Οι ενέργειες του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για να ενισχύσει τις προεδρικές εξουσίες έχουν πυροδοτήσει μια ανοιχτή διαμάχη με τον πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με την παραμονή του πρωθυπουργού στο αξίωμα και ανησυχίες στους ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους της Τουρκίας αναφορικά με την σταθερότητα της χώρας.
Η διαμάχη μεταξύ των δύο ηγετών, που περιλαμβάνει ζητήματα από τις σχέσεις της χώρας με την Ευρώπη έως την φυλάκιση επικριτών της κυβέρνησης, έχει ήδη πλήξει το επενδυτικό κλίμα, με το χρηματιστήριο να παρουσιάζει σήμερα περαιτέρω πτωτική πορεία, μετά την μεγαλύτερη πτώση που σημείωσε τους τελευταίους πέντε και πλέον μήνες κατά την προηγούμενη συνεδρίαση του.
«Ο Ερντογάν μπορεί να είναι σε θέση να συνεχίσει με τον Νταβούντογλου, αλλά είναι ξεκάθαρο πως επί του παρόντος υπάρχει ρήγμα. Εάν το θέμα δεν επιλυθεί γρήγορα, ο Ερντογάν μπορεί να επιλέξει να ορίσει νέο πρωθυπουργό», δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς μια πηγή προσκείμενη στην προεδρία.
«Η σταθερότητα του (σ.σ. κυβερνώντος κόμματος) AKP ( Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) σημαίνει σταθερότητα της Τουρκίας και αυτό το πρόβλημα χρειάζεται επειγόντως να επιλυθεί για να αποφευχθούν οικονομικά και πολιτικά προβλήματα», πρόσθεσε η πηγή.
Οι δύο ηγέτες κυβερνούν την χώρα σε μια τεταμένη συμμαχία έπειτα την εκλογή του Ερντογάν στην προεδρία το 2014, όταν και ο Νταβούτογλου τον αντικατέστησε στον πρωθυπουργικό θώκο. Συνεργάτες του Νταβούτογλου υποβαθμίζουν κατά κύριο μέχρι τώρα τις εντάσεις που συχνά προκύπτουν λόγω της αλληλοεπικάλυψης αρμοδιοτήτων, υποστηρίζοντας πως αποτελούν θέματα τρόπων παρά ουσίας.
Στην πιο ξεκάθαρη ένδειξη όμως μέχρι στιγμής στην μάχη για εξουσία, αυτή την εβδομάδα αφαιρέθηκε από τον Νταβούτογλου η αρμοδιότητα για τον διορισμό επαρχιακών αξιωματούχων του AKP. Η απόφαση μειώνει την ικανότητα του Τούρκου πρωθυπουργού να έχει τον έλεγχο της βάσης του κόμματος, ενισχύοντας παράλληλα την επιρροή του Ερντογάν.
Σε μια συναισθηματική και ασυνήθιστα σύντομη ομιλία του προς τους υπουργούς του AKP χθες Τρίτη ο Νταβούτογλου είπε πως θα επέλεγε να εγκαταλείψει οποιοδήποτε πόστο αντί να βλάψει το κόμμα. Χαρακτήρισε δε τους ισχυρισμούς που δημοσιεύτηκαν σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι βρίσκεται σε μάχη με τον Ερντογάν ως έργο «τσαρλατάνων».
«Τα εκατομμύρια πολιτών που εναποθέτουν τις ελπίδες τους στο AKP δεν χρειάζεται να ανησυχούν», δήλωσε ο Τούρκος πρωθυπουργός.
Ο Ερντογάν θα συναντηθεί με τον Νταβούτογλου σήμερα το βράδυ, μια μερά την καθιερωμένη τους εβδομαδιαία συνάντηση. Τρεις ανώτεροι αξιωματούχοι του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης τόνισαν στο Ρόιτερς ότι η συνάντηση αναμένεται να είναι κρίσιμη για το κόμμα και τον Νταβούτογλου, αλλά δεν αναμένουν παραίτηση του πρωθυπουργού.
Ο προέδρος της Βουλής Ισμαήλ Καχραμάν, που πρόσκειται στον Ερντογάν, πρόσφατα τόνισε πως «ένα αυτοκίνητο που έχει δύο οδηγούς δεν μπορεί να προχωρήσει μπροστά χωρίς να συμβεί ένα ατύχημα. Αναπόφευκτα θα συμβεί ένα ατύχημα».
«Δεν θα εκπλαγώ εάν ο Ερντογάν αποφασίσει να συνεχίσει με τον Νταβούτογλου τουλάχιστον για λίγο ακόμη και να παγώσει την κρίση. Αλλά το θέμα της προεδρίας του κόμματος πρόκειται να είναι το βασικό θέμα», δήλωσε ένας αξιωματούχος στο Ρόιτερς.
«Ο Νταβούτογλου εμφανίζεται να έχει ένα αληθινό ενδιαφέρον για την ένταξη της χώρας στην ΕΕ. Πιστεύει ότι αυτό συνάδει με τα συμφέροντα ασφαλείας της Τουρκίας. Δεν πιστεύουμε ότι ο Ερντογάν είναι το ίδιο ένθερμος για αυτό», τόνισε παράλληλα υψηλόβαθμος ευρωπαίος αξιωματούχος στο Ρόιτερς.
Η ρήξη είναι επίσης εμφανής στα ερωτήματα που εγείρονται στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ένα βασικό θέμα ανησυχίας των ευρωπαίων ηγετών. Ο Ερντογάν με δηλώσεις του έχει ταχθεί υπέρ της φυλάκισης – πριν από την δίκη τους – ακαδημαϊκών και δημοσιογράφων με κατηγορίες υποστήριξης τρομοκρατικών οργανώσεων. Ο Νταβούτογλου είναι αντίθετος σε τέτοιες προφυλακίσεις.