Ο σεισμός είναι ο μεγαλύτερος φόβος του ανθρώπου. Πλέον στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, μια από τις πιο επικίνδυνες περιοχές του πλανήτη υπάρχει ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης το οποίο σε λίγο καιρό θα έχει τη δυνατότητα να ενημερώνει, άμεσα, τους πολίτες, με μήνυμα στο κινητό τηλέφωνο.
Ο σεισμός ίσως βρει τον… μάστορά του στο ShakeAlert, το πρώτο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης που τέθηκε σε λειτουργία στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ.
Το σύστημα εγκαταστάθηκε ήδη από τον περασμένο Οκτώβριο και μπορεί να ανιχνεύει τον επερχόμενο σεισμό. Σύμφωνα με τους ειδικούς θα παρέχει προειδοποίηση, έστω και λίγα δευτερόλεπτα πριν την εκδήλωση του σεισμού.
Σε πρώτη φάση η προειδοποίηση θα πηγαίνει σε μονάδες υποδομών, όπως ηλεκτροπαραγωγής κλπ. Το αμέσως επόμενο στάδιο, που είναι και το πιο σημαντικό ίσως, είναι η προειδοποίηση να στέλνεται σε όλους τους πολίτες κοντά στο επικείμενο επίκεντρο μέσω εφαρμογής στο κινητό τηλέφωνο.
Ο χρόνος προειδοποίησης μπορεί να φθάνει τα δέκα δευτερόλεπτα για ένα ισχυρό σεισμό. Οι αρχικές ελπίδες των επιστημόνων για προειδοποίηση ενός λεπτού έχουν πλέον διαψευσθεί, σύμφωνα με το “Science”. Καθώς πάντως ο σεισμός εξελίσσεται κατά μήκος ενός ρήγματος, το ShakeAlert -επίσης με τη βοήθεια αλγόριθμου- θα ανανεώνει και θα τροποποιεί τις ηλεκτρονικές προειδοποιήσεις του, κάνοντας -αν χρειάζεται- αλλαγές στο προβλεπόμενο μέγεθος του σεισμού.
Το σύστημα σε πρώτη φάση θα έχει ένα πυκνότερο δίκτυο αισθητήρων ανίχνευσης (σεισμογράφων) στη Νότια Καλιφόρνια, αλλά σταδιακά θα επεκταθεί στις δυτικές ΗΠΑ, στις πολιτείες Όρεγκον και Ουάσιγκτον κατά μήκος της ακτής του Ειρηνικού, μιας άκρως σεισμογενούς περιοχής. Πιο διάσημο είναι το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα που είχε προκαλέσει σεισμό 7,8 Ρίχτερ το 1906, επιφέροντας μεγάλες καταστροφές στο Σαν Φρανσίσκο.
Το νέο σύστημα βασίζεται στη γρήγορη ανίχνευση των πρώτων ασθενών κυμάτων P του σεισμού, τα οποία ταξιδεύουν ταχύτερα από τα ισχυρότερα αλλά πιο αργά καταστροφικά σεισμικά κύματα S που έπονται. Χρησιμοποιώντας τα πρώτα ασθενή κύματα P για να εκτιμήσει -με τη βοήθεια ειδικών αλγόριθμων- το μέγεθος και το επίκεντρο του σεισμού, το σύστημα στέλνει αμέσως ηλεκτρονικές προειδοποιήσεις λίγο προτού φθάσουν τα ισχυρά σεισμικά κύματα S.
Όπως δήλωσε ο επικεφαλής επιστήμονας του ShakeAlert, γεωφυσικός Νταγκ Γκίβεν της USGS, «ακόμη και λίγα δευτερόλεπτα έγκαιρης προειδοποίησης είναι αρκετά για να χωθεί κανείς κάπου και να καλυφθεί». Όμως δεν συμφωνούν όλοι οι σεισμολόγοι ότι είναι δυνατό να προβλεφθεί, από το ξεκίνημα ενός σεισμού, πώς αυτός θα καταλήξει, συνεπώς βλέπουν περιορισμένη αποτελεσματικότητα στο νέο σύστημα.
Από την άλλη, οι δημιουργοί και υποστηρικτές του ShakeAlert αισιοδοξούν ότι με νέες τεχνολογίες, ιδίως με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, θα είναι σε θέση μέσα στα επόμενα χρόνια να διακρίνουν τον πρώτο «ψίθυρο» του σεισμού, τα κύματα Ρ, από το σεισμικό «θόρυβο», νωρίτερα από ό,τι οι τωρινοί αλγόριθμοι.
Προς το παρόν πάντως, η τεχνολογία έγκαιρης μαζικής αποστολής μηνυμάτων στα κινητά τηλέφωνα των κατοίκων δεν έχει φθάσει στο αναγκαίο επίπεδο ωριμότητας και θέλει ακόμη βελτίωση. Επίσης το κοινό θα πρέπει να εκπαιδευθεί πώς να αντιδρά μόλις πάρει το μήνυμα ότι έρχεται σεισμός, ώστε να μην επικρατήσει καταστροφικός πανικός. Ένα άλλο πρόβλημα που αναπόφευκτα θα υπάρξει, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι ότι δεν θα είναι δυνατό να αποφευχθεί ο λάθος συναγερμός και η αποστολή μηνυμάτων χωρίς λόγο.
Διάφορες χώρες (Μεξικό, Ιαπωνία, Ταϊβάν, Χιλή κ.α.) έχουν θέσει σε δοκιμή συστήματα προειδοποίησης για σεισμό.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ