Κι αυτό γιατί η τουρκική λίρα κατέγραψε πτώση κατά 0,6%, σημειώνοντας τις μεγαλύτερες απώλειες μεταξύ των νομισμάτων αναδυόμενων αγορών, καθώς επανήλθαν στο προσκήνιο οι ανησυχίες για πιθανές αμερικανικές κυρώσεις στην Τουρκία αφού το τουρκικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι παρέλαβε τα πρώτα τμήματα του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400.
«Καθώς αρχίσαμε να βλέπουμε τις ειδήσεις για τους S-400 στην Τουρκία, τότε είναι που ξεκίνησε το ξεπούλημα στη λίρα», δήλωσε ο Κριστιάν Μάτζιο, επικεφαλής ανάλυσης αναδυόμενων αγορών στη TD Securities. Ο αναλυτής έκανε επίσης λόγο για πιθανές αντιξοότητες από τις κυρώσεις που σχεδιάζει να επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην Άγκυρα για τις «παράνομες» εξορυκτικές επιχειρήσεις της Τουρκίας στα ανοικτά της Κύπρου.
«Εάν θα αναστείλουν τη χρηματοδότηση για την Τουρκία και τα έργα της μέσω των ευρωπαϊκών τραπεζών, μια σειρά από κοινές πρωτοβουλίες θα μπει στον πάγο», δήλωσε ο Μάτζιο.
Οι ανησυχίες… έχουν βάση
Οι ανησυχίες για κυρώσεις φαίνεται πως έχουν βάση. Η Τουρκία απέρριψε την Τετάρτη μια πολλοστή αμερικανική προειδοποίηση σχετικά με την αγορά αυτών των ρωσικών πυραύλων και κάλεσε την Ουάσινγκτον να μην πάρει μέτρα που μπορεί «να βλάψουν τις σχέσεις» μεταξύ των δύο χωρών.
Οι ΗΠΑ εκτιμούν πράγματι πως τα ρωσικά συστήματα δεν είναι συμβατά με τις δυνάμεις του NATO, μέλος του οποίου είναι η Άγκυρα.
Υψηλόβαθμος αξιωματούχος του ΝΑΤΟ, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομασθεί, δήλωσε πως η συμμαχία «ανησυχεί» για την παράδοση των ρωσικών πυραύλων στην Τουρκία. «Η διαλειτουργικότητα των ενόπλων δυνάμεών μας έχει ουσιαστική σημασία για την πραγματοποίηση των επιχειρήσεων και των αποστολών μας», εξήγησε.
Η Ουάσινγκτον θεωρεί πως υπάρχει κίνδυνος οι Ρώσοι αξιωματικοί, που θα εκπαιδεύσουν τους Τούρκους στρατιωτικούς στους S-400, να μπορέσουν ταυτόχρονα να διεισδύσουν στα τεχνολογικά απόρρητα του νέου «αόρατου» αμερικανικού αεροπλάνου F-35, το οποίο θέλει επίσης να αποκτήσει η Τουρκία.
Στις αρχές Ιουνίου το Πεντάγωνο είχε θέσει τελεσίγραφο στην Άγκυρα ότι έχει στη διάθεσή της μέχρι τις 31 Ιουλίου για να παραιτηθεί από την αγορά των ρωσικών πυραύλων, διότι διαφορετικά θα αποκλειστεί πλήρως από το πρόγραμμα των F-35 στο οποίο συμμετέχει.
«Ευρασιατική δύναμη»
Όμως ο Ερντογάν είχε δηλώσει στα τέλη Ιουνίου, αφού είχε συναντήσει τον αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ στη Ιαπωνία, πως δεν φοβάται να εκθέσει τη χώρα του στον κίνδυνο των κυρώσεων αγοράζοντας τους πυραύλους S-400.
Σύμφωνα με τον Νικ Χέρας του Κέντρου για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια, το σύστημα S-400 «αλλάζει τους κανόνες του παιγνιδιού όσον αφορά την αντιαεροπορική αμυντική στρατηγική της Τουρκίας».
«Από την άποψη της εθνικής ασφάλειας, η Τουρκία έχει ανάγκη ένα σύστημα αντιαεροπορικής άμυνας αποτελεσματικό και εξαιρετικής εμβέλειας ώστε να καλύπτει ολόκληρη την Ανατολία και οι S-400 ανταποκρίνονται θαυμάσια σ’ αυτή την ανάγκη», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο.
«Δεν είναι μυστικό ότι ο Ερντογάν θέλει να κάνει την Τουρκία μια ευρασιατική δύναμη, πράγμα που προϋποθέτει να βρει μια ισορροπία ανάμεσα στις σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα από τη μια πλευρά και τις Ηνωμένες Πολιτείες από την άλλη», πρόσθεσε. «Δεν είναι σίγουρο πως η Τουρκία θα παραμείνει για πάντα στο αμερικανικό στρατόπεδο».
Για τον Νίκολας Ντάνφορθ του German Marshall Fund, η αγορά αυτών των πυραύλων μεταφράζει μια βούληση της Άγκυρας να υιοθετήσει «μια ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική και να επανεξετάσει τους όρους της σχέσης της με τις Ηνωμένες Πολιτείες».
«Οι τούρκοι ηγέτες πιστεύουν ότι, με δεδομένη τη σημασία της Τουρκίας, θα μπορούσαν, ενεργώντας με τόσο αποφασιστικό τρόπο, να υποχρεώσουν την Ουάσινγκτον να είναι πιο συμβιβαστική απέναντι στα τουρκικά συμφέροντα», προσθέτει.
Από την ρήξη στην στενή συνεργασία
Η παράδοση αυτού του εξελιγμένου συστήματος αντιαεροπορικής άμυνας σηματοδοτεί μια κορύφωση στην αναθέρμανση των σχέσεων ανάμεσα στη Ρωσία και την Τουρκία, η οποία πήρε τις αποστάσεις της από το δυτικό στρατόπεδο μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου 2016 εναντίον του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν.
Η Άγκυρα και η Μόσχα είχαν ωστόσο φθάσει στα πρόθυρα της ρήξης τον Νοέμβριο του 2015, όταν τουρκικά καταδιωκτικά είχαν καταρρίψει ένα ρωσικό βομβαρδιστικό πάνω από τα συροτουρκικά σύνορα, πριν οι σχέσεις τους εξομαλυνθούν σταδιακά για να συνεργαστούν κυρίως στο συριακό ζήτημα.
Τρία στάδια παράδοσης
«Η παράδοση του πρώτου φορτίου εξοπλισμού του αντιαεροπορικού συστήματος S-400 ξεκίνησε στις 12 Ιουλίου στην αεροπορική βάση Μούρτεντ στην Άγκυρα», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το τουρκικό υπουργείο Άμυνας.
Η αεροπορική βάση ονομαζόταν Ακιντζί, πριν μετονομασθεί σε Μούρτεντ. Θεωρείται πως ήταν το αρχηγείο των πραξικοπηματιών αξιωματικών που είχαν αποπειραθεί να ανατρέψουν τον Ερντογάν. Η 3η επέτειος της ματαίωσης του πραξικοπήματος αυτού θα εορτασθεί τη Δευτέρα.
Στη Μόσχα, μια εκπρόσωπος της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Στρατιωτικής και Τεχνικής Συνεργασίας, η Μαρία Βαραμπιόβα, επιβεβαίωσε στο πρακτορείο Ιντερφάξ πως «τα συστήματα S-400 άρχισαν να παραδίδονται στην Τουρκία».
Σύμφωνα με πηγή την οποία επικαλείται το δημόσιο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, ένα άλλο αεροπλάνο με άλλα στοιχεία των S-400 πρόκειται να απογειωθεί «προσεχώς» και μια τρίτη παράδοση άνω των 120 πυραύλων διαφόρων τύπων θα γίνει «στο τέλος του καλοκαιριού» δια θαλάσσης.
Εξάλλου μια άλλη πηγή δήλωσε στο TASS πως περίπου είκοσι τούρκοι στρατιωτικοί εκπαιδεύθηκαν τον Μάιο και τον Ιούνιο στη Ρωσία στη χρήση των S-400 και 80 άλλοι πρόκειται να εκπαιδευθούν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163