Το πρωί της Τετάρτης (16/10/24) έφτασε το πρώτο ιταλικό πλοίο με 16 μετανάστες στο λιμάνι του Shengjin της Αλβανίας υλοποιώντας στην πράξη το σχέδιο της πρωθυπουργού της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι και του ομολόγου της Έντι Ράμα για την δημιουργία δυο κέντρων υποδοχής εκτός Ιταλίας.
Η Ιταλία κατασκεύασε τα δύο κέντρα υποδοχής μεταναστών στην Αλβανία, και πρόκειται για την πρώτη τέτοιους είδους συμφωνία που προβλέπει ότι μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στέλνει μετανάστες σε τρίτη χώρα σε μια προσπάθεια να αποτρέψει τις παράτυπες αφίξεις.
Το Libra, ένα πλοίο του ιταλικού ναυτικού, αγκυροβόλησε στο λιμάνι Shengjin και η «υποδοχή» των μεταναστών έγινε από αξιωματικούς του Ιταλικού Στρατού.
Δέκα άνδρες από το Μπαγκλαντές και έξι Αιγύπτιοι είχαν διασωθεί από τη θάλασσα ενώ προσπαθούσαν να φτάσουν στην Ιταλία από την Λιβύη. Τώρα, οι άνθρωποι αυτοί αφού γίνει ο πρώτος έλεγχος στο Shengjin στη συνέχεια θα μεταφερθούν στην ενδοχώρα στο Gjader, ένα μικρό χωριό σε απόσταση 15 λεπτών όπου θα φιλοξενηθούν μέχρι να γίνει η ταυτοποίηση των εγγράφων τους.
Μόλις ολοκληρωθεί, υπάρχουν δυο ενδεχόμενα: Είτε θα σταλούν στην Ιταλία, εάν η απάντηση στο αίτημά τους για άσυλο είναι θετική, είτε θα επιστρέψουν στην πατρίδα τους, εάν το αίτημά τους απορριφθεί.
Οι εγκαταστάσεις στο Shengjin και στο Gjader θα στελεχωθούν από ιταλικό προσωπικό. Επίσης, ο συνολικός αριθμός των μεταναστών που θα βρίσκονται ταυτόχρονα στην Αλβανία δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 3.000 βάσει της συμφωνίας.
Η ίδια συμφωνία προβλέπει ότι έως και 36.000 μετανάστες μπορούν να αποστέλλονται στο βαλκανικό έθνος κάθε χρόνο, εφόσον προέρχονται από τον κατάλογο των ασφαλών χωρών, γεγονός που μειώνει τις πιθανότητας να λάβουν άσυλο.
Ειδικοί σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων λένε ότι μπορεί να είναι δύσκολο για τα ιταλικά δικαστήρια να επεξεργαστούν έγκαιρα αιτήματα ασύλου ή προσφυγές κατά διαταγών κράτησης από άτομα που φιλοξενούνται σε άλλη χώρα και οι χρονοβόρες διαδικασίες θα μπορούσαν να επιβαρύνουν αδικαιολόγητα τους μετανάστες.
Οι γρήγοροι επαναπατρισμοί που προβλέπονται στο σχέδιο ενδέχεται να μην υλοποιηθούν, καθώς ορισμένες χώρες έχουν περιορισμούς στον αριθμό των υπηκόων που θα δεχτούν πίσω.
Η κυβέρνηση ελπίζει ότι η απειλή της κράτησης θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για τους μετανάστες. Η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι δήλωσε ότι η Ιταλία δίνει το παράδειγμα για την υπόλοιπη Ευρώπη με την πολιτική αυτή.
Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
«Αυτή είναι λοιπόν η αρχή του πολυδιαφημισμένου σχεδίου της ιταλικής κυβέρνησης για κέντρα υποδοχής μεταναστών στην Αλβανία. 16 άτομα σε ένα πολεμικό πλοίο», σχολιάζει η Süddeutsche Ζeitung. Η γερμανική εφημερίδα παρατηρεί: «Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κάνει ωστόσο λόγο για “σημαντική πρωτοβουλία” που αποδεικνύει “αντισυμβατική σκέψη”. Σε επιστολή ενόψει της Συνόδου Κορυφής της Πέμπτης, η πρόεδρος της Κομισιόν σημειώνει ότι η ΕΕ μπορεί να διδαχθεί από την ιταλική εμπειρία. Δεν είναι επομένως τυχαίο ότι η Τζόρτζια Μελόνι ανοίγει τα δύο κέντρα υποδοχής αυτή την εβδομάδα. Προφανώς θέλει να κάνει καλή εντύπωση στις Βρυξέλλες.
Πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι απελάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο εάν η χώρα προέλευσης είναι πραγματικά ασφαλής. Αυτό ισχύει σπανίως για τις χώρες, από τις οποίες φεύγουν μετανάστες και πρόσφυγες. Επιπλέον, η Ιταλία προωθεί στις χώρες προέλευσης μόλις 4.000 άτομα ετησίως. Στα κέντρα υποδοχής στην Αλβανία θα μεταφέρονται ωστόσο, βάσει των ιταλικών σχεδίων, 3.000 άνθρωποι το μήνα, δηλαδή 36.000 το χρόνο. Και όποιος δεν έχει επαναπατριστεί μετά από 18 μήνες, θα επιστρέφει πίσω στην Ιταλία, ορίζει η διμερής συμφωνία Ιταλίας- Αλβανίας.
Αν όμως πρωθυπουργοί και αρχηγοί κρατών στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ρίξουν μια προσεκτική ματιά θα δουν ότι τα ιταλικά σχέδια δεν μπορούν εκ των πραγμάτων να λειτουργήσουν. Το αντίθετο μάλιστα. Οι 16 άνδρες στο πλοίο από την Λαμπεντούζα στην Αλβανία προέρχονται από την Αίγυπτο και το Μπαγκλαντές, χώρες σχετικά σταθερές. Η Τζόρτζια Μελόνι θέλει να διασφαλίσει ότι δεν μπορεί να προκύψει εδώ καμία αξίωση για άσυλο, διαφορετικά υπονομεύεται το ηχηρό μήνυμα που θέλει να στείλει προς τους επίδοξους μετανάστες: Δεν υπάρχει λόγος να ξεκινήσετε. Η αίτηση ασύλου θα απορριφθεί στην Αλβανία και θα σταλείτε πίσω».
Με πληροφορίες από Reuters και DW – φωτογραφίες: REUTERS/Florion Goga
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163