Η εντυπωσιακή λαϊκή εξέγερση των απλών, καθημερινών ανθρώπων στην Αίγυπτο, η επανάσταση της νεολαίας, όπως έχει αρχίσει να αποκαλείται, προκαλεί ευλόγως ορισμένα ερωτήματα.
Με πρώτο και πιεστικότερο, για να αντιληφθούμε τη φύση της, τους λόγους, που οδήγησαν σε αυτό το φαινόμενο, που παρόμοιο δεν έχουμε δει τα τελευταία χρόνια, και μάλιστα στον αραβικό κόσμο.
Ορισμένοι έχουν σπεύσει να δώσουν κάποιες εξηγήσεις, που τους οδηγούν να συμπεράνουν ότι ευθύνεται η διαφθορά κι η καταπίεση του καθεστώτος του Χόσνι Μουμπάρακ, που κυβερνά τη χώρα αυτή ο ίδιος, αλλά κι οι προκάτοχοι του Νάσερ κι Σαντάτ, από το 1952 αδιαλείπτως. Ασφαλώς κι αυτό ισχύει. Αλλά δεν είναι η σημαντικότερη εξήγηση. Η ελευθερία κι η δημοκρατία είναι έννοιες, που δεν αφορούν την Αίγυπτο άμεσα, που δεν διαθέτει κουλτούρα η παράδοση μη αυταρχικών καθεστώτων.
Ούτε είναι ιδιαίτερα πειστικό το επιχείρημα, που προβάλλουν ορισμένοι έλληνες αναλυτές ότι η ίδια εξέγερση μπορεί να μεταλαμπαδευθεί με κάποιον τρόπο, ως ντόμινο στην Ελλάδα, που βιώνει τις συνέπειες της μεγάλης οικονομικής κρίσης, που έχει πλήξει το δημόσιο τομέα της. Κίνδυνος ντόμινο υπάρχει για τις άλλες αραβικές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Αλλά όχι για την Ελλάδα. Κι αυτοί, που υποστηρίζουν κάτι τέτοιο δεν διαθέτουν ιστορικές γνώσεις και πολιτική κρίση. Η εξήγηση αυτού του αναμφίβολα συγκλονιστικού φαινομένου στην Αίγυπτο, πρέπει να αναζητηθεί αλλού.
Η κατάσταση στην Αίγυπτο μπορεί να εξηγηθεί μόνον αν λάβουμε υπόψη μας την πρωτοφανή δημογραφική έκρηξη, που οδήγησε στην ραγδαία αύξηση του πληθυσμού εκεί. Σε μια εποχή, που ο πληθυσμός στην Ευρώπη και στην Ελλάδα γερνάει, στον αραβικό κόσμο μεγαλώνει με γοργούς ρυθμούς. Στην Αίγυπτο μόνον, της οποίας ο πληθυσμός έχει υπερβεί τα 70 εκατομμύρια και σύντομα θα έχει φθάσει στα 80 εκατ., οι νέοι άνθρωποι κάτω των 30 ετών αποτελούν το 70% του συνολικού πληθυσμού. Και αυτοί οι νέοι δεν μπορούν να ζήσουν υπό τις συνθήκες που έζησαν οι γονείς και οι παπούδες τους.
Το Ιντερνετ, οι νέες μορφές επικοινωνίας, η κοινωνική δικτύωση, η διάχυση της πληροφορίας με πρωτοφανείς τρόπους (άλλωστε χάρις στο ίντερνετ όπως μαθαίνουμε πήρε φωτιά η λαϊκή εξέγερση) έμαθαν σε αυτούς τους νέους ανθρώπους άλλους τρόπους ζωής στη Δύση κι αλλού, που οι γονείς του δεν θα μπορούσαν ποτέ να τους πληροφορηθούν. Κατά συνέπεια, οι άνθρωποι αυτοί, που βγαίνουν καθημερινά στους δρόμους του Καϊρου, της Αλεξάνδρειας και των άλλων πόλεων, δεν διαδηλώνουν μόνον γιατί είναι φτωχοί η ακόμα γιατί πεινάνε.
Οι γονείς τους δεν ζούσαν καλύτερα. Αλλά αυτοί γνωρίζουν ότι υπάρχει ένας άλλος, καλύτερος κόσμος εκεί έξω, που οι γονείς τους δεν γνώριζαν ότι υπήρχε. Και ξέρουν ότι τουλάχιστον πρέπει να τον διεκδικήσουν. Γι’ αυτό εξεγείρονται κατά του Μουμπάρακ. Και θα το έκαναν εναντίον οποιουδήποτε δεν μπορεί να τους εξασφαλίσει έναν καλύτερο τρόπο ζωής. Αυτό δηλαδή, που βλέπουμε στην Αίγυπτο είναι μια περιπλοκή μαλθουσιανού τύπου στην σύγχρονη εποχή της πληροφορίας και της τεχνολογίας, που υποδαυλίζεται από την δημογραφική έκρηξη. Και γι’ αυτό είναι σχεδόν αδύνατον να αποτύχει η εξέγερση.
Όπως είναι σχεδόν αδύνατον όταν πετύχει, να πετύχει στους ουσιαστικούς της στόχους, που θα είναι η εκπλήρωση του ονείρου των νέων αιγυπτίων για μια καλύτερη και πλουσιότερη ζωή. Υπό τις σημερινές συνθήκες ουδεμία κυβέρνηση διαδεχθεί τον Μουμπάρακ δεν θα μπορέσει να την εξασφαλίσει. Κι αυτός είναι ο κίνδυνος και για την Αίγυπτο, και για τους άραβες, και για τη Δύση αλλά και για τον κόσμο ολόκληρο.