Τέλος εποχής στην Γερμανία για την κυβερνητική ενημέρωση, καθώς μαζί με την Άνγκελα Μέρκελ αποχωρεί και ο επί 11 χρόνια κυβερνητικός εκπρόσωπος της χώρας, ο Στέφεν Ζάιμπερτ. Ο Ζάιμπερτ, που επί 20 χρόνια υπήρξε δημοσιογράφος πριν περάσει στη θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου, κατάφερε και κέρδισε την εμπιστοσύνη των συναδέλφων του αλλά και της ίδιας της Μέρκελ.
Ο Στέφεν Ζάιμπερτ είναι ο μακροβιότερος κυβερνητικός εκπρόσωπος στη Γερμανία – αν όχι σε όλο τον δυτικό κόσμο. Χθες συμπλήρωσε 1.058 παρουσίες στο μπρίφινγκ. Όπως ακριβώς η Άνγκελα Μέρκελ, ειδικεύτηκε – κι αυτός – στις κρίσεις.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τη 10η Αυγούστου 2010 ξεκινούσε εκφράζοντας την αμηχανία του: «Αισθάνομαι σαν να περνάω απολυτήριες εξετάσεις, εξετάσεις για δίπλωμα οδήγησης και διάφορα άλλα πράγματα ταυτόχρονα», είχε πει. Αναμενόμενο, παρά την επιτυχή καριέρα που είχε προηγουμένως στο ZDF, τη δημοτικότητά του, την εμπειρία του μπροστά στην κάμερα. Χθες, έκλεισε την τελευταία του ενημέρωση των διαπιστευμένων συντακτών ζητώντας από τους δημοσιογράφους να συνεχίσουν να κάνουν καλά τη δουλειά τους, διότι, όπως εξήγησε, «δεν θα έχω πλέον προνομιακή πληροφόρηση, θα περιμένω να ενημερωθώ από εσάς».
Ένα απρόσμενο δίδυμο
Η Άνγκελα Μέρκελ και ο Στέφεν Ζάιμπερτ υπήρξαν μάλλον απρόσμενο «δίδυμο». Εκείνος γεννήθηκε στο Μόναχο, έζησε στο Ανόβερο, σπούδασε Ιστορία στο Αμβούργο, αργότερα στο London School of Economics. Ως εργαζόμενος του ZDF έζησε στην έδρα του, στο Βισμπάντεν, καθώς και στην Ουάσιγκτον, ως ανταποκριτής. Ήταν το «χρυσό αγόρι» της γερμανικής τηλεόρασης: λαμπερό πρόσωπο, με μεγάλη δημοτικότητα κι ακόμη μεγαλύτερο χαμόγελο.
Η Άνγκελα Μέρκελ είναι κόρη λουθηρανού πάστορα, μεγάλωσε στο Ανατολικό Βερολίνο, σπούδασε Φυσική και κάθε Πέμπτη είχε… ραντεβού για σάουνα. Σε συνέντευξή του το 2009, ο Ζάιμπερτ είχε ξεχωρίσει από τους καγκελάριους τον σοσιαλδημοκράτη (SPD) Χέλμουτ Σμιτ και τον χριστιανοδημοκράτη (CDU) Χέλμουτ Κολ, ενώ είχε δηλώσει ότι σίγουρα θα μπορούσε κανείς να βρει κάτι θετικό και για τον Γκέρχαρντ Σρέντερ και την Άνγκελα Μέρκελ… Για να συμπληρωθούν οι διαφορές, ο Στέφεν Ζάιμπερτ, γεννημένος ευαγγελικός, έγινε αργότερα καθολικός.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Αυτά συνέβαιναν το 2009. Λίγο προτού ο συμμαθητής του Ζάιμπερτ και αρχισυντάκτης της εφημερίδας Die Zeit, ο Τζιοβάνι ντι Λορέντζο, προτείνει το όνομά του στους συμβούλους της καγκελαρίου.
Κάποιοι λένε ότι η επιλογή της κυρίας Μέρκελ έγινε ακριβώς με το κριτήριο του εντελώς διαφορετικού ύφους τους. Εκείνη ήταν ακόμη άχρωμη, αμήχανη, «στεγνή» στον δημόσιο λόγο της. Εκείνος, αντιθέτως, έμπαινε καθημερινά με μεγάλη άνεση στα σπίτια εκατομμυρίων Γερμανών. Στην πορεία, έπειτα από κάποια σκαμπανεβάσματα, ο Στέφεν Ζάιμπερτ όχι απλώς εδραιώθηκε ως έμπιστος της καγκελαρίου και «αμετακίνητος» στη θέση, αλλά έφθασε κάθε του δήλωση να θεωρείται ότι απέδιδε στο 100% τις απόψεις της προϊσταμένης του και να ερμηνεύεται ανάλογα. Με τα χρόνια, και με τις κρίσεις, ο Ζάιμπερτ θα ένιωθε πιο άνετα στον ρόλο του – αν και, όπως λένε όσοι παρακολουθούσαν από κοντά την καγκελαρία, δεν χαλάρωσε ποτέ.
Στα ταξίδια της κυρίας Μέρκελ στο εξωτερικό, όταν εκείνη ενημέρωνε στο αεροπλάνο τους δημοσιογράφους, ο Στέφεν Ζάιμπερτ βούλιαζε στο κάθισμά του κι έκλεινε τα μάτια του. Κανείς ωστόσο δεν τολμά καν να υποθέσει ότι μπορεί να κοιμόταν, ή να μην άκουγε…
Στην ενημέρωση των συντακτών ο απερχόμενος κυβερνητικός εκπρόσωπος έγινε γνωστός για τις «χειρουργικές» διατυπώσεις του, τις – όχι πάντως πολύ συχνές – αποχρώσεις ειρωνείας και το στιβαρό ύφος των απαντήσεων. Στη διάρκεια της ελληνικής κρίσης, έσβηνε με επιδεξιότητα τις φωτιές που άναβαν ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και οι άνθρωποί του. Παρά την πίεση, δεν έχασε ποτέ την ψυχραιμία του, δεν παρασύρθηκε ποτέ από τις ερωτήσεις. Με λίγα λόγια, όλοι γνωρίζαμε ότι «αν ο Ζάιμπερτ δεν θέλει να απαντήσει, δεν υπάρχει τρόπος να τον αναγκάσεις».
«Θα έρχομαι πάντα»
Ο Στέφεν Ζάιμπερτ από την άλλη πλευρά δεν άφησε ποτέ την παραμικρή υπόνοια ότι δεν σέβεται τους δημοσιογράφους και το έργο τους. Όλες οι ερωτήσεις, όλων των δημοσιογράφων, όλων των ΜΜΕ, γερμανικών και ξένων, αντιμετωπίζονταν με σοβαρότητα. Ακόμη και ανταποκριτών ΜΜΕ που ελέγχονται από απολυταρχικά καθεστώτα.
«Έχουμε συχνά να αντιμετωπίσουμε εκπροσώπους ξένων κρατικών μέσων που χρησιμοποιούν εδώ μια δημοσιογραφική ελευθερία η οποία στην πατρίδα τους καταστέλλεται. Υπάρχουν καλοί λόγοι για τους οποίους επιτρέπονται εδώ τέτοια ΜΜΕ και γιατί έχουν το δικαίωμα να υποβάλλουν ερωτήσεις. Και το στηρίζω. Αλλά ας μην ξεχνάμε τι γνώμη έχουν για τη δημοκρατία μας και με ποια αποστολή έρχονται εδώ», δήλωσε χθες ο Ζάιμπερτ, σε έναν σύντομο αποχαιρετισμό προς τους δημοσιογράφους, ενώ επιφύλαξε κι ένα απροσδόκητο «καρφί» σε μεγάλα γερμανικά ΜΜΕ που δεν φρόντισαν, όπως είπε, να στέλνουν τακτικά στην ενημέρωση κάποιον συντάκτη τους. Ίσως επειδή είχαν άλλους τρόπους να βρίσκουν πληροφορίες…
Ο ίδιος πάντως τόνισε πως θεωρούσε πάντα ότι κεντρικό σημείο των υποχρεώσεών του ήταν η ενημέρωση των συντακτών και για αυτό φρόντιζε να βρίσκεται στην αίθουσα του μπρίφινγκ τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. Ακόμη και στην πανδημία, όταν η Ένωση Συντακτών αναρωτιόταν πώς θα μπορούσε να συνεχιστεί η ενημέρωση, εκείνος είπε: «Εγώ θα έρχομαι πάντα». Και το έκανε.
Στη θέση του εκπροσώπου ενέδωσε, μάλλον καθυστερημένα, στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης. Το 2009 δήλωνε ότι το Twitter και το Facebook του ήταν ξένα. Σχολιάζοντας μάλιστα το καθιερωμένο εβδομαδιαίο βιντεοσκοπημένο μήνυμα της καγκελαρίου, είχε μιλήσει για εντελώς «αντι-ιντερνετικό» προϊόν, κάτι σαν… Χριστουγεννιάτικο μήνυμα.
Το 2011 πάντως απέκτησε λογαριασμό στο Twitter, τον – διάσημο στους πολιτικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους – @RegSprecher, με περισσότερους από ένα εκατομμύριο ακολούθους, με τις αναρτήσεις του στον οποίο κατάφερε να μην προκαλέσει ποτέ πρόβλημα στην κυβέρνηση. Τον αντιμετώπιζε με ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια από ό,τι τις δημόσιες δηλώσεις του, ίσως και με κάποιο φόβο, αναγνωρίζοντας τη δύναμή του.
Το τελευταίο διάστημα, δεχόταν ερωτήσεις ολοένα πιο συχνά για την επόμενη μέρα. Ο 61χρονος Ζάιμπερτ, αφού διέψευσε τις πληροφορίες που τον ήθελαν να αναλαμβάνει το γραφείο της Άνγκελας Μέρκελ, είπε κι αυτός, όπως η προϊσταμένη του, ότι πριν απ’ όλα θέλει να χορτάσει ύπνο. Για έντεκα χρόνια, είναι γνωστό ότι εργαζόταν τουλάχιστον όσο εκείνη. Πολλοί θεωρούν ότι θα του ταίριαζε κάποια θέση πρέσβη της Γερμανίας σε μεγάλη πρωτεύουσα. Τα παλιά του ενδιαφέροντα ίσως δίνουν μια ένδειξη για το μέλλον.
Ένας ακονιστής μαχαιριών
Υπήρξε πρέσβης της UNICEF στη Γερμανία και Πρόεδρος του Συμβουλίου Οργάνωσης για την Προωρότητα. Ίσως επειδή το τρίτο του παιδί γεννήθηκε στους 7,5 μήνες, με κίνδυνο της ζωής του ιδίου και της μητέρας του. Ως πατέρας, όταν ακόμη ήταν δημοσιογράφος, είχε παραδεχτεί ότι δεν διέθετε όσο χρόνο ήθελε στα παιδιά του, τα οποία βέβαια στο μεταξύ έχουν ενηλικιωθεί. Η σύζυγός του, η ζωγράφος Σοφία Ζάιμπερτ, είναι, όπως έχει πει, εκείνη που τον έμαθε να «βλέπει», ενώ όπως είπε χθες, έχει χόμπι τη μαγειρική.
Ως αποχαιρετιστήριο δώρο, η Ένωση Συντακτών του χάρισε έναν ακονιστή μαχαιριών – για να μη μείνει ποτέ χωρίς κοφτερό μαχαίρι όταν μαγειρεύει, αλλά και «για να του υπενθυμίσει τις αιχμηρές ερωτήσεις και ότι θα θέλαμε πότε-πότε κάπως πιο κοφτές απαντήσεις», χαριτολόγησε ο εκπρόσωπος των δημοσιογράφων.
Πιθανός αντικαταστάτης του Ζάιμπερτ θεωρείται ένας άλλος Στέφεν, ο Χέμπεστραϊτ, μέχρι τώρα εκπρόσωπος του Όλαφ Σολτς στο υπουργείο Οικονομικών και ήδη γνωστός στους δημοσιογράφους – δεν απέχει πολύ από το ήπιο, φιλικό ύφος του προϊσταμένου του.
Όπως ο νέος καγκελάριος, έτσι και ο εκπρόσωπός του, έρχονται να ανοίξουν μία νέα εποχή και να περάσουν τον πήχη που άφησαν ψηλά οι προκάτοχοί τους – κάπως σαν να περνούν κι αυτοί «απολυτήριες εξετάσεις και εξετάσεις για το δίπλωμα οδήγησης ταυτόχρονα».
