Εννέα μήνες μετά την προκήρυξη της νίκης κατά της τζιχαντιστικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος και με φόντο μία σοβαρή κοινωνική και υγειονομική κρίση στην χώρα, η εκλογή αυτή αποτελεί το πρώτο βήμα προς μία νέα κυβέρνηση μετά την πολιτική παράλυση των τελευταίων τεσσάρων μηνών.
Οι βουλευτές οι οποίοι εξελέγησαν τον Μάιο ανέδειξαν στην προεδρία του ιρακινού κοινοβουλίου τον σουνίτη Μοχάμεντ αλ-Χαλμπούσι, υποστηριζόμενο από το φιλοϊρανικό μπλοκ, στο οποίο κυριαρχεί η Συμμαχία της Κατάκτησης του Χάντι αλ-Αμέρι.
Επέλεξαν επίσης ως πρώτο αντιπρόεδρο τον Χάσαν Καρίμ, πρώην δήμαρχο της σιιτικής συνοικίας Σαντρ Σίτι, προπυργίου του Μοκτάντα Σαντρ στην Βαγδάτη.
Ο ιρανός απεσταλμένος «Κάσεμ Σολεϊμάνι κατόρθωσε να ενώσεις τις σιιτικές δυνάμεις και να εξασφαλίσει θέσεις στους σουνίτες που τον ακολούθησαν», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο (AFP) ο ιρακινός πολιτικός επιστήμονας Χισάμ αλ Χασέμι. Για πρώτη φορά από την πτώση του Σαντάμ Χουσέιν το 2003, οι σιίτες κατέβηκαν διαιρεμένοι στις εκλογές του Μαΐου.
«2-0 υπέρ του Ιράν»
Από την πλευρά του ο αμερικανός απεσταλμένος Μπρετ ΜακΓκούρκ «απέτυχε να διχάσει τους σιίτες, δεν κατόρθωσε να τηρήσει τις υποσχέσεις του για την εξασφάλιση των πόστων στους σουνίτες που υποστήριξαν τις ΗΠΑ και δεν ήταν σε θέση να εκφοβίσει τους σουνίτες που επέλεξαν το ιρανικό στρατόπεδο», δήλωσε ο ιρακινός πολιτικός αναλυτής.
«Το Ιράν έχει κερδίσει δύο πόντους, ενώ οι ΗΠΑ έχασαν τρεις», είπε.
Ο Μοχάμεντ αλ-Χαλμπούσι – ο οποίος στα 37 του χρόνια είναι ο νεότερος πρόεδρος στην ιστορία του ιρακινού κοινοβουλίου- εξασφάλισε 169 ψήφους από τις 298 ψήφους, ενώ ο υπουργός Αμυνας Χάλεντ αλ-Ομπέιντι, υποψήφιος του απερχόμενου πρωθυπουργού Χαϊντέρ αλ Αμπάντι, δεν έλαβε παρά 89.
Ο αλ Αμπάντι υπήρξε για κάποιο διάστημα υποψήφιος για να διατηρήσει το πόστο του πρωθυπουργού αφού συμμάχησε με τον Μοκτάντα αλ Σαντρ, νικητή των εκλογών, που βασίστηκε σε ένα πρόγραμμα κατά της διαφθοράς από κοινού με τους κομμουνιστές.
Ομως ο σιίτης ηγέτης εγκατέλειψε τον αλ Αμπάντι στις 8 Σεπτεμβρίου έπειτα από τέσσερις ημέρες φονικές διαδηλώσεις στην Βασόρα, πετρελαϊκή πόλη του νότιου Ιράκ, η οποία αντιμετωπίζει σοβαρή υγειονομική κρίση.
Τώρα πλέον, τον διάδοχό του θα ορίσουν οι δύο αντίπαλοί του που τον ξεπέρασαν στις βουλευτικές, αφού δήλωσαν ότι «βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος» για να σχηματίσουν κυβέρνηση.
Στο ιρακινό αναλογικό εκλογικό σύστημα, το οποίο είναι σχεδιασμένο για να αποτρέπεται η επιστροφή στην δικτατορία, οι λίστες των βουλευτών πρέπει να εντάσσονται σε συνασπισμούς κομμάτων.
Ο συνασποισμός που έχει εκλέξει τους περισσότερους βουλευτές ορίζει τον πρωθυπουργό, ο οποίος και ασκεί την εκτελεστική εξουσία.
Κατά συνέπεια, αυτή η επιλογή βρίσκεται σήμερα στα χέρια των κ.κ. Αμέρι και Σαντρ, οι οποίοι έχουν συγκροτήσει συμμαχία με σουνιστικές και κουρδικές δυνάμεις.
Διότι, στο πλαίσιο του ιρακινού συστήματος που αναθέτει την θέση του προέδρου του κοινοβουλίου σε έναν σουνίτη, την θέση του προέδρου της Δημοκρατίας σε έναν Κούρδο και την θέση του πρωθυπουργού σε έναν σιίτη, οι διαβουλεύσεις περιστρέφονται γύρω από μία συμφωνία που θα περιλαμβάνει και τα τρία πόστα.
«Τεχνοκράτες»
Ο μελλοντικός πρόεδρος της Δημοκρατίας θα εκλεγεί από το κοινοβούλιο εντός των τριάντα επόμενων ημερών. Εκείνος θα αναθέσει επισήμως στον μεγαλύτερο συνασπισμό τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Το 2014, όταν οι δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους είχαν καταλάβει το ένα τρίτο του εδάφους του Ιράκ αντιμετωπίζοντας τις ιρακινές στρατιωτικές δυνάμεις σε απόλυτη διάλυση, ο Χαϊντέρ αλ Αμπάντι, ελάχιστα γνωστός στο ευρύ κοινό, επελέγη ως συναινετικός υποψήφιος, σε θέση να ικανοποιήσει τόσο το Ιράν όσο και τις ΗΠΑ, τις δύο δυνάμεις που δραστηριοποιούνται στα ιρακινά πράγματα και τώρα βρίσκονται σε σύγκρουση.
Σύμφωνα με τους πολιτικούς παρατηρητές, εάν τέτοιο σενάριο θα μπορούσε να επαναληφθεί φέτος, την ώρα που ο πνευματικός ηγέτης των σιιτών του Ιράκ, ο μεγάλος αγιατολάχ Άλι Σιστάνι, δήλωσε ότι θα αρνηθεί τον διορισμό πολιτικού που είχε θέση εξουσίας κατά το παρελθόν.
Ο Μοκτάντα Σαντρ, από την πλευρά του, ζητεί μία «ανεξάρτητη» προσωπικότητα στην θέση του πρωθυπουργού και μία κυβέρνηση «τεχνοκρατών», ενώ ο Χάντι αλ-Αμέρι, επικεφαλής ισχυρής ένοπλης οργάνωσης που υποστηρίζεται από το Ιράν και καταγγέλλεται από την Ουάσινγκτον, έχει ήδη ανακοινώσει ότι δεν θα είναι υποψήφιος για τον πρωθυπουργικό θώκο.
Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος του ιρακινού κοινοβουλίου Μοχάμεντ αλ-Χαλμπούσι ήταν μέχρι την εκλογή του στο κοινοβούλιο ως υποψήφιος τοπικής σουνιτικής λίστας, ο κυβερνήτης της επαρχίας Ανμπαρ, του δυτικού Ιράκ.
Ενώπιον των 298 (από τους συνολικά 329) που συμμετείχαν στην σημερινή ψηφοφορία δεσμεύθηκε για «πραγματικές μεταρρυθμίσεις», αναφερόμενος στις διαδηλώσεις στην Βασόρα, με αίτημα της παροχή δημοσίων υπηρεσιών και το τέλος της διαφθοράς.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163