Τουρκία: Ερωτήματα και απαντήσεις για τις πρωτοφανείς ταραχές και διαδηλώσεις

Οι διαδηλώσεις στην πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης που συνεχίζονταν χθες για 7η μέρα όπου έχουν τραυματιστεί δεκάδες άνθρωποι και έχουν συλληφθεί εκατοντάδες, δεν πρέπει να θεωρηθούν ως απλή «οικολογική ευαισθησία» των Τούρκων.

Δεν μπορεί να έχουν ξεσηκωθεί δεκάδες χιλιάδες Τούρκοι για ένα πάρκο όχι μόνο στην Κωνσταντινούπολη αλλά με διαδηλώσεις να γίνονται στην Άγκυρα, στη Σμύρνη. Στο παρελθόν έχουν γίνει χειρότερες οικολογικές καταστροφές στη γειτονική χώρα και μετά από λίγες διαδηλώσεις τα πνεύματα είχαν ηρεμήσει.

Πιθανότατα υπάρχει κάτι βαθύτερο, μια φωνή αγωνίας και τα δέντρα στο πάρκο Γκεζί που συνεργεία του δήμου προσπάθησαν να τα ξηλώσουν, ήταν η σπίθα που άναψαν τη φλόγα.

Ο αρθογράφος της Χουριέτ Αχμέτ Χακάν παρομοίασε τον βουλευτή Σιρί Σουρεγιά Οντέρ που έπεσε μπροστά στις μπουλντόζες για να σταματήσει τα έργα, με τον Μπόρις Γιέλτσιν που είχε ανέβει πάνω στα άρματα μάχης, άλλοι αρθρογράφοι τον παρομοιάζουν με τον διαδηλωτή στην πλατεία Τιένανμεν.

Οι διαδηλώσεις μεγάλωσαν και ξέσπασαν συγκρούσεις μετά την υπερβολική αντίδραση των αστυνομικών στην ειρηνική πορεία των διαδηλωτών. Αστυνομικοί έκαψαν ακόμη και τις σκηνές των διαδηλωτών. Τα δακρυγόνα που έχουν ρίξει οι αστυνομικοί είναι δεκάδες χιλιάδες.

Από την πρώτη στιγμή στο Πέρα και στην γύρω περιοχή ξενοδοχεία ανοίγουν τις πύλες τους στους διαδηλωτές, καταστήματα προσφέρουν δωρεάν νερά, τα φαρμακεία δωρεάν μάσκες. Οσοι βρίσκονται στις διαδηλώσεις αναφέρουν πως τέτοια μαζική συμπαράσταση σε διαδηλωτές δεν έχει υπάρξει ποτέ.

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Iσως για να βγάλει συμπέρασμα κανείς πρέπει να παρατηρήσει τα 5 γεγονότα που συνέβησαν στην Τουρκία την τελευταία εβδομάδα.

– Ο περιορισμός του αλκοόλ έθιξε τους νέους,
– η ονομασία της νέας γέφυρας του Βοσπόρου έθιξε τους Αλεβίτες,
– η κρίση με τα φιλιά έθιξε τους ερωτευμένους,
– οι δηλώσεις του Ερντογάν για «δυο μεθύστακες» έθιξε τους Κεμαλιστές,
– και το κόψιμο των δέντρων στο πάρκο Γκεζί έθιξε τους οικολόγους.

Όλα τα γεγονότα έχουν ένα πολιτικό υπόβαθρο και θα τα αναλύσουμε.

ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ

– Το Σάββατο 25/05/2013, το τουρκικό Κοινοβούλιο ψήφισε νομοσχέδιο περιορισμού του αλκοόλ. Με το νέο νόμο απαγορεύεται στους ιδιοκτήτες παντοπωλείων, μινι-μάρκετ και περιπτέρων να πωλούν αλκοολούχα ποτά μετα τις 10 μ.μ. μέχρι τις 6 το πρωϊ. Οσοι τούρκοι επιθυμούν να πιουν έστω μια μπίρα το βράδυ θα πρέπει να την προμηθεύονται νωρίτερα.
Επίσης απαγορεύεται πώληση ποτών όπως και η λειτουργία εστιατορίων που πωλούν αλκοολούχα ποτά σε σημεία που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων από σχολεία, φροντιστήρια, εστίες και χώρους λατρείας. Στην Τουρκία υπάρχουν 81.000 τζαμιά και 68.000 σχολεία!
Πολλοί στη γειτονική χώρα πιστεύουν πως αυτός ο νόμος παρεμβαίνει στον τρόπο ζωής τους.

«ΟΙ ΔΥΟ ΜΕΘΥΣΤΑΚΕΣ» ΤΟΥ ΕΡΝΤΟΓΑΝ

Ο Ερντογάν στην ομιλία του στην Κοινοβουλευτική ομάδα του Κόμματος του ισχυρίστηκε πως το «αλκοόλ είναι η μητέρα όλων των κακών» και τόνισε πως ο περιορισμός της χρήσης, πώλησης και διαφήμισης τους αλκοόλ «γίνεται για την προστασία της νεολαίας». Ο Ερντογάν αναρωτήθηκε τονίζοντας «πώς όταν δυο μεθύστακες φτιάχνουν έναν νόμο τον σεβόσαστε αλλά όταν εμείς φτιάχνουμε έναν νόμο για κάτι που επιτάσσει η θρησκεία μας, το απορρίπτετε. Γιατί;»
Οι δηλώσεις του Ερντογάν από την αξιωματική αντιπολίτευση θεωρήθηκαν πως «φωτογράφιζαν» τον Κεμάλ Ατατούρκ και τον Ινονού.

Ο αντιπρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμμαtος Ουμούτ Οράν ζήτησε από τον πρωθυπουργό να εξηγήσει ποιοι είναι «οι δυο μεθύστακες» που εξέδωσαν νόμο. «Ο Ερντογάν έχει την υποχρέωση να ανακοινώσει αν ο Ατατούρκ και ο Ινονού είναι ανάμεσα στους μεθύστακες» δήλωσε
Ο λόγος που η αξιωματική αντιπολίτευση ξεσηκώθηκε είναι ιστορικός. Το 1920 η πρώτη τουρκική εθνοσυνέλευση είχε απαγορεύσει την κατανάλωση του αλκοόλ. Όμως το 1926 όταν ο Κεμάλ Ατατούρκ ήταν Πρόεδρος της Δημοκρατίας και πρωθυπουργός ο Ισμέτ Ινονού, ψηφίστηκε νόμος που επέτρεπε την ελεύθερη πώληση, κατανάλωση και διαφήμιση αλκοολούχων ποτών.

ΑΝΗΘΙΚΟ ΤΟ ΦΙΛΙ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ:

Το Σάββατο πάλι στις 25/05/2013, 200 άτομα φιλήθηκαν στο μετρό της Άγκυρας αψηφώντας μια ανακοίνωση της διεύθυνσης που ζητούσε από τους επιβάτες να ενεργούν σύμφωνα με τους ηθικούς κανόνες επειδή οι κάμερες ασφαλείας του μετρό εντόπισαν ένα ζευγάρι να φιλιέται.
Το ζήτημα προκάλεσε την αντίδραση της αντιπολίτευσης που κατηγόρησε το κυβερνών κόμμα ότι προσπαθεί να επεκτείνει το ρόλο του Ισλάμ στην Τουρκία.
Ομάδα ισλαμιστών οργάνωσε αντιδιαδήλωση. Φωνάζοντας «Ο Αλλάχ είναι μεγάλος» οι ισλαμιστές επιτέθηκαν στα ζευγάρια.

H TΡΙΤΗ ΓΕΦΥΡΑ ΘΑ ΕΧΕΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΣΟΥΛΤΑΝΟΥ ΣΕΛΙΜ ΤΟΥ Α΄
ΟΙ ΑΛΕΒΙΤΕΣ ΟΜΩΣ ΤΩΝ ΘΕΩΡΟΥΝ ΣΦΑΓΕΑ ΤΟΥΣ

Μεγάλη συζήτηση έχει προκαλέσει η ονομασία που έχει επιλέξει η τουρκική κυβέρνηση για την τρίτη γέφυρα του Βοσπόρου που θεμελιώθηκε στις 29 Μαϊου. Όπως ανακοίνωσε ο πρόεδρος της Τουρκίας η νέα γέφυρα θα πάρει το όνομα του Σουλτάνου Σελίμ του Α΄. Γιαβούζ Σουλτάν Σελίμ τον αποκαλούν οι Τούρκοι.
Όμως σύμφωνα με την εφημερίδα Radikal « ο Σελίμ ο Α’ έμεινε στο θρόνο 8 χρόνια και με τις εκστρατείες του στην Ανατολή επέκτεινε τα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Την ίδια περίοδο κατηγορείται πως έκανε μεγάλες σφαγές εναντίον των Αλεβιτών και Σιιτών Μουσουλμάνων. Και η επιλογή αυτή προκαλεί μεγάλη συζήτηση».
«Όταν στη Μέση Ανατολή γίνονται πόλεμοι για θρησκευτικούς λόγους δεν θα έπρεπε να είστε πιο προσεκτικοί;» αναρωτήθηκε ο αρθρογράφος Αχμέτ Χακάν.

Οι Αλεβίτες στην Τουρκία υπολογίζονται πως αριθμούν περίπου 10-15 εκατομμύρια άτομα και δεν έχουν καμία σχέση με το σουνιτικο Ισλάμ που ανήκει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και η πλειοψηφία του τουρκικού λαού.

Ο Αλεβιτισμός αποτελεί μια ανθρωπιστική προσέγγιση του Ισλάμ Οι Αλεβίτες δεν προσεύχονται στο τζαμί, είναι μονογαμικοί και καταναλώνουν άφθονο κρασί. Στην Τουρκική δημοκρατία οι μεταρρυθμίσεις του Κεμάλ τους είχε φέρει κοντά με τον Κεμαλισμό καθώς υποστήριζε το «κοσμικό» κράτος. Όμως τις τελευταίες δεκαετίες οι ίδιοι θεωρούν πως δεν έχουν θρησκευτική ελευθερία καθώς στην Τουρκία έχουν χτιστεί 81.000 τζαμιά όμως κανένα «Τζέμεβι» το οποίο είναι ο χώρος που λειτουργούν οι ίδιοι με τραγούδι και χoρό.

«Η ΣΠΙΘΑ» ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΓΚΕΖΙ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΑΞΙΜ

«Ο,τι και να κάνετε όσο και να αντιδράσετε εμείς θα προχωρήσουμε το σχέδιο αυτό. Θα συνεχίσουμε την πορεία μας”. Αυτό ήταν το μήνυμα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προς τους πρώτους διαδηλωτές που είχαν σπεύσει στην πλατεία Ταξίμ για να διαμαρτυρηθούν προς τα σχέδια του δήμου της Κωνσταντινούπολης και της τουρκικής κυβέρνησης το οποίο προβλέπει το ξερίζωμα εκατοντάδων δέντρων για να χτιστεί στο σημείο που βρίσκεται το Άλσος, εμπορικό κέντρο το οποίο θα είναι ομοίωμα ενός παλιού Οθωμανικού Στρατοπέδου που βρίσκονταν εκεί. Οι χιλιάδες διαδηλωτές διαμαρτύρονται και ζητούν να παραμείνει ο «τελευταίος πνεύμονας» στο κέντρο της Πόλης.
Τα λόγια του Ερντογάν στις 29 Μαϊου προκάλεσαν σκεπτικισμό. Όμως όταν το βράδυ της ίδιας ημέρας οι αστυνομικοί έκαψαν τις σκηνές των διαδηλωτών και χρησιμοποίησαν τα δακρυγόνα χάθηκε ο έλεγχος. Αυξήθηκε ο αριθμός των διαδηλωτών, αυξήθηκε και η παρουσία των αστυνομικών.
Στην πιο τουριστική και πολυσύχναστη περιοχή της Πόλης, στο Πέρα, καθημερινά πέφτουν δεκάδες χιλιάδες δακρυγόνα. Οι διαδηλώσεις και οι συγκρούσεις έχουν επεκταθεί στις περιοχές Μπεσίκτας, στη Χαλκηδόνα, κτλ. Τώρα πια ανάμεσα στους διαδηλωτές βρίσκονται βουλευτές της αντιπολίτευσης, καλλιτέχνες, ηθοποιοί.
Κάθε μέρα το πλήθος που συγκεντρώνεται αυξάνεται.

Όλα αυτά τα γεγονότα μπορεί να φαίνονται ανεξάρτητα το ένα από το άλλο όμως συνέβησαν μέσα σε μια εβδομάδα και αμέσως μετά ξέσπασαν τα επεισόδιο. Ο δήμαρχος και ο νομάρχης της πόλης υποστηρίζουν πως «γνωστές ομάδες» οργανώνουν τα επεισόδια. Ο φιλο-κυβερνητικός αρθρογράφος Γιγίτ Μπουλούτ μίλησε ακόμη και για «έργο της παρακρατικής οργάνωσης Εργκενεκόν».
Ομως το πιθανότερο σενάριο είναι τα γεγονότα αυτά να δημιούργησαν μια πλατφόρμα διαμαρτυρίας απο ανθρώπους που ανήκουν σε διαφορετικές κοινωνικές ομάδες, όμως όλοι τους “θίχτηκαν” απο τις εξελίξεις.

Οταν είδα τη φωτογραφία αυτή με τους οπαδούς των τριών μεγαλύτερων ποδοσφαιρικών ομάδων της Τουρκίας, της Φενέρμπαχτσε, της Μπεσίκτας, της Γαλατάσαρϊ, ( σ.σ. ούτε στο όνειρο δεν συμβαίνει αυτό) να έχουν βγει στους δρόμους και να διαμαρτύρονται μαζί με άλλους δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές αγκαλιά για τον ίδιο σκοπό τότε σκέφτηκα πως «οι διαδηλώσεις στην Κωνσταντινούπολη έχουν βάθος» και ίσως τα γεγονότα των τελευταίων ημερών θα πρέπει να αναλυθούν περισσότερο για να ηρεμήσουν άμεσα όλες οι πλευρές.