγκαιότητα παροχής δημοκρατικής ελευθερίας στη χώρα του.
Υπήρξε ιδρυτής της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Μόσχας, ενώ το 1975 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, το οποίο παρέλαβε η σύζυγός του Έλενα Μπονέρ, καθώς στον ίδιο δεν επετράπη η έξοδος από τη χώρα.
Για την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων είχε στερηθεί όλων των σοβιετικών διακρίσεων και βραβείων και εξορίστηκε από τη Μόσχα.
