Η δηλητηρίαση στη Βρετανία ενός Ρώσου πρώην διπλού πράκτορα, η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, η ιστορική συνάντηση κορυφής ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και τον Κιμ Γιονγκ Ουν, τα ρεκόρ που κατέγραψε η ζέστη...
Ας θυμηθούμε τα γεγονότα που σημάδεψαν το 2018 στον κόσμο.
Η υπόθεση Σκριπάλ
Στις 4 Μαΐου, ο Ρώσος πρώην διπλός πράκτορας Σεργκέι Σκριπάλ και η κόρη του Γούλια βρέθηκαν αναίσθητοι στο Σάλσμπερι (νότια Αγγλία), δηλητηριασμένοι από έναν πολύ τοξικό νευροτοξικό παράγοντα, το Νόβιτσοκ. Νοσηλεύτηκαν σε κρίσιμη κατάσταση επί πολλές εβδομάδες.
Το Λονδίνο επιρρίπτει την ευθύνη στις ρωσικές στρατιωτικές υπηρεσίες πληροφοριών, την GRU, και εκδίδει ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης σε βάρος δύο Ρώσων που θεωρούνται ύποπτοι για την πραγματοποίηση της επίθεσης. Η Ρωσία διαψεύδει κάθε ανάμιξη.
Η υπόθεση προκαλεί μεγάλη διπλωματική κρίση ανάμεσα στη Μόσχα και στη Δύση και καταλήγει σε ένα κύμα αμοιβαίων απελάσεων διπλωματών καθώς και σε νέες κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας.
Τον Ιούνιο, άλλα δύο άτομα μολύνονται από το Νόβιτσοκ και νοσηλεύονται στο Σάλσμπερι. Ένα από αυτά, μία γυναίκα, πέθανε.
Νίκη του Άσαντ, αλλά η Συρία διαμελισμένη
Στις 14 Απριλίου, ο στρατός ανακοινώνει την ανάκτηση των περιοχών που τελούσαν υπό τον έλεγχο των ανταρτών στην Ανατολική Γούτα, στις πύλες της Δαμασκού, έπειτα από δύο μήνες κατακλυσμιαίων πυρών (περισσότεροι από 1.700 θάνατοι) και συμφωνίες εκκένωσης που επιβλήθηκαν στους εξεγερμένους.
Η ανακοίνωση γίνεται την ίδια ημέρα που οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία και η Βρετανία εξαπολύουν στρατιωτικά πλήγματα, σε αντίποινα για μια χημική επίθεση στην Ντούμα, για την οποία οι Δυτικοί κατηγορούν τη συριακή κυβέρνηση, η οποία αρνείται κάθε ευθύνη.
Στη συνέχεια το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ, που υποστηρίζεται σθεναρά από τη Ρωσία, κατήγαγε τη μία μετά την άλλη στρατιωτική νίκη εναντίον ανταρτών και τζιχαντιστών θέτοντας υπό τον έλεγχό του τα δύο τρίτα του συριακού εδάφους. Όμως η Συρία, που ρημάζεται από το 2011 από έναν πολύπλοκο πόλεμο (περισσότεροι από 360.000 θάνατοι και εκατομμύρια εκτοπισμένοι και πρόσφυγες), είναι ερείπια και παραμένει μια διαμελισμένη χώρα.
Ο Τραμπ αποσύρεται από τη συμφωνία με το Ιράν
Στις 8 Μαΐου, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοινώνει την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από την πυρηνική συμφωνία που υπογράφηκε το 2015 ανάμεσα στο Ιράν και τις μεγάλες δυνάμεις, προκειμένου να εμποδίσουν την Τεχεράνη από το να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, και την επαναφορά των κυρώσεων σε βάρος της χώρας αυτής και των επιχειρήσεων που συνδέονται με αυτήν.
Ο Αμερικανός πρόεδρος λέει ότι η συμφωνία είναι υπερβολικά ελαστική όσον αφορά το πυρηνικό σκέλος, και ότι δεν περιλαμβάνει τους βαλλιστικούς πυραύλους της Τεχεράνης, ούτε τις άμεσες ή έμμεσες επεμβάσεις της σε πολλές περιφερειακές συγκρούσεις, όπως στη Συρία ή στην Υεμένη.
Στις 5 Νοεμβρίου, έπειτα από μια πρώτη σειρά οικονομικών κυρώσεων τον Αύγουστο, η Ουάσινγκτον επαναφέρει τα τιμωρητικά μέτρα εναντίον του πετρελαϊκού και χρηματοπιστωτικού τομέα του Ιράν, που είναι ζωτικής σημασίας για τη χώρα.
Η αμερικανική πρεσβεία στην Ιερουσαλήμ
Στις 14 Μαΐου, τα εγκαίνια της αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ, που επικυρώνουν την αναγνώριση από τις Ηνωμένες Πολιτείες της πόλης ως πρωτεύουσας του Ισραήλ, οδηγούν σε ένα λουτρό αίματος στη λωρίδα της Γάζας: περίπου 60 Παλαιστίνιοι σκοτώνονται από ισραηλινά πυρά.
Οι εντάσεις αυξάνονται μετά την έναρξη, στις 30 Μαρτίου, της «μεγάλης πορείας της επιστροφής» που χαρακτηρίζεται από διαδηλώσεις των κατοίκων της Γάζας κατά μήκος των συνόρων με το Ισραήλ.
Οι λαϊκιστές στην εξουσία στην Ιταλία
Την 1η Ιουνίου, ο νέος επικεφαλής της ιταλικής κυβέρνησης, Τζιουζέπε Κόντε, αναλαμβάνει καθήκοντα, καθώς και οι δύο αντιπρόεδροι της κυβέρνησης, ο Λουίτζι Ντι Μάιο του Κινήματος Πέντε Αστέρια (M5S, αντισυστημικό) και Ματέο Σαλβίνι της Λέγκας (ακροδεξιά), επίσης υπουργός Εσωτερικών.
Ο τελευταίος θα κλείσει τα ιταλικά λιμάνια στα πλοία ανθρωπιστικών οργανώσεων που διασώζουν μετανάστες στη Μεσόγειο.
Ήδη, τον Απρίλιο, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν, εικόνισμα της ευρωπαϊκής λαϊκίστικής δεξιάς, ο οποίος είχε κάνει την απόρριψη της μετανάστευσης άξονα της προεκλογικής εκστρατείας του, βγαίνει ενισχυμένος με μια συντριπτική νίκη του κόμματός του στις βουλευτικές εκλογές.
Συνάντηση κορυφής Τραμπ – Κιμ
Στις 12 Ιουνίου, ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Κιμ Γιονγκ Ουν συναντώνται στη Σιγκαπούρη και υπογράφουν ένα έγγραφο στο οποίο ο Βορειοκορεάτης ηγέτης δεσμεύεται για «πλήρη αποπυρηνικοποίηση της κορεατικής χερσονήσου».
Από τον Φεβρουάριο, η Βόρεια και η Νότια Κορέα άνοιξαν τον δρόμο για μια διπλωματική αναθέρμανση, επιτρέποντας την αποστολή στον Νότο μιας αντιπροσωπείας του Βορρά για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2018. Και τον Απρίλιο, η Πιονγκγιάνγκ ανακοίνωσε το τέλος των πυρηνικών δοκιμών και των δοκιμών διηπειρωτικών πυραύλων.
Όμως οι διαπραγματεύσεις στο βορειοκορεατικό πυρηνικό πρόγραμμα δεν έχουν προχωρήσει από τότε.
Χοντέιντα, το κύριο μέτωπο στην Υεμένη
Στις 13 Ιουνίου, οι φιλοκυβερνητικές δυνάμεις, υποστηριζόμενες από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, εξαπολύουν επίθεση κατά των ανταρτών Χούτι στη Χοντέιντα, απ΄ όπου εισέρχεται το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπιστικής βοήθειας στην Υεμένη.
Η ένοπλη σύγκρουση στην οποία αντιπαρατίθενται από το 2014 η κυβέρνηση, που υποστηρίζεται από το Ριάντ, και οι αντάρτες, τους οποίους υποστηρίζει η Τεχεράνη, έχει προκαλέσει περισσότερους από 10.000 θανάτους και απειλεί έως και 20 εκατομμύρια ανθρώπους με λιμό.
Στις 13 Δεκεμβρίου, οι πολιτικές διαπραγματεύσεις που διεξάγονται στη Σουηδία μεταξύ των εμπολέμων με τον νέο μεσολαβητή του ΟΗΕ, που διορίστηκε στη θέση αυτή τον Φεβρουάριο, καταλήγουν σε συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στη Χοντέιντα που τίθεται σε ισχύ στις 18 Δεκεμβρίου.
Εκτόνωση στο Κέρας της Αφρικής
Στις 9 Ιουλίου, η Ερυθραία και η Αιθιοπία υπογράφουν «κοινή διακήρυξη ειρήνης και φιλίας» έπειτα από 20 χρόνια όπου ίσχυε κατάσταση πολέμου.
Η προσέγγιση αυτή, υπό την αιγίδα της Σαουδικής Αραβίας, έχει ως αποτέλεσμα την επαναλειτουργία των πρεσβειών στην Ασμάρα και στην Αντίς Αμπέμπα και οδηγεί σε κατευνασμό των σχέσεων της Ερυθραίας με το Τζιμπουτί.
Στις 30 Ιουλίου, η Σομαλία και η Ερυθραία που κατηγορείτο επί μακρόν ότι υποστηρίζει τους Σομαλούς ισλαμιστές σεμπάμπ, αποκαθιστούν τις διπλωματικές τους σχέσεις. Τον Νοέμβριο, ο ΟΗΕ αίρει τις κυρώσεις σε βάρος της Ερυθραίας που είχε επιβάλει το 2009.
Τα «παιδιά της σπηλιάς»
Στις 10 Ιουλίου, τα τελευταία από τα 13 μέλη μιας ομάδας παιδικού ποδοσφαίρου, που είχαν εγκλωβιστεί για 17 ημέρες σε μια πλημμυρισμένη σπηλιά στην Ταϊλάνδη, απεγκλωβίζονται στη διάρκεια μιας εξαιρετικά πολύπλοκης διεθνούς επιχείρησης διάσωσης, κατά την οποία χάνει τη ζωή του ένας Ταϊλανδός διασώστης, υπό τα βλέμματα των ΜΜΕ και όλου του κόσμου.
Ρεκόρ ζέστης και πυρκαγιές
Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, η Ευρώπη ασφυκτιά υπό τον καύσωνα που συνοδεύεται από φονικές πυρκαγιές στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία. Η Ασία και το δυτικό τμήμα της Αμερικής πλήττονται επίσης από κύματα ζέστης. Πολλές φονικές πυρκαγιές σημειώνονται επίσης στην Καλιφόρνια, που πλήττεται από χρόνια ξηρασία τα τελευταία πολλά χρόνια.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, το 2018 «αναμένεται να είναι ένα από τα τέσσερα πιο ζεστά χρόνια που έχουν καταγραφεί ποτέ. Η συγκέντρωση αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα φθάνουν σε επίπεδο ρεκόρ και οι εκπομπές εξακολουθούν να αυξάνονται».
Δολοφονία Κασόγκι
Στις 2 Οκτωβρίου, ο Σαουδάραβας δημοσιογράφος Τζαμάλ Κασόγκι, επικριτής του πρίγκιπα διαδόχου και αυτοεξόριστος στις Ηνωμένες Πολιτείες, εξαφανίζεται μετά την είσοδό του στο προξενείο της χώρας του στην Κωνσταντινούπολη. Αφού αρνείται αρχικά την εξαφάνιση του Κασόγκι, το Ριάντ παραδέχεται ότι σκοτώθηκε και διαμελίστηκε στο προξενείο της στη διάρκεια μιας «μη εξουσιοδοτημένης» επιχείρησης.
Η δολοφονία προκαλεί παγκόσμιο κύμα οργής και πλήττει σοβαρά την εικόνα της Σαουδικής Αραβίας, της οποίας ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν διαψεύδει κάθε ανάμιξη παρά τις πολλές κατηγορίες.
Ακροδεξιά στροφή για τη Βραζιλία
Στις 28 Οκτωβρίου, η Βραζιλία, η μεγαλύτερη χώρα της Λατινικής Αμερικής, κλίνει ακροδεξιά με την εκλογή του πολύ αμφιλεγόμενου Ζαΐχ Μολσονάρου, περισσότερα από 30 χρόνια μετά το τέλος της δικτατορίας.
Η εκστρατεία τροφοδοτήθηκε από λόγους μίσους και σημαδεύτηκε από βία. Ο ίδιος ο Ζαΐχ Μπολσονάρου, έγινε θύμα επίθεσης με μαχαίρι τον Σεπτέμβριο.
Δημοκρατική ώθηση στις Ηνωμένες Πολιτείες
Στις 6 Νοεμβρίου, οι εκλογές στο μέσο της θητείας οδηγούν τη Βουλή των Αντιπροσώπων στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών, αλλά ενισχύουν την πλειοψηφία των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία.
Το τέλος της προεκλογικής εκστρατείας επισκιάστηκε από τη χειρότερη αντισημιτική επίθεση στην ιστορία της χώρας (έντεκα θάνατοι σε μια συναγωγή στο Πίτσμπουργκ) και από την αποστολή παγιδευμένων δεμάτων σε υψηλόβαθμες προσωπικότητες των Δημοκρατικών. Σημαδεύτηκε επίσης από τις εικόνες χιλιάδων μεταναστών που περπατούν από την Ονδούρα προς τα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού.
Κρίση των «κίτρινων γιλέκων» στη Γαλλία
Στις 17 Νοεμβρίου, τα «κίτρινα γιλέκα», που πήραν το όνομά τους από το φθορίζων γιλέκο που πρέπει να έχει κάθε αυτοκινητιστής, ξεκινούν την πρώτη ημέρα κινητοποίησής τους κατά της προβλεπόμενης αύξησης της τιμής των καυσίμων και της μείωσης της αγοραστικής δύναμης.
Επί πολλές εβδομάδες, οι διαδηλωτές πραγματοποιούν αποκλεισμούς δρόμων σε όλη τη Γαλλία. Το κίνημα σημαδεύεται από βία και σκηνές αστικού ανταρτοπολέμου στο Παρίσι και σε πολλές μεγάλες πόλεις.
Αφού ακύρωσε την αύξηση της τιμής των καυσίμων, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακοινώνει στις 10 Δεκεμβρίου πολλά κοινωνικά μέτρα στην προσπάθεια να κατευνάσει την οργή.
Πτώση του Κάρλος Γκοσν
Στις 19 Νοεμβρίου, ο Κάρλος Γκον, πανίσχυρος πρόεδρος της δεύτερης μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανίας στον κόσμο, της Renault-Nissan-Mitsubishi, συλλαμβάνεται κατά την άφιξή του στην Ιαπωνία ως ύποπτος για κατάχρηση χρημάτων, κατηγορίες τις οποίες αρνείται. Αποπέμπεται από τη Nissan και τη Mitsubishi Motors.
Σε βάρος του απαγγέλλονται στις 10 Δεκεμβρίου κατηγορίες για απόκρυψη εισοδημάτων επί πέντε χρόνια και η προσωρινή κράτησή του παρατείνεται.
Η ΕΕ και το Λονδίνο σφραγίζουν τη συμφωνία διαζυγίου
Στις 25 Νοεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο σφραγίζουν μια συμφωνία ιστορικού διαζυγίου, έπειτα από έντονες διαπραγματεύσεις 17 μηνών.
Όμως στις 10 Δεκεμβρίου, η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι ανακοινώνει την αναβολή της ψηφοφορίας για τη συμφωνία που επρόκειτο να διεξαχθεί την επομένη στο κοινοβούλιο, λόγω των βαθιών διαφωνιών των βουλευτών και φοβούμενη μια πιθανή ήττα. Στις 12 Δεκεμβρίου κερδίζει μια ψηφοφορία επί μιας πρότασης μομφής που είχε καταθέσει το ίδιο το συντηρητικό κόμμα της.
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ